Hành trình quyết tâm của kẻ “anti” CEO Tesla: Đợt IPO lịch sử và sự bền bỉ đạt đến đỉnh cao
Theo Nhịp sống kinh tế, cây viết chuyên về kinh doanh - ông William D Cohan đã trải nghiệm xe bán tải điện Rivian R1T mới ra mắt cách đây không lâu. Ông đã vô cùng kinh ngạc trước khả năng tăng tốc như siêu xe của chiếc xe này vì mẫu xe không có động cơ và chỉ có một bộ pin khổng lồ nép mình bên dưới cabin.
Chiếc R1T có giá từ 76.500 USD, là mẫu xe điện sở hữu nhiều tiện ích đa dạng như bếp nấu ăn ngoài trời. Đây được xem là một siêu phẩm công nghệ xe điện và đỉnh cao của sự quyết tâm kéo dài hàng thập kỉ của nhiều người.
Robert Joseph Scaringe là CEO của công ty sản xuất xe điện Rivian. Ông được những người thân quen gọi là RJ. Sở hữu thân hình cường tráng. RJ giống hệ siêu anh hùng Clark Kent cả về ngoại hình lẫn phong thái.
Scaringe đam mê chinh phục thử thách khó khăn như đi bộ đường dài, leo trèo, chạy marathon. Tuy nhiên, ông còn được miêu tả là kẻ “anti” Elon Musk.
Công ty của ông đã gọi được vốn 3,7 tỷ USD sau đợt IPO thành công trong nhiều năm. Khi ấy, Scaringe nắm giữ tài sản ròng là 530 triệu USD, con số nhỏ hơn nhiều so với 265 tỷ USD của CEO Tesla.
Scaringe tập trung vào chế tạo các phương tiện thay đổi cách con người tiêu thụ nhiên liệu hoá thạch nhằm chống lại biến đổi khí hậu. Ông không quan tâm đến tên lửa, sao Hỏa hay việc mua Twitter. Tài khoản của ông có 60.00 người theo dõi nhưng dường như không mấy khi hoạt động.
Theo Dan Loeb - người đã rót tiền vào Rivian trước đợt IPO: “Ông ấy là người chu đáo. Scaringe rất khác biệt với những người hấp tấp. Mọi thứ đều có kế hoạch và phân tích rõ ràng”.
Lớn lên ở bờ biển Đại Tây Dương của Florida, Scaringe bắt đầu vận hành công ty riêng khi mới chỉ 17 tuổi.
Từ thuở niên thiếu, Scaringe đã mày mò ô tô và phục chế chúng. Ông nhận ra nguyên nhân chính gây ra vấn đề nghiêm trọng như ô nhiễm, biến đổi khí hậu hay cuộc tranh giành dầu mỏ là những chiếc ô tô chạy bằng động cơ đốt trong.
Scaringe quyết định dành hết tâm huyết để giải quyết vấn đề này trong chuyến đi chơi cùng gia đình.
Theo học tại Học viện Công nghệ Rochester ở ngoại ô New York, Scaringe bắt đầu nhận ra để lập một công ty xe hơi, ông cần một khoản vốn khổng lồ.
Thiếu kiên nhẫn cộng với chút ngây thơ, Scaringe lựa chọn con đường tự lập.
Ông quyết định đến Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) ở Cambridge lấy bằng thạc sĩ rồi trở thành tiến sĩ về kỹ thuật cơ khí.
Khi đó, ông nhận ra các công ty xe ô tô kỳ cựu rất giỏi trong việc sản xuất quy mô lớn nhưng lại không quá giỏi về thay đổi hướng đi và đưa ra ý tưởng mới. Ông nói rằng: “Thay đổi càng lớn, áp dụng càng khó”.
Ông bắt tay vào nghiên cứu công ty sản xuất ô tô nhỏ với động cơ điện, nhưng lại từ bỏ ý định sau mùa hè năm đó. Ông nhận ra mình cần tạo nên thứ gì đó mà mọi người muốn sở hữu nó.
Nhận bằng Tiến sĩ vào năm 2009, ông đi đến quyết định tự mình lập công ty riêng hay làm việc cho một công ty ô tô. Ông biết rằng xác suất thành công khi lập công ty là rất thấp. Tuy nhiên, sau khi xem xét kỹ lưỡng, Scaringe cho rằng phương án đó khả quan hơn là việc đổi cả một công ty khi ông mới học xong bằng Tiến sĩ.
Ông thành lập công ty vào thời điểm được cho là rất xấu. Cả General Motors và Chrysler đều phá sản và tuyệt vọng chờ trợ cấp liên bang sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Nhờ thế chấp mọi tài sản, Ford đã thoát khỏi thảm cảnh.
Scaringe tập trung vào việc tạo ra mẫu xe thể thao để có thể tạo dựng thương hiệu rồi giới thiệu sản phẩm mới khi mẫu xe đầu tiên thành công trong 2 năm tiếp theo. Chiến lược này cũng tương tự giống của Elon Musk khi vị CEO này đã dùng để biến Tesla thành gã sản xuất ô tô khổng lồ.
Scaringe đã tạo ra một mẫu xe như thật trong video. Tuy nhiên, lại không thể tạo ra nó trong thực tế. Và rồi ông quyết định từ và đi lại từ đầu. Khi đó, ông lên ý tưởng cho R1T - chiếc bán tải chạy điện.
Scaringe đã tái thiết kế cấu trúc cổ điển của xe và nâng cấp chúng sao cho thích hợp với chuyến phiêu lưu ngoài trời. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, chiếc xe bán tải vẫn còn quá xa vời. Thêm một lần nữa, nhu cầu vốn lại khiến Scaringe đau đầu. Ông nhận ra ông cần tới hàng tỷ USD, mà không phải chỉ dừng lại ở vài triệu USD.
Scaringe đã gọi vốn được hàng tỷ USD. Vào tháng 11/2021, không chỉ huy động được 13,7 tỷ USD, ông cũng gọi được 10,4 tỷ USD vốn cổ phần trong thời gian từ tháng 2/2019 đến tháng 1/2021.
Khi đảm bảo được vốn, Scaringe bắt tay vào hoàn thành mơ ước. Năm 2017, Rivian mua nhà máy ở Normal với giá 16.5 triệu USD từ công ty đã đóng cửa Diamond-Star Motors. Ở những ngày đầu tiên, Scaringe và cha ông để dùng hết nhà cửa để thế chấp và đầu tư vào công ty Rivian. Mặc dù ông được cấp các quyền chọn giống như Elon Musk, số vốn hàng tỷ USD đã pha loãng tỷ lệ sở hữu của Scaringe tại Rivian xuống dưới 2%.
Ông từng có nhiều sai lầm. CEO của Rivian Rod Copes thông báo sẽ từ chức chỉ 2 tháng sau khi IPO. Cổ phiếu của Rivian đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi thông tin này. Phía công ty cho biết kế hoạch từ chức đó đã có từ trước. Trong khi ông Scaringe thừa nhận rằng sự kém hiệu quả về hoạt động quản lý.
Sau đó là vụ kiện phân biệt giới tính của Rivian và cựu phó giám đốc tiếp thị và bán hàng Laura Schwab trước đợt IPO. Rivian phải đối mặt với thảm hoạ quan hệ công chúng tồi tệ nhất từ khi thành lập 4 tháng sau khi Schwab bị sa thải.
Giá chiếc R1T tăng lên 17%, khoảng 12.000 USD. Hơn 71.000 khách đặt mua xe trước đã bị sốc và Rivian thì chậm tiến độ giao xe. Đây lại đúng vào thời điểm mà nhiều hãng xe hơi quảng cáo xe điện mới.
Và rồi người mua quay lưng, lần lượt lấy lại tiền cọc. Chính ông Scaringe cũng bị sốc. Với tư cách là CEO của Rivian, đó là ngày tồi tệ nhất đối với ông. Công ty đã phục hồi lại mức giá ban đầu 2 ngày sau đó.
Đợt IPO ấn tượng trong lịch sử đã được tạo ra sau những sai lầm và lần rút kinh nghiệm. Thế nhưng, trước thông tin Musk nói rằng Tesla đang nghiên cứu việc sản xuất xe bán tải, ông Scaringe tỏ ra khá lo ngại.
Nếu chỉ có một đối thủ, cuộc đua sẽ thực sự nhàm chán. Mặt khác, giá trị thị trường của Rivian giảm còn khoảng 30 tỷ USD, trong khi của Tesla là 900 tỷ USD.
Hay có thể nói, Tesla là một kình địch trên thị trường xe bán tải chạy bằng điện. Tuy nhiên, khi Musk công bố Cybertruck vào năm 2019, Scaringe đã nhẹ nhõm thở phào.
Sau cùng, điểm giao cắt nhỏ của hai nhà sản xuất xe là cùng xe bán tải. Tuy nhiên, xe của Tesla sở hữu đường nét góc cạnh còn của Rivian có đường cong mềm mại hơn.
Scaringe nghẹn ngào kể về một Rivian đầy "lãng mạn". Chiếc xe đó đã đưa các cặp đôi đi hẹn hò, các gia đình đi biển hay các nhóm bạn đi núi…
“Đó là đỉnh cao của sự chăm chỉ và nhiều năm mơ ước. Nghĩ về những gì diễn ra trong nhà máy này quả thực rất lãng mạn”, Scaringe nói.