Góc nhìn chuyên gia: Vùng 900 điểm chưa phải là đáy nếu "làn sóng" bán giải chấp cổ phiếu chưa kết thúc

Thị trường chứng khoán chốt phiên ngày 15/11 trước đó đã trôi về vùng đáy 911 điểm - mức thấp nhất kể từ tháng 9/2020. Đà giảm của thị trường không phải quá bất ngờ khi làn sóng "call marin" vẫn chưa có hồi kết. Mặc dù số lượng doanh nghiệp bán giải chấp ở thời điểm hiện tại vẫn chưa đến mức đáng báo động, nhưng việc này lại ảnh hưởng lớn đến tâm lý của thị trường chung. Trong phiên ngày 15/11, hàng loạt cổ phiếu bất động sản giảm hết biên độ với tổng lượng dư bán sàn lên tới hàng trăm triệu cổ phiếu khiến cho hiệu ứng bán dây chuyền được kích hoạt trên diện rộng.

Với hiệu ứng domino, nhiều cổ phiếu của các doanh nghiệp tốt, có dòng tiền ổn định cũng vẫn bị bán giải chấp. Bởi khi các công ty chứng khoán không thể bán ra những cổ phiếu mất thanh khoản, khi đó họ buộc phải bán các cổ phiếu khác trong danh mục để thu hồi vốn. Tất cả các yếu tố này đã tạo nên hiệu ứng bán lan truyền trên diện rộng, đồng thời khiến VN-Index giảm mạnh.

Thị trường chứng khoán chao đảo trước làn sóng "call margin"

Bình luận về đà giảm của thị trường trong những phiên vừa qua, ông Nguyễn Thế Minh – Giám đốc Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, khi cơn lốc margin chưa qua đi, thị trường chứng khoán vẫn chưa thể tìm được điểm cân bằng. Khi áp lực margin lan đến các "tài khoản lớn" thì sẽ ảnh hưởng rất mạnh mẽ và dai dẳng. Đặc biệt những cổ phiếu bất động sản xuất hiện tình trạng dư bán sàn và mất thanh khoản, tức là bán giải chấp nhưng không ai mua.

Do đó, chuyên gia đến từ Yuanta nhận định vùng 900 có thể vẫn chưa phải đáy của VN-Index nếu tình trạng giải chấp tại nhóm lãnh đạo doanh nghiệp chưa kết thúc.

Theo lý giải của chuyên gia, một khi tình trạng giải chấp diễn ra ở các lãnh đạo doanh nghiệp thì chính họ mới có thể tự "cứu giá" được cổ phiếu của mình. Ông Minh chỉ ra 2 cách để doanh nghiệp giải quyết tình trạng này đó là tăng thêm cổ phiếu để đưa tỷ lệ về ngưỡng an toàn hoặc giải quyết các tài sản đảm bảo để bên cho vay không tiếp tục bán cổ phiếu. Tuy nhiên, trong bối cảnh thanh khoản doanh nghiệp đang dần cạn kiệt thì việc xoay vốn cũng là một thách thức lớn.

Trong khi đó, doanh nghiệp thường ưu tiên xử lý theo thứ tự (1) đảm bảo dòng tiền ngân hàng để không bị vỡ nợ; (2) đảo nợ trái phiếu bởi khi dính nợ trái phiếu sẽ dẫn đến ảnh hưởng tới khả năng vay vốn trong tương lai; (3) mới đến việc xem xét "đỡ giá" cổ phiếu. Bởi khi nguồn vốn đang hạn hẹp, doanh nghiệp không thể xoay được hết các nguồn vay nên chỉ có thể đảm bảo một trong hai.

Tuy nhiên, theo chuyên gia cho biết, có một điểm sáng trong bối cảnh hiện nay là nhiều lãnh đạo doanh nghiệp chưa sử dụng đến tài sản cá nhân để giải quyết. Trong trường hợp cổ phiếu ngày càng lao dốc, lượng dư bán sàn chất cao lên ngưỡng báo động sẽ có thể dẫn đến thương vụ thâu tóm M&A. Do đó, lãnh đạo muốn giữ quyền làm chủ trong công ty thì có thể sử dụng tài sản cá nhân để can thiệp.

Vị chuyên gia Yuanta cho rằng nguồn tiền bên ngoài hiện còn rất nhiều, nhưng họ chủ yếu canh mua tài sản bất động sản giá rẻ chứ không chọn mua cổ phiếu bất động sản. Tuy nhiên, khi giá cổ phiếu thấp hơn với giá trị sổ sách về 1 hoặc dưới 1 lần có thể sẽ kích hoạt lượng lớn "tay to" nhảy vào bắt đáy cổ phiếu. Vì vậy, câu chuyện ở đây vần là "giá nào" sẽ kích cầu thị trường và bên ngoài cổ đông hiện tại.

Còn nhiều điểm sáng trong bức tranh ảm đạm

Giai đoạn này, điểm sáng chính là khối ngoại vẫn tích cực mua ròng trong khi nhà đầu tư trong nước bán mạnh. Theo đó, ông Minh cho rằng nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu chỉ nhìn vào 2 yếu tố là vĩ mô ổn định và định giá hấp dẫn.

Trong khi đó, nền kinh tế vĩ mô của Việt Nam khá ổn định, rủi ro lớn nhất hiện nay là tỷ giá cũng đã phần nào hạ nhiệt trong thời gian gần đây. Bên cạnh đó, việc định giá thị trường về mức thấp trong 10 năm khi P/E trượt dài về mức dưới 10 lần cũng đã kích hoạt dòng tiền từ các nhà đầu tư nước ngoài mua ròng mạnh trở lại.

Về triển vọng của thị trường trong dài hạn, vị chuyên gia cho rằng, một khi thoát được khỏi vòng xoáy margin thì thị trường sẽ nhanh chóng phục hồi trở lại. Nhìn lại quá khứ, thị trường chứng khoán từng trải qua 3 giai đoạn khủng hoảng lớn vào năm 2008, giai đoạn năm 2018-2020 và năm 2022.

Cụ thể, nếu như năm 2008 là khủng hoảng tài chính dẫn đến tình trạng thiếu tiền thì giai đoạn năm 2018-2020 và năm 2022 dòng tiền lại rất dồi dào, margin trên thị trường rất lớn. Vì thế, chuyên gia nhận định, nếu tình hình thế giới trong năm sau vẫn ổn định và không xuất hiện thêm yếu tố bất ngờ nào khác thì thị trường có thể phục hồi rất nhanh giúp các nhà đầu tư có cơ hội lấy lại những gì đã mất.

Mặt khác, Chứng khoán ACBS cũng đánh giá chỉ số VN-Index hiên vẫn duy trì được sức hút lớn đối với nhà đầu tư dài hạn so với các thị trường ngang hàng có cùng P/E forward ở mức 9,8 lần. Hiện tại, ROE của VN-Index là khoảng 15,45, nằm trong số các thị trường có tỷ suất sinh lời cao nhất. Mặc dù việc dự đoán đáy của thị trường trong thời điểm này là quá khó, nhưng công ty chứng khoán này vẫn cho rằng mức định giá thấp so với lịch sử có thể sẽ đem lại lợi suất hấp dẫn cho các nhà đầu tư dài hạn.

Đồng quan điểm, quỹ đầu tư SGI Capital nhận định thị trường hiện đã đi sau vào vùng quá bán tương ứng với vùng định giá rẻ lịch sử. Theo SGI Capital, bản chất của thị trường chứng khoán luôn là biến động mạnh cũng như rất khó dự báo trong ngắn hạn, nhưng khi nhà đầu tư vượt qua được giai đoạn khủng hoảng hiện nay và bám trụ lại sẽ gặt hái được thành quả lớn khi thị trường và nền kinh tế trở lại chu kỳ tăng trưởng.