Một thời huy hoàng của Thủy sản Hùng Vương (HVG): Doanh thu có lúc đạt kỷ lục 18.000 tỷ đồng

Theo Doanhnhan.vn, thủy sản là một trong số ít những ngành mà doanh nghiệp Việt Nam có được nhiều lợi thế cạnh tranh trên thế giới. Đồng thời, các sản phẩm thủy sản của Việt Nam cũng đã được xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính trên thế giới, bao gồm: Mỹ, Nhật Bản hay EU. Trong đó, ngành cá tra đã vươn mình trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Tính riêng trong năm 2022, xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã thiết lập mức kỷ lục mới khi lần đầu tiên đạt cột mốc hơn 2,4 tỷ USD. Trong những năm gần đây, CTCP Vĩnh Hoàn (Mã chứng khoán: VHC) hiện đang là doanh nghiệp xuất khẩu cá tra lớn nhất tại Việt Nam. Doanh thu của Vĩnh Hoàn trong năm 2022 là hơn 13.200 tỷ đồng. Tuy nhiên nếu lùi lại khoảng 10 năm về trước, từng có một doanh nghiệp từng vượt mặt Vĩnh Hoàn lúc bấy giờ, trở thành ông lớn trong ngành thủy sản Việt Nam, đó chính là CTCP Hùng Vương (Mã chứng khoán: HVG).

Quá khứ huy hoàng của Thủy sản Hùng Vương

Được biết, CTCP Hùng Vương có tiền thân là Công ty TNHH Hùng Vương. Công ty này chính thức hoạt động từ năm 2003 tại khu Công nghiệp Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, ngành nghề sản xuất chính là chế biến cá tra fillet đông lạnh xuất khẩu. Thời gian đầu, vốn điều lệ của công ty này là 32 tỷ đồng. Đến năm 2007, công ty chính thức chuyển sang hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần (CTCP). 

Được thành lập từ năm 2003 nhưng mãi đến năm 2008, Thủy sản Hùng Vương mới nổi lên một cách vượt trội nhờ chiến lược khai phá những thị trường mới, đặc biệt là Nga và Đông Âu. Thừa thắng xông lên, công ty đã nhanh chóng đưa ra chiến lược thâu tóm để mở rộng vùng nuôi, đồng thời tăng cường đầu tư cho mảng chế biến thức ăn thủy sản, gia súc và gia cầm…

Sau đó, Thủy sản Hùng Vương trở thành doanh nghiệp chế biến cá da trơn xuất khẩu lớn nhất tại Việt Nam vào năm 2011. Thời điểm đó, đây cũng là doanh nghiệp duy nhất sở hữu quy trình sản xuất khép kín, từ sản xuất thức ăn chăn nuôi cho đến nuôi trồng, chế biến cũng như xuất khẩu cá tra và cá basa. Đồng thời, Thủy sản Hùng Vương còn là đơn vị dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này tại Việt Nam.

Cuối năm 2012, Thủy sản Hùng Vương chỉ sở hữu cổ phần tại 4 công ty liên kết cùng với một công ty liên doanh. Tuy nhiên chỉ 4 năm sau đó, tức là năm 2016, công ty này có đến 27 công ty con và công ty liên kết. Tham vọng của Thủy sản Hùng Vương khi đó là chiếm 25 – 30% tổng kim ngạch xuất khẩu trong ngành cá tra.

Chưa kể, Thủy sản Hùng Vương còn góp mặt vào mảng bất động sản. Công ty liên tục mở rộng các kênh phân phối của mình sang cả thị trường nước ngoài, bao gồm cả Nga. Thủy sản Hùng Vương từng có kế hoạch mua lại 50% hệ thống phân phối của Russian Fish - một công ty phân phối cá đứng top đầu của thị trường này. 

Đáng chú ý, giai đoạn 2008-2014 được coi là khoảng thời gian thịnh vượng của Thủy sản Hùng Vương trong các hoạt động đầu tư. Cụ thể, doanh thu của công ty trong giai đoạn này liên tục bứt tốc và tăng trưởng mạnh mẽ qua các năm. Thậm chí, có thời điểm lợi nhuận của Thủy sản Hùng Vương đạt gần 500 tỷ đồng, tăng gấp đôi chỉ sau 1 năm ngắn ngủi.

Đến năm 2013, ông Dương Ngọc Minh - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc của Thủy sản Hùng Vương trở thành người giàu thứ 13 trên sàn chứng khoán. Theo ghi nhận thời điểm đó, khối tài sản của ông Minh lên đến hơn 1.000 tỷ đồng. Đáng chú ý, con số này mới chỉ tính số lượng cổ phần khoảng 36% của ông Minh tại Thủy sản Hùng Vương. Còn nếu tính toán cả những người liên quan thì con số thực tế có thể lên đến 60%. 

Tụt dốc không phanh từ năm 2015, buộc phải bán bớt tài sản

Đến năm 2015, ngành cá tra bắt đầu có nhiều biến động. Thời điểm đó, giá cá tra bắt đầu giảm mạnh mẽ xuống mức xấp xỉ giá vốn. Điều này đồng nghĩa với việc, lợi nhuận của Thủy sản Hùng Vương bắt đầu tụt dốc không phanh. Cũng kể từ đây, ông hoàng cá tra một thời bắt đầu chìm sâu trong thua lỗ. Đỉnh điểm vào năm 2019, Thủy sản Hùng Vương lỗ sau thuế lên đến 1.123 tỷ đồng. 

Trong quá trình bành trướng của mình, Thủy sản Hùng Vương đã vay nợ rất nhiều, đặc biệt là trong giai đoạn từ năm 2015 cho đến năm 2017. Theo tổng hợp từ báo cáo tài chính của Thủy sản Hùng Vương, tổng nợ đi vay của công ty này lên đến hơn 8.000 tỷ đồng một năm, chiếm hơn 50% tổng nguồn vốn. Chưa kể, dù tình hình kinh doanh không được thuận lợi nhưng Thủy sản Hùng Vương vẫn mang tiền đi thâu tóm các doanh nghiệp khác. Động thái này của công ty khiến tài sản tăng lên, kéo theo nợ phải trả cũng tăng tương ứng. Điều đáng nói, nợ vay lớn đã khiến chi phí lãi vay cao, thường xuyên dao động trong khoảng 200 - 500 tỷ đồng mỗi năm. Những con số này đã dần ăn mòn lợi nhuận của doanh nghiệp. 

Kết quả, công ty lãi sau thuế gần 10 tỷ đồng trong năm 2016. Tuy nhiên chỉ 3 năm sau đó, tức là năm 2019, Thủy sản Hùng Vương đã lỗ sau thuế lên đến 1.123 tỷ đồng - mức lỗ kỷ lục trong lịch sử hoạt động của mình. 

Theo như báo cáo công bố mới nhất của công ty, tính đến cuối tháng 9 năm 2019 (năm tài chính của Thủy sản Hùng Vương), tổng tài sản của Thủy sản Hùng Vương xấp xỉ 8.025 tỷ đồng. Trong đó, các khoản phải thu ngắn hạn lên đến 3.722 tỷ đồng cùng với 1.649 tỷ đồng hàng tồn kho, lần lượt chiếm 46% và 21% trong tổng tài sản. 

Công ty này cũng ghi nhận hơn 1.560 tỷ đồng nợ quá hạn, đa số là đến từ các công ty thủy sản. Tính đến ngày 30/9/2019, giá trị đầu tư của Thủy sản Hùng Vương tại các công ty liên doanh và liên kết là 625 tỷ đồng, so với giá gốc đầu tư đã giảm hơn 150 tỷ đồng. Đến cuối năm 2017, để tiếp tục tồn tại, Thủy sản Hùng Vương buộc phải bán đứt đi các công ty con như Sao Ta (Mã chứng khoán: FMC) cho nhóm cổ đông SSI, đồng thời bán đi 50% vốn tại CTCP Thức ăn chăn nuôi Việt Thắng.

Tháng 2/2018, Thủy sản Hùng Vương tiếp tục bán lô đất tại 765 Hồng Bàng (TP.HCM) và thu về 370 tỷ đồng. Công ty này cũng hoàn tất việc bán lô đất tại 94 Phạm Đình Hổ (TP.HCM) trong tháng 3 năm 2018 và thu về 190 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Thủy sản Hùng Vương còn phải bán bớt các vùng nuôi trồng của mình. Mục đích của công ty là để tái cấu trúc, song song với việc thoái bớt vốn ở những công ty thành viên hoạt động không hiệu quả để có được nguồn tiền, duy trì hoạt động chung.

Chia sẻ về năm 2019, ông Dương Ngọc Minh cũng phải thừa nhận rằng đó là “một năm đầy rẫy những khó khăn”, bao gồm cú sốc nhận mức thuế chống bán phá giá cao nhất trong số những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ. Bên cạnh đó, thị trường cá nguyên liệu trong nước cũng đã đến chu kỳ thoái trào sau khoảng thời gian hai năm tăng trưởng nóng là 2017 - 2018, ngoài ra còn có khó khăn tài chính ba năm liền khi ngân hàng liên tục chậm giải ngân vốn.

Đến đầu năm 2020, Thủy sản Hùng Vương quyết định bắt tay cùng Thadi - thuộc Thaco Group nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt vốn. Cụ thể, vào hồi đầu tháng 1 (ngày 10/01/2020), Thadi - một đơn vị thuộc CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco, OTC: THA) đã chính thức trở thành cổ đông lớn của HVG sau động thái mua thành công gần 54 triệu cổ phiếu HVG, nâng tỷ lệ sở hữu ở HVG từ 0% lên 24.28%. Kết quả, chỉ 2 tháng sau đó, Thadi đã nhanh chóng rút khỏi danh sách cổ đông của Thủy sản Hùng Vương. Cùng lúc đó, ông lớn Thaco cũng mua thỏa thuận gần 60 triệu cổ phiếu HVG, nâng tỷ lệ sở hữu tại Thủy sản Hùng Vương lên 26%. 

Cứ tưởng rằng sự tham gia của Thaco sẽ giúp vực dậy Thủy sản Hùng Vương, giống như cách mà tập đoàn này đang thực hiện với HAGL Agrico; thế nhưng đến tháng 8/2020, HVG bất ngờ bị Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE) hủy niêm yết bắt buộc. Không lâu sau đó, phía Thaco cũng đã thoái sạch số cổ phần của mình tại Thủy sản Hùng Vương sau gần một năm đầu tư.
Đến ngày ngày 11/8/2020, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cũng đã ra thông báo về việc hạn chế giao dịch cổ phiếu HVG trên sàn UPCoM, chỉ được giao dịch vào ngày thứ Sáu hàng tuần, chính thức có hiệu lực bắt đầu từ ngày 13/8.

Mới đây nhất, ngày 28/2/2023 vừa qua, cổ phiếu HVG đã bị điều chỉnh từ trạng thái bị hạn chế giao dịch chuyển sang trạng thái bị đình chỉ giao dịch. Đồng thời, cũng kể từ năm 2020, sau sự rời đi của Thaco, Thủy sản Hùng Vương đã không có thêm bất kỳ động thái nào đáng chú ý.