IPO lĩnh vực công nghệ quay trở lại nhưng chưa thực sự “mở rộng”

Theo Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, trong hai tuần qua, ba cái tên bao gồm nhà thiết kế chip Arm, công ty dịch vụ giao hàng tạp hóa Instacart cùng với Klaviyo - đây chính một công ty tự động hóa tiếp thị đã thực sự trở thành tâm điểm của thị trường IPO. Và ba thương vụ này đã xuất hiện trong bối cảnh thị trường IPO vắng bóng các tên tuổi công nghệ trong suốt thời gian hai năm qua - Financial Times cho biết. 

Cũng theo FT, ba cái tên này đã mở cửa để cho các công ty công nghệ cùng với các công ty ở trong lĩnh vực khác tiếp cận thị trường đại chúng một lần nữa. Mặc dù vậy thì cánh cửa IPO này chưa thực sự rộng mở. 

Cả ba đợt IPO đều có những đặc điểm hơi khác thường. Chủ sở hữu của những công ty đã bán không quá 10% cổ phiếu, ít động lực tối đa hóa đợt chào bán lần đầu hơn và họ đã dường như quan tâm đến việc đảm bảo cổ phiếu được giao dịch tốt khi mà chúng được thả nổi. 

Và tỷ lệ thả nổi tự do trung bình đối với những dự án IPO của Mỹ trong thời gian 5 năm qua là khoảng 20%. Trong khi đó thì Sở giao dịch chứng khoán London cũng đã yêu cầu mức tối thiểu là 10% và cả ba công ty cũng đã phân bổ một lượng lớn cổ phiếu cho các nhà đầu tư chính của họ. 

Còn đối với Arm, những nhóm này bao gồm các nhóm công nghệ như Apple và Google, trong khi đó Instacart "ưu ái hơn" đối với quỹ đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital với một số nhà đầu tư khác đã vào từ những vòng gọi vốn trước. 

Instacart cũng chỉ định giá công ty ở mức 9,9 tỷ USD, mức này thấp hơn nhiều so với mức định giá 39 tỷ USD vào năm 2021. Và với việc lãi suất có dấu hiệu đạt đỉnh thì điều đó cũng cho thấy được thị trường đang có nhu cầu mới đối với một cổ phiếu của công ty công nghệ tuy nhiên trong giới hạn nghiêm ngặt. 

Tờ FT cũng nhận định, đây không phải là sự quay trở lại năm 2021, khi mà mức định giá của ngành công nghệ đã tăng vọt lên mức chóng mặt. Các nhà đầu tư hiện tại cũng muốn có lợi nhuận và dòng tiền dương chứ không chỉ là những lời hứa tăng trưởng ở trong tương lai. 

Điều đó cũng khiến cho nhóm công ty công nghệ được VC (quỹ đầu tư mạo hiểm) ở sau hậu thuẫn và các công ty khởi nghiệp khác đang khô hạn, phải chờ đợi thêm nhu cầu thị trường quay trở lại để cho họ có thể huy động được tiền. 

Và một số công ty như Instacart đang có mục đích cụ thể hơn khi mà họ phải tìm cách huy động 500 triệu USD để trả thuế liên quan đến việc bồi thường cổ phiếu đối với nhân viên. Chính vì thế mà họ lựa chọn chấp nhận IPO với mức định giá thấp hơn. Mặc dù vậy thì mức này vẫn đủ để cho các nhà đầu tư ở những vòng cấp vốn trước, bán được cổ phần với mức giá cao hơn. 

Điều này ít nhất cũng sẽ cho phép việc định giá công nghệ đưa lên sàn trở nên rõ ràng hơn. Các nhà đầu tư mạo hiểm bán cổ phần hiện tại có để giải phóng vốn đầu tư vào những dự án kinh doanh mới. 

Cũng trong thời kỳ rẻ tiền, những công ty khởi nghiệp có xu hướng ít lên sàn hơn và việc đưa nhóm này sang những thị trường đại chúng cũng sẽ giúp cho sự giám sát diễn ra một cách chặt chẽ hơn, cho phép các nhà đầu tư chia sẻ việc tạo ra được giá trị tiềm năng hơn. 

Tờ FT nhận định rằng: “Các công ty tăng trưởng năng động phải là huyết mạch của thị trường đại chúng. Và nếu như chu kỳ đó bắt đầu lại thì với sự thực tế hơn của các nhà đầu tư thì đó sẽ là một điều tốt”. 

Như đã đưa tin trước đó thì kỳ lân công nghệ của Việt Nam có VNG dự kiến sẽ tiến hành IPO theo dự kiến và hiện tại là chưa rõ nguyên nhân vì sao kế hoạch IPO lại bị hoãn. Mặc dù vậy thì việc niêm yết ở trên sàn Nasdaq đã bị chậm trễ thường là có 2 nguyên nhân chính là vấn đề ở hồ sơ, thời điểm chưa thực sự phù hợp.

Cũng theo báo cáo từ Ernst & Young, những hoạt động niêm yết trong thời gian nửa đầu năm ở trên thị trường chứng khoán Mỹ diễn ra một cách chậm chạp, chưa thể sôi động trở lại. Mặc dù vậy thì 6 tháng đầu năm đã có 63 đợt IPO ở Mỹ, huy động tổng cộng hơn 10 tỷ USD, tương ứng với mức tăng là 115% và 24% so với cùng kỳ năm 2022. 

Và những yếu tố gây ra sự trì trệ ở trên thị trường IPO chủ yếu là bởi lạm phát diễn ra dai dẳng, bất ổn chính trị cùng với lãi suất tăng cao. Và theo báo cáo phân tích nhận định thị trường IPO có thể mất nhiều thời gian hơn để hồi phục so với dự báo của nhiều người thời điểm trước đó. 

Trong nửa đầu năm 2023, cuộc khủng hoảng ngân hàng đã bất ngờ diễn ra đã gây ra sự bất ổn ở trên thị trường. Đến thời điểm hiện tại thì nỗi lo lắng lây lan dường như đã có sự giảm bớt, thị trường có thể khởi sắc khi qua năm 2024. 

Không chỉ ở Mỹ mà trên thế giới, vào đầu năm nay đã chứng kiến hơn 600 đợt IPO huy động được khoảng 60 tỷ USD lần lượt giảm 5% về số lượng; 36% về giá trị so với cùng kỳ. Những kết quả khiêm tốn này cũng tiếp tục phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm chạp, chính sách tiền tệ thắt chặt cùng với căng thẳng địa chính trị gia tăng. Cũng theo đó, lãi suất cao, hiệu suất giá cổ phiếu kém sau IPO đã khiến cho các nhà đầu tư tìm kiếm các loại đầu tư khác.