Dự báo ngành thép năm 2023: Giá và lợi nhuận sẽ hồi phục chậm dù nhận được hỗ trợ bởi đầu tư công

Thúc đẩy đầu tư công để hỗ trợ cho tiêu thụ thép nội địa

Trong năm 2023, Chính phủ cũng cần đẩy mạnh đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng theo đúng với mục tiêu đảm bảo tăng trưởng kinh tế có thể hỗ trợ cho nhu cầu thép trong nước đặc biệt là mặt hàng thép xây dựng. Và theo như kế hoạch đầu tư công trong thời gian trung hạn giai đoạn năm 2021 - 2025 thì tổng vốn kế hoạch đầu tư công ghi nhận là 2,87 triệu tỷ đồng, so với kế hoạch giai đoạn 2016 - 2020 tăng 43,5%. Còn các dự án giao thông cũng chiếm tỷ trọng lớn khi mà tổng chi đạt mức 507,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 46,6% kế hoạch phân bổ vốn đầu tư trong trung hạn nguồn ngân sách trung ương.

Chính vì thế mà các nhà sản xuất thép xây dựng cũng có thể được hưởng lợi như Hòa Phát, Formosa, Pomina,... cũng như giải ngân đầu tư công cũng đã tăng tốc dần trong quý 4/2022.

Trong năm 2022, ngành bất động sản trầm lắng và dự kiến cũng sẽ chưa thể phục hồi trong năm 2023. Nguồn vốn vào các dự án bất động sản dân dụng từ đầu năm đến hiện tại cũng đã tắc nghẽn bởi sự thắt chặt kiểm soát tín dụng ngân hàng, phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cũng như niềm tin của các nhà đầu tư suy giảm sau các sự kiện pháp lý có liên quan đến một số doanh nghiệp bất động sản lớn. 

Cũng theo Bộ xây dựng, số lượng dự án được cấp phép cũng như đủ điều kiện mở bán nhà ở thương mại trong thời gian 9 tháng năm 2022 giảm 49% và 24% so với cùng kỳ năm 2021. Cũng theo đó, số lượng dự án đất nền và đất du lịch nghỉ dưỡng cũng giảm 56% và 54% so với cùng kỳ năm 2021. Vấn đề về lệch pha cung cầu cũng sẽ chưa sớm được giải quyết trong thời gian ngắn hạn, trong khi đó lãi suất cho vay mua nhà tăng nhanh cũng sẽ làm giảm đi khả năng hấp thụ của các dự án. 

Dự báo từ giữa năm 2023 xuất khẩu thép sẽ tăng dần

Có thể thấy, nhu cầu đầu tư cũng như tiêu dùng trên toàn cầu và gián tiếp chính là nhu cầu sử dụng thép cũng đã thu hẹp trong năm 2022 bởi lãi suất tăng và sức mua dần suy yếu. Điều này vẫn sẽ còn tiếp diễn khi mà làn sóng thắt chặt chính sách tiền tệ được dự báo sẽ vẫn kéo dài cho đến tháng 5/2023. Áp lực tăng lãi suất cũng sẽ dịu bớt ở trên toàn cầu từ quý 3/2023 và sẽ khuyến khích nhu cầu thép trên toàn cầu. Và theo Hiệp hội Thép thế giới (WSA) cho thấy, nhu cầu thép trên thế giới cũng sẽ giảm 2,3% trong năm 2022 và trong năm 2023 tăng 1%.

Cũng theo đó, ASEAN cũng sẽ  dẫn đầu tăng trưởng về tiêu thụ thép nhờ vào định hướng đầu tư một cách mạnh mẽ cho cơ sở hạ tầng. Đây cũng được kỳ vọng sẽ tiếp tục là thị trường xuất khẩu chính của thép Việt Nam như trong 10 tháng năm 2022. 

Và châu Âu cũng sẽ đi vào suy thoái nhẹ trong năm 2023 khiến cho nhu cầu thép của khu vực này đã suy giảm một cách liên tục trong năm thứ hai liên tiếp. Tăng trưởng sản xuất và tiêu dùng của châu Âu cũng có thể sẽ bị giới hạn trong thời gian vài năm bởi giá năng lượng tăng cao. 

Trong năm 2022 và năm 2023, tiêu thụ thép của Mỹ vẫn tăng trưởng nhờ vào nhu cầu ô tô bật tăng sau dịch bệnh và chuỗi cung ứng bớt đi sự tắc nghẽn và đầu tư cho khai thác năng lượng tăng. 

Mặc dù vậy thì Chứng khoán Rồng Việt cho biết, công ty này không kỳ vọng một sự bật tăng mạnh về xuất khẩu trong nửa đầu năm 2023 và trong bối cảnh ngày càng nhiều thách thức về cạnh tranh cũng như rào cản thương mại. 

Còn ông Trần Minh Hoàng - Trưởng phòng Phân tích Nghiên cứu, Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) nhận định: “VCBS kỳ vọng nguồn cung bất động sản hồi phục và chính sách đẩy mạnh đầu tư công sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy sản lượng tiêu thụ thép". 

Giá thép khó bật tăng khi đã giảm đà rơi

Theo ghi nhận, nhu cầu giảm kéo theo giá thép giảm từ tháng 5/2022 nhưng đà giảm cũng đã chậm dần và giá cũng có xu hướng tạo đáy đầu quý 4/2022. Hầu hết các nhà sản xuất thượng nguồn như Formosa Hà Tĩnh, Hòa Phát, Pomina.… cũng đã giảm mạnh huy động công suất. Có thể thấy, tình hình tương tự cũng được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới như Trung Quốc, EU, Nhật Bản,… Cũng nhờ đó, đà rơi của giá thép ở trên toàn cầu cũng đã được kìm hãm.

Có thể thấy, cạnh tranh đã giảm dần từ giữa năm 2023 tạo điều kiện cho giá thép phục hồi, cạnh tranh  giá bán nội địa giữa các nhà sản xuất Việt Nam cũng sẽ giảm khi mà hàng tồn kho giá cao tích lũy trong năm 2022 được giải phóng dần ở trong các tháng sắp tới. Trong khi đó thì cạnh tranh xuất khẩu và cạnh tranh với hàng nhập khẩu cũng gia tăng khi mà nhiều đối thủ lớn như Trung Quốc, Ấn Độ đã tiến đẩy mạnh xuất khẩu sang Đông Nam Á trong 6 tháng đầu năm 2023.

Cùng với giả định các hoạt động kinh tế của Trung Quốc bình thường hóa từ quý 3/2023 và tiêu thụ thép của nước này cũng sẽ chú trọng vào thị trường nội địa. Cũng theo đó, mặt bằng giá thép cũng có thể diễn biến dao động ở quanh mức hiện tại trước khi tăng dần từ giữa năm 2023 nhờ vào nhu cầu trở lại ở các thị trường châu Âu, châu Mỹ cũng như cạnh tranh từ Trung Quốc giảm. 

Các nhà sản xuất ghi nhận biên lợi nhuận phục hồi chậm 

Cụ thể, biện lợi nhuận gộp và sau thuế của các doanh nghiệp ngành thép suy giảm dần từ quý 2 và chuyển sang lỗ ở trong quý 3/2022 bởi yếu tố giá thép giảm và nguyên vật liệu giá cao, kết hợp với áp lực tỷ giá cũng như lãi suất tăng. Chứng khoán Rồng Việt cũng cho rằng bức tranh lợi nhuận của các doanh nghiệp vẫn chưa khá hơn trong thời gian ngắn hạn quý 4/2022 trong xu hướng giá thép tiếp tục đi xuống còn tiêu thụ yếu cùng với lãi suất đang ngày càng cao. 

Trong khi đó thì triển vọng phục hồi biên lợi nhuận ở trong năm 2023 cũng không có nhiều điểm sáng. Và sau thời gian 1 năm biến động mạnh bởi ảnh hưởng xung đột Nga - Ukraine thì giá than luyện cốc, quặng sắt cũng như thép phế cũng sẽ có một năm êm dịu hơn khi mà nhu cầu thép trên thế giới được dự báo sẽ trầm lắng trong năm 2023. 

Cũng tương tự giá thép thì giá của các nguyên liệu sản xuất thép cũng được kỳ vọng sẽ dao động ở trong biên độ hẹp quanh mặt bằng giá cuối năm 2022 bởi nhu cầu dự trữ nguyên vật liệu của các nhà máy thượng nguồn trên toàn cầu thấp và chỉ nhỉnh hơn vào cuối năm. Biên lợi nhuận của các doanh nghiệp kể cả thượng nguồn như Hòa Phát, Formosa, Pomina,…và hạ nguồn như Nam Kim, Hoa Sen, SMC,… cũng sẽ tiến hành mở rộng nhẹ từ quý 3 trở đi trên cơ sở xuất khẩu phục hồi.

Và gánh nặng VND mất giá cùng với lãi suất tăng là vẫn lớn, tiếp tục ảnh hưởng lên chi phí tài chính. Cũng theo đó các doanh nghiệp đang và sẽ tiến hành giới hạn tác động của vấn đề về tỷ giá và lãi suất thông qua việc thắt chặt nhu cầu vay mượn cũng như quản trị vốn lưu động một cách chặt chẽ hơn.