Hành trình trồi sụt của Rivian: Từ startup xe điện đình đám bỗng “thất hứa”, buộc phải sa thải nhân sự

Tháng 9/2019, Goldberg - một cổ đông của của startup xe điện đình đám Rivian -  đã đặt cọc 2 chiếc xe R1T và R1S. Người này chia sẻ, bản thân là một người vô cùng yêu thích và hâm mộ Rivian đúng nghĩa. Thậm chí, Goldberg còn đề nghị Rivian quay quảng cáo về sự kiện bàn giao xe mà không cần lấy một đồng phí nào, theo Business Insider.

Đến tháng 2 năm nay, hơn 3 năm kể từ ngày đặt cọc, Goldberg bất ngờ nhận được email thông báo, ngày giao hàng của 2 mẫu xe mà ông đặt cọc bị lùi lại đến tận nửa cuối năm 2024. Thời điểm hiện tại, người đàn ông này cảm thấy vô cùng xấu hổ khi nhiều năm qua đã liên tục dành những điều tốt đẹp nhất để nói về Rivian với bạn bè của mình. Ông hiện rất sợ hãi khi có ai đó hỏi về xe tải điện Rivian.

Thực tế, những gì mà Goldberg đang trải qua chính là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy, Rivian trong thời gian qua đã hứa hẹn quá nhiều, nhưng đổi lại chỉ là những lần thất hứa. Kể từ khi IPO vô cùng vang dội vào cuối năm 2021, startup xe điện này đã cố gắng ra mắt cùng lúc 3 loại xe, đồng thời giao 100.000 xe tải điện cho Amazon, sản xuất 25.000 xe trong năm sản xuất đầu tiên và xây dựng nhà máy thứ hai ở Georgia.

Có thể nói, Rivian nỗ lực giữ tất cả hoạt động cùng một lúc nhưng các cổ đông đang ngày càng mất kiên nhẫn. Trong năm đầu tiên sau khi IPO, giá cổ phiếu của Rivian đã giảm khoảng 80% bởi hãng đã trì hoãn việc giao hàng, thay đổi giá bán sản phẩm, đến cuối cùng chỉ giao được hơn 20.000 xe. 

Không chỉ chịu áp lực trước các nhà đầu tư, những rắc rối trong sản xuất của công ty này cũng dần khiến cơ sở khách hàng khó chịu. Những người từng say mê, cuồng nhiệt với Rivian đều đã mất kiên nhẫn, dẫn đến nhiều rắc rối cho startup này. 

Chia sẻ trên Business Insider, một khách hàng khác của Rivian cho biết, họ đã đặt trước sản phẩm vào tháng 7 năm ngoái. Sau khi không nhận được bất kỳ thông tin cập nhật nào đối với đơn đặt hàng trong khoảng hơn nửa năm, người này đã nhanh chóng hủy đơn đặt hàng ngay trong tháng này. Người phát ngôn của Rivian trả lời trên Insider và cho biết, thời gian giao hàng sẽ “dựa trên một số yếu tố, bao gồm địa điểm giao hàng, mẫu xe cùng với đơn đặt hàng trước hoặc là ngày đặt trước ban đầu”.

Vật lộn với việc “trả hàng”, buộc phải cắt giảm nhân sự

Đầu tháng này, trong email của Giám đốc điều hành RJ Scaringe gửi đến nhân viên về việc cắt giảm 6% tổng lực lượng lao động (và cũng là đợt cắt giảm thứ hai trong vòng 7 tháng qua), ông đã đề cập đến “sự tập trung” 3 lần. 

Cụ thể như sau: “Chúng tôi trong năm 2022 đã thực hiện các bước để có thể tập trung vào các danh mục sản phẩm của mình, đồng thời thúc đẩy cơ cấu chi phí thấp hơn. Để có thể cung cấp trong khoảng thời gian dài hạn, chúng tôi buộc phải tập trung nguồn lực vào con đường mang lại lợi nhuận; đảm bảo công ty có bộ phận sản phẩm, dịch vụ cũng như công nghệ phù hợp hơn trong tương lai. Những thay đổi được chúng tôi công bố trong hôm nay đã phản ánh rõ nét lộ trình này”. 

CEO Rivian bổ sung, công ty trong giai đoạn tiếp theo của tương lai sẽ phụ thuộc vào số lượng phần trăm khả năng thực hiện chính xác những gì mà ông đã nói. Chia sẻ trên Insider, người phát ngôn của Rivian nhận định, ngôn ngữ của ông Scaringe đã đề cập đến “cách mà công ty phân phối trong khoảng thời gian dài”.

Tính đến ngày 30/9/2022, startup xe điện này đang có 13 tỷ USD trong ngân hàng. Tuy nhiên, công ty này đang phải vật lộn để có thể sản xuất, xây dựng dòng xe bán tải hàng đầu, một chiếc SUV và xe tải giao hàng cho Amazon, một mảng kinh doanh sạc điện, gần đây nhất chính là khả năng thâm nhập vào trong lĩnh vực xe đạp điện, giải quyết những thách thức tương tự về chuỗi cung ứng vốn đang cản trở ngành, đồng thời nỗ lực chạy đua để có thể đánh bại được những đối thủ khác.

Cuối năm ngoái, Rivian đã trì hoãn việc ra mắt R2 thế hệ tiếp theo, đồng thời bỏ lỡ kế hoạch sản xuất 25.000 xe cho cả năm. Startup này chỉ sản xuất được 24.337 xe và bàn giao 20.332 xe. Với những chiếc xe được công ty giao đến tận tay khách hàng, những thách thức của mô hình bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng có thể sẽ bắt đầu trở thành hiện thực.

Tuy nhiên có thể thấy được rằng, Rivian vẫn đang nỗ lực thúc đẩy sự phát triển. Công ty xe điện non trẻ này vẫn ôm tham vọng có thể mở rộng dấu ấn sản xuất trong nước thông qua việc chuyển đến Georgia đúng thời điểm cơ sở hiện tại của công ty ở Illinois vẫn còn chưa hoạt động hết công suất.

Chia sẻ với Insider, một nhân viên của Rivian từng bị sa thải trong đợt cắt giảm đầu tiên vào mùa hè năm ngoái cho biết, cảm giác như công ty này đang phát triển và ở trong giai đoạn khó khăn như nhiều công ty khác từng đối mặt và trải qua. Tuy nhiên, sự xuất hiện của làn sóng cắt giảm mới nhất cùng những bình luận của CEO công ty cho thấy, Rivian có lẽ đang đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn lớn hơn thế.

Tình trạng chung của nhiều công ty xe điện

Thực tế, Rivian không phải là startup xe điện duy nhất gặp khó khăn hiện nay. Chẳng qua, công ty này từng tạo nên tiếng vang lớn nên đã nhận được nhiều hơn sự quan tâm so với các startup xe điện khác trên thế giới. 

Ví dụ như Arrival - một công ty khởi nghiệp xe điện thương mại có trụ sở tại Anh đã trải qua nhiều đợt tái cấu trúc, mới nhất là đợt sa thải nhân sự vào đầu năm nay. Công ty xe điện này cũng gặp khó trong quá trình nỗ lực theo đuổi tất cả các loại sản phẩm, từ xe tải giao hàng cho đến máy bay phản lực chạy bằng điện. XOS, một startup xe tải điện cũng có tình trạng chẳng khá khẩm hơn là bao. Những nhân viên cũ tại đây cho biết, những sản phẩm cồng kềnh đã khiến công ty buộc phải sa thải một lượng lớn nhân sự vào mùa hè năm ngoái. 

So với những startup xe điện khác, Rivian sở hữu những lợi thế khác biệt hơn hẳn. Cụ thể, đây vẫn là đơn vị sở hữu nền tảng tài chính trong nhóm tốt nhất. Theo các chuyên gia, Rivian nếu muốn vượt qua năm 2023 khó khăn sẽ cần phải tạo ra nhiều tiền hơn nữa. Đặc biệt, dù không đạt được kết quả trong năm 2022 như mục tiêu đã đề ra, startup xe điện này cũng không phải giảm mục tiêu giống như một số công ty xe điện khác.

Do đó, không phải tất cả những người đang theo dõi Rivian đều cảm thấy lo lắng về tương lai của công ty. Một số người vẫn giữ đơn đặt hàng của Rivian, họ cảm thấy tự tin và cho rằng, việc chậm trễ giao hàng không phải quá đáng ngại. Mặt khác, theo các cổ đông và nhà phân tích, Rivian vẫn còn một chặng đường dài phía trước để chứng minh bản thân có thể tập trung vào các mục tiêu đã đề ra hay không.