Hành trình trở thành "ông vua chip" của TSMC: Chi 9 tỷ USD và xây nhà máy đạt tiêu chuẩn của Apple trong thời gian 11 tháng để giành hợp đồng từ tay đối thủ

Tờ Wall Street Journal cho biết, sản phẩm chip của hàng Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC) đã xuất hiện ở khắp nơi mà không ai để ý đến. Hãng Đài Loan này cũng đã sản xuất hầu hết các loại chip tinh vi nhất ở trên thế giới cũng như vô số các loại đơn giản hơn dành cho chuỗi phân phối. Danh sách sản phẩm của hãng cũng có đến hàng tỷ phân loại dành cho các thiết bị cũng như hãng khác nhau có bao gồm cả iPhone của Apple, máy tính cá nhân, xe hơi,...

Mọi người cũng thường xuyên nhắc đến Apple, Qualcomm nhưng trên thực tế họ cũng chỉ là những nhà thiết kế, trong khi đó phân xưởng sản xuất ra các con chip lại thuộc về TSMC - đây là một công ty vốn chẳng nổi tiếng bằng.

Và trong suốt trong nhiều năm qua, TSMC cũng đã trở thành hãng sản xuất chất bán dẫn hàng đầu trên thế giới với tầm ảnh hưởng có thể làm rung động nền kinh tế trên toàn cầu. Mặc dù cho tổng giá trị vốn hóa thị trường cũng chỉ rơi vào khoảng 550 tỷ USD và xếp thứ 11 trên thế giới nhưng tầm quan trọng của TSMC cũng đang thể hiện được rõ nét hơn bao giờ hết. 

Cũng theo tờ Wall Street Journal, với việc ngày càng có nhiều công nghệ sử dụng chip điện từ thì tầm quan trọng của TSMC cũng đang tăng lên. Bối cảnh chiến trang thương mại Mỹ - Trung cùng với đại dịch COVID-19 cũng đã làm gián đoạn nguồn cung chip cũng như khiến cho sản phẩm của TSMC ngày càng trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết. 

Cũng theo đó, các nhà máy của hãng chip này cũng không đủ cung cấp hàng cho các doanh nghiệp khác, qua đó thì cũng gián tiếp tạo nên sự gián đoạn chuỗi cung ứng bởi vì thiếu thiết bị ở trên toàn cầu. Câu chuyện này cũng tương tự như việc thế giới dựa vào nguồn cung dầu mỏ ở Trung Đông thời kỳ thập niên 1970 và mức giá loại vàng đen này tăng dựng đứng ngay khi các quốc gia Ả Rập tuyên bố cấm vận xuất khẩu dầu mỏ.

Cũng theo số liệu của hãng nghiên cứu TrendForce, các công ty sản xuất chip của Đài Loan bao gồm cả TSMC cũng đã chiếm đến 65% doanh thu sản xuất chip thuê ngoài ở trên thế giới trong quý 1/2021. Và riêng bản thân của TSMC cũng ghi nhận chiếm tới 56%.

TSMC - đơn vị được mệnh danh là “Ông vua chip”

Theo đó, hãng TSMC cũng ghi nhận có mức lợi nhuận là 17,6 tỷ USD trong năm 2020 với tổng doanh thu là 45,5 tỷ USD. Capital Economics cho biết, việc mà cả thế giới dựa dẫm vào một doanh nghiệp ở trong mảng chip đang vô cùng nguy hiểm nhưng chẳng thể nào thay đổi được một sớm một chiều bởi vì nhiều lý do. 

Đầu tiên là TSMC cũng đã dành nhiều năm để có thể phát triển công nghệ và hiện cũng đang sản xuất 92% các loại chip hiện đại nhất ở trên thế giới và số còn lại là thuộc về Samsung Electronics. Lấy ví dụ đơn giản là phần lớn trong số 1,4 tỷ chip vi xử lý ở trên điện thoại di động trên thế giới hiện nay đều thuộc về TSMC. Không những thế, số liệu của IHS Markit cũng cho thấy TSMC còn sản xuất đến 60% loại chip ít phức tạp hơn để dùng cho xe hơi và nhất là dòng ô tô tự lái đang được phát triển như hiện nay.

Trong khi đó thì báo cáo của Boston Consulting cũng chỉ ra mặc dù Mỹ nổi tiếng với những hãng thiết kế hàng thiết kế chip như Intel, Nvidia hay là Qualcomm nhưng họ lại chỉ chiếm 12% về số lượng sản xuất và giảm mạnh so với 37% của năm 1990.

Có nhận thức được vấn đề ở trong cuộc khủng hoảng chip hiện nay, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã tuyên bố kế hoạch sẽ đầu tư 50 tỷ USD dành cho mảng sản xuất chip điện tử. Cũng theo đó, Trung Quốc cũng đã lên kế hoạch đầu tư mạnh cho mảng này còn Châu Âu thì hướng đến việc sản xuất 20% chip ở trên thế giới vào năm 2030 bằng dự án đầu tư đến 150 tỷ USD.

Mặc dù vậy thì theo các chuyên gia, việc mà đầu tư mảng chip điện tử để có thể bắt kịp được các đối thủ chẳng hề dễ dàng bởi vì các nhà máy chip ở Đài Loan cũng không chịu đứng yên để mất thị phần. Cũng theo tờ Wall Street Journal, ngành bán dẫn chính là mảng tốn nhiều tiền đầu tư và khi bị tụt hậu lại phía sau, doanh nghiệp cũng có thể sẽ khó lòng mà bắt kịp được với người đi trước nếu như không có sự đột phá. Các tập đoàn cũng có thể chi hàng tỷ USD và nhiều năm nghiên cứu nhưng rồi cuối cùng thì họ cũng có thể sẽ chỉ thấy khoảng cách được nới rộng hơn nếu như không có nhiều đột phá về mặt kỹ thuật. 

Và một nhà máy sản xuất chất bán dẫn có giá lên đến 20 tỷ USD thì một thiết bị sản xuất chip tiên tiến ở trên các mẫu mạch phức tạp cũng có thể tốn đến 100 triệu USD cùng nhiều yêu cầu khác. Có thể thấy, rõ ràng là ngành chip điện tử lại vô cùng tốn tiền nếu như không bắt đầu từ sớm thì sẽ khó có thể đuổi kịp khi hầu hết các nước đều đã nhận ra tầm quan trọng của mảng này.

Và bản thân của TSMC cũng cho biết sẽ tiến hành chi 100 tỷ USD trong thời gian 3 năm tới để có thể phát triển công nghệ, tương đương với gần ¼ tổng số vốn đầu tư của toàn ngành cho mảng này. 

Theo báo cáo của IC Insight cho hay: “Các quốc gia trên thế giới cần tiêu tốn ít nhất 30 tỷ USD/năm trong ít nhất 5 năm thì may ra mới có chút hy vọng đuổi kịp được TSMC và Samsung”. 

Và theo PwC thì ngành công nghiệp bán dẫn có tổng doanh thu là 481 tỷ USD trong năm 2018. Và con số này cũng có thể tăng lên gần 600 tỷ USD trong thời gian 4 năm nữa. Mặc dù vậy thì số lượng công ty thực sự cũng có thể gia công từ đó tạo ra những con chip không nhiều.

Tầm nhìn cách đây hơn 30 năm của TSMC

Và trên thực tế cho thấy, thành công của ông lớn TSMC ngày nay chính là dựa trên tầm nhìn rất lớn của ông Morris Chang - đây chính là nhà sáng lập nên công ty này vào năm 1987. Và trong bối cảnh gia công xuất khẩu may mặc vẫn còn đang chớm nở thì nhà sáng lập này cũng đã cho rằng ở trong tương lai, việc thuê ngoài sản xuất chip điện tử cũng sẽ trở thành tấm khiên kinh tế cho Đài Loan.

Khi nhận thức được vấn đề này thì chính quyền Đài Loan cũng đã tài trợ một nửa vốn thành lập để cho TSMC đủ sức thu hút được sự chú ý của các hãng sản xuất chip vào thời điểm đó. Và khi mới thành lập, những ông lớn ở trong ngành ví dụ như Intel hay Texas Instruments đều phải tự thiết kế, sản xuất, quảng cáo cho chip của họ. Vậy rồi mọi người cũng đã nhận ra với việc thuê ngoài dành cho các công ty như TSMC và họ cũng có thể dồn nguồn lực dành cho việc nghiên cứu phát triển cho đến thiết kế sản phẩm.

Theo ghi nhận, hãng AMD cũng đã tiến hành bán mảng sản phẩm chip cho TSMC và từ đó trở thành khách hàng lớn nhất của công ty này để từ đó liên tiếp nhiều tập đoàn cũng đang nối gót cũng như nghiễm nhiên đưa nhà sản xuất chip Đài Loan trở thành ông lớn trong ngành.

Cũng theo Giáo sư David Yoffie của Harvard Business School đồng thời cũng là cựu thành viên ban giám đốc Intel đã nhấn mạnh rằng mỗi bước đi của TSMC đều được tính toán kỹ ví dụ như chơi cờ thế. Và việc ảnh hưởng của mỗi thương vụ đều chỉ rất nhỏ và cho đến khi sức mạnh thực sự của TSMC bộc phát thì cũng đã quá muộn để thay đổi tàn cuộc.

Cũng xin được nhấn mạnh rằng,TSMC đã liên tục tăng gấp đôi đầu tư kể cả trong thời kỳ khủng hoảng và trong khi các hãng khác lại giảm mạnh để có thể tiết kiệm chi phí. Và theo nhà sáng lập Chang thì cũng đã tiến hành tăng chi tiêu đầu tư của TSMC thêm 42% và đạt mức  2,7 tỷ USD vào năm 2009 khi mà thế giới đang bàng hoàng trước cuộc khủng hoảng vào năm 2008. Cũng theo đó, phần lớn số tiền này đều được nhắm đến việc sẽ tiến hành mở rộng năng suất chip cho điện thoại thông minh (smartphone).

Vậy rồi quả ngọt cũng đến vào năm 2013 khi mà TSMC đã trở thành hãng sản xuất chip chính cho iPhone của Apple. Trước đó thì đối thủ Samsung mới chính là người sản xuất chip chính cho nhà táo khuyết.

Được biết, để có thể giành được hợp đồng thì TSMC cũng đã tiến hành chi đến 9 tỷ USD cùng với 6.000 nhân công làm việc liên tục, từ đó xây nhà máy đạt tiêu chuẩn của Apple trong thời gian kỷ lục là 11 tháng. Vào năm 2014, hãng cũng đã buộc đội ngũ nghiên cứu bao gồm 400 người kỹ sư phải làm việc liên tục 3 ca mỗi ngày để có thể cho ra đời được mẫu chip mới nhất. Có thể thấy, rõ ràng rằng câu chuyện thiếu chip điện tử hiện nay không chỉ bộc lộ ra vấn đề của chuỗi cung ứng trên toàn cầu mà nó còn cho thấy được sức mạnh thật sự của một đế chế kinh doanh cùng với nhà sáng lập có tầm nhìn sâu rộng.