Hành trình cà phê Việt: Từ không tồn tại tới thống lĩnh thị trường Mỹ

Theo Nhịp sống kinh tế, những nguời xếp hàng chủ yếu là người New York sành điệu, trẻ tuổi đang chờ đợi để có thể thưởng thức được cơn sốc caffein bùng nổ, với những vị đa dạng như caramel, thơm mùi sô-cô-la của cà phê thủ công Việt Nam vừa rang xong.

Xuất hiện tại "thánh địa" của cà phê Mỹ

Sahra Nguyen, người đã cùng tổ chức buổi trải nghiệm cà phê kéo dài 2 ngày tại Brooklyn cho Nguyen Coffee Supply nói rằng: "Thật sự không thể tin được khi mọi người đã xếp hàng chờ tới hơn một tiếng đồng hồ chỉ để trải nghiệm được cà phê Việt Nam".

Mặc dù mới chỉ được 3 năm, nhưng Nguyen đã tự tin khẳng định được mình chính là nhập khẩu và rang xay cà phê đặc sản của Việt Nam đầu tiên tại Mỹ.

Trong vài năm qua, những tiệm cà phê rang xay của Việt Nam tại thị trường Mỹ đã từ chỗ gần như không tồn tại trở thành một hiện tượng trên khắp nước Mỹ, áp dụng những kỹ thuật và nguồn cung kỹ lưỡng để có thể tạo ra được những hạt cà phê đậm đà của Việt Nam.

Những nhà rang xay cà phê thủ công tại Việt Nam đã mọc lên ở những thành phố từ Philadelphia tới thánh địa cà phê như Seattle, Austin và Portland, Oregon.

Thay vì có những vị béo ngậy, sẫm, đậm đặc và hơn hết là "nặng", được pha phin, cà phê Việt Nam rang nhẹ sẽ có vị chua nhẹ và hương trái cây đã thống trị được làn sóng cà phê thứ 3 tại Mỹ. (Làn sóng cà phê thứ ba - Third wave of coffee - là phong trào sản xuất cà phê chất lượng cao).

Người đồng sáng lập Càphê Roasters đã có kế hoạch mở quán cà phê rang xay Việt Nam đầu tiên của thành phố. Cửa hàng sẽ không chỉ bán cà phê sữa đá mà còn bán cả expresso.

Trong khi đó, những hạt cà phê của Nguyen được bán tại Texas và San Francisco và Texas. Trong thời kỳ đại dịch, khi nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, những đơn đặt hàng qua thư cho hạt cà phê của Nguyen vẫn tăng theo cấp số nhân.

Nguyen cho biết: "Chúng tôi thực sự đã tăng trưởng tới 13 lần vào năm 2020. Có một điều gì đó thực sự đặc biệt. Khi thấy những người xếp hàng đường xung quanh khu nhà, nó không chỉ là cà phê... Đây cũng là sứ mệnh của chúng tôi chính là mang tới sự đa dạng, hoà nhập và công bằng cho toàn bộ trải nghiệm cà phê". Cô đã mở rộng đội rang của mình từ 2 lên tới 5 nhân viên toàn thời gian. 

Cà phê Việt Nam nhưng không tới từ Việt Nam

Việt Nam là một trong những nền văn hoá cà phê tuyệt vời nhất, những quán cà phê tại Thành phố Hồ Chí Minh vô cùng đa dạng, từ quán cà phê sang trọng cho tới những người bán cà phê vỉa hè, phục vụ cà phê cả đá và nóng.

Harvey Tong đã thành lập công ty Phin Coffee Club tại Austin để giới thiệu loại cà phê rang củi mà gia đình ông đã làm trong hơn 20 năm qua tại Việt Nam cho biết rằng: "Lối sống của người Việt Nam chậm hơn, bạn tới quán cà phê vài giờ mỗi sáng. Đây chính là một nền văn hoá lớn".

Cà phê Việt Nam trong nhiều thập kỷ đã rất khó thu mua tại Mỹ. Tại nhiều nhà hàng Việt Nam lâu đời tại Mỹ, khi bạn gọi cà phê Việt Nâm, đây thực sự có thể là cà phê từ quán Cafe du Monde nổi tiếng của New Orleans.

Trong những năm 70, cà phê rang xay đậm và đắng của Cafe du Monde chính là thức uống có hương vị gần nhất với tách cà phê quê hương mà những nguời nhập cư đã được thưởng thức.

Nguyen luôn gọi một tách cà phê Việt Nam có trong thực đơn ở khắp nhà hàng dù là nhà hàng bình dân cho tới quán cà phê thượng hạng nhưng không có loại cà phê nào tới Việt Nam.

Từ "không tồn tại" trở thành hiện tượng tại Mỹ

Đứng trong quán cà phê sắp khai trương tại khu phố Kensington của Philadelphia, Pham đã chuẩn bị một chiếc túi lọc phin tỉ mỉ bao gồm những hạt robusta mà cô lấy từ một trang trại tại Tây Nguyên của Việt Nam. Cô rót nước nóng vào cà phê đã xay, chờ bọt khí sủi bọt lên, dấu hiệu cho thấy đây là hạt cà phê mới rang.

Giống với hầu như mọi vụ mới của nhiều nhà rang xay tại Việt Nam, Pham phải tìm nguồn cà phê thương mại trực tiếp của mình thông qua những mối quan hệ cá nhân, vì chuỗi cung ứng giữa những nông hộ nhỏ và những nhà rang xay thủ công tại Mỹ vẫn chưa được hình thành.

Vậy nên cố ấy đã tìm tới quán cà phê của mình thông qua một học sinh cũ. Tình cờ thay, Pham đồng sáng lập Cà Phê khi còn đang làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận mang tên 12Plus, cung cấp chương trình chuẩn bị đại học cho sinh viên, trong đó có một cặp đôi tới từ Việt Nam có quen biết trang trại trồng cà phê.

Người này đã lên thành phố tìm nhà ở, vì anh ấy đang tìm kiểm địa điểm bán lẻ để có thể mở được quán cà phê cho gia đình mình, Phạm kể lại và cười.

Kết quả là cà phê tại quán Cà Phê tròn và đậm vị thơm hơn, với một cường độ của hương vị sô-cô-la đáng kể. Khi pha expresso, tách cà phê không đắng hơn cà phê Ý đậm, ít vị chua hơn và có một lượng caffeine vô cùng mạnh mẽ.

Kể từ khi Pham và Nguyên bắt đầu kinh doanh cà phê đặc sản vào cuối năm 2018, cà phê đặc sản Việt Nam đã lan rộng ra hơn trong một chuỗi liên kết trên toàn cả nước.

Nguyen và Pham đã nhấn mạnh rằng họ không coi làn sóng đột ngột của những nhà rang xay Việt Nam chính là sự cạnh tranh. Thay vào đó, họ chính là những đối tác trong việc thay đổi nhận thức về cà phê Việt Nam tại Mỹ, và mang lại nhiều giá trị hơn cho cây trồng của nông dân Việt Nam.

Phạm đã hợp tác cùng với thương hiệu cà phê Fat Milk do một phụ nữ làm chủ tại Chicago. Tại Seattle, bốn tiệm cà phê và cà phê lấy người Việt Nam là trung tâm đã mở cửa từ năm 2020.

Oregon Nhà rang xay Việt Nam Portland Cà Phê mở rộng nhanh chóng trong năm nay tới nỗi chủ sở hữu Kimberly Dam gặp khó khăn trong việc tìm đủ cà phê robusta để có thể đáp ứng được nhu cầu.

Nhiều nhà rang xay từ Việt Nam hiện cũng đang thâm nhập vào thị trường Mỹ. Tại Anaheim, quán cà phê đầu tiên King Coffee tại Mỹ đã được khai trương. Còn hạt cà phê của Tong's Phin Coffee Club, hiện nay được bán tại mọi điểm ở Texas.

Tại quán cà phê Pittsburgh Ineffable Cà Phê Phat Nguyen bán hạt cà phê của Càphê Roasters cùng với cà phê thủ công kiểu Mỹ. Tại đây, cà phê đá được làm từ hạt robusta của Caphe Roasters là thức uống phổ biến nhất, ngay cả ở một thành phố không có nhiều người Việt Nam.

Phat Nguyen nói: "Thành thật mà nói, thật ngạc nhiên khi mọi người biết phở là gì, bánh mì là gì, hay cà phê sữa đá. Văn hoá của bạn được làn truyền sang người khác là một cảm giác vô cùng tuyệt vời".