Doanh nghiệp nhập khẩu lương thực chật vật vì USD tăng giá

Khủng hoảng lương thực do đà tăng liên tục của USD

Các quốc gia phụ thuộc vào lương thực nhập khẩu trên khắp toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều trở ngại như lãi suất tăng cao, USD ngày càng đắt đỏ đến việc giá hàng hóa không ngừng leo thang.

Vì những yếu tố trên mà nhiều quốc gia phải vật lộn trong việc thanh toán những hợp đồng mua hàng thường được định giá bằng đồng bạc xanh. Dự trữ ngoại hối suy giảm ở một số trường hợp càng khiến họ khó có thể tiếp cận được đồng bạc xanh.

Ông Alex Sanfeliu - Giám đốc thương mại toàn cầu của tập đoàn nông nghiệp Cargill chia sẻ với tờ Bloomberg rằng: “Nhiều quốc gia không thể mua lượng thực vì họ không thể chi trả. Điều này đang xảy ra tại nhiều nơi trên thế giới”.

Với nhiều quốc gia, vấn đề không hẳn là mới, và cũng không chỉ dừng lại ở những mặt hàng nông nghiệp. Thế nhưng, sức mua giảm cùng với tình trạng đồng USD thiếu hụt đang khiến hệ thống lương thực toàn cầu chịu sức ép lớn, nhất là sau khi xung đột nổ ra tại Ukraine.

Theo cảnh báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), thế giới đối mặt với nguy cơ phải gánh chịu một cuộc khủng hoảng lương thực tồi tệ ngang với tình cảnh của năm 2007-2008. 

Mặt khác, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen lại kêu gọi các quốc gia tích cực viện trợ lương thực cho những người dễ bị tổn thương nhất.

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cho biết ở một báo cáo khác là chúng ta đang phải đứng trước cuộc khủng hoảng lương thực lớn nhất ở lịch sử hiện đại.

Nhiều nhà nhập khẩu hiện nay đang phải chật vật vì chi phí gia tăng, nguồn vốn hạn hẹp và khó gom đồng bạc xanh để bảo đảm những lô hàng được thông quan đúng hạn. 

Điều đó có nghĩa là hàng hóa sẽ bị kẹt lại ở cảng biển hoặc bị chuyển tới những nơi khác.

Theo nhận định của ông Tedd George, chuyên gia tư vấn hàng hoá, doanh nghiệp liên tục gặp những khó khăn khi thực hiện tất toán các hợp đồng nhập khẩu lương thực. Tuy nhiên, áp lực hiện tại là rất lớn.

Theo Bloomberg, một số nước có thể giảm bớt sức ép bằng cách dùng những đồng tiền khác như đồng euro để thanh toán, hoặc cũng có thể tận dụng nguồn thu từ xuất khẩu nhiên liệu nhằm bù đắp lại hóa đơn nhập khẩu lương thực.

Trong 6 tháng liên tiếp, chi phí lương thực - hàng hóa thế giới cũng đã hạ nhiệt. Từ đó, hỗ trợ cho người tiêu dùng phần nào đó.

Tuy nhiên, nhà kinh tế Monika Tothova của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc cho rằng những lợi ích này có thể bị xói mòn vì đà tăng mạnh của đồng USD. Theo vị chuyên gia này, các hóa đơn nhập khẩu lương thực toàn cầu đã tăng lên mức cao kỷ lục trong năm 2022.

Các chuyên gia cũng tỏ ra lo ngại rằng nguồn cung lương thực từ khu vực Biển Đen đang leo thang trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine. Cùng với đó là triển vọng thỏa thuận vận chuyển ngũ cốc khỏi các cảng của quốc gia Đông Âu này. 

Thị trường lương thực toàn cầu cũng trở nên biến động những tháng vừa qua vì thời tiết cực đoan. Dự trữ đang ở mức thấp, trong khi đó, giá năng lượng và phân bón tăng cao đang khiến chi phí sản xuất nông nghiệp cũng tăng lên. 

IMF cảnh báo rằng việc Fed tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ sẽ khiến sức mạnh của đồng bạc xanh so với đồng tiền của các thị trường mới nổi và nền kinh tế đang phát triển càng gây thêm sức ép lạm phát và nợ nần cho nhiều nước. 

Tổn thất lớn nhất ở đâu?

Chính phủ tại Ghana đang tỏ ra lo ngại về nguồn cung lương thực trước thềm Giáng sinh. Đồng cedi trong năm nay đã giảm khoảng 44% so với đồng USD, buộc nó trở thành đồng tiền giao dịch kém thứ 2 trên toàn cầu.

“Chúng tôi cho rằng sẽ xảy ra tình trạng thiếu hụt ở một số mặt hàng thực phẩm. Đồng bạc xanh đang "ăn đứt" đồng cedi và chúng tôi đang rơi vào tình thế tuyệt vọng", theo ông Samson Asaki Awingobit - Tổng thư ký Hiệp hội các nhà xuất khẩu và nhập khẩu lương thực Ghana.

Theo ông Muzzammil Rauf Chappal - Chủ tịch Hiệp hội Ngũ cốc ở Pakistan, những động thái của chính phủ nhằm ngăn chặn dòng chảy ngoại hối đã buộc nhiều container chứa thực phẩm như đậu gà phải chất đống ở những cảng vào tháng trước. Điều đó khiến giá lương thực trong nước tăng vọt.

 Sau khi Bộ trưởng Bộ Tài chính mới được bổ nhiệm, tình trạng tắc nghẽn đã giảm bớt. Vị này cam kết sẽ xử lý toàn bộ các giao dịch đang bị trì hoãn vì không có đủ đồng bạc xanh trong hệ thống liên ngân hàng.

Ông Chappal trao đổi với Bloomberg rằng: “Bối cảnh đó khá nguy hiểm. Chúng tôi lo ngại rằng Pakistan có thể sẽ gặp phải một cuộc khủng hoảng ngũ cốc tồi tệ”.

Các nhà máy xay xát tư nhân phụ trách trong việc cung cấp bột mì trong nước tại Ai Cập cũng gặp khó khăn vì tình trạng thiếu hụt lương thực này. Đây là một trong những quốc gia nhập khẩu lúa mì hàng đầu trên toàn cầu.

Do 700.00 tấn ngũ cốc vẫn đang bị kẹt lại tại các cảng kể từ hồi đầu tháng trước, khoảng 80% các nhà máy đã hết lúa mì và dừng hoạt động. 

Theo ông Sanfeliu của Cargill, trong những tháng tới, dòng chảy thương mại lúa mì toàn cầu sẽ giảm khoảng 6%, trong khi dòng chảy với ngô và khô đậu tương mất 3%. Lý do là vì nhà nhập khẩu tại các quốc gia đang phát triển không thể thanh toán đơn hàng.

Tập đoàn thương mại Meghna Group of Industries tại Bangladesh có thể phải cắt giảm lượng lúa mì dự kiến nhập khẩu trước chiến sự do chi phí nhập khẩu lúa mì đã tăng ít nhất 20% vì đồng bạc xanh tăng quá mạnh.

“Biến động trên thị trường tiền tệ đang gây tổn thất nặng nề cho công ty. Chúng tôi chưa từng trải qua tình cảnh này trước đó”, theo ông Taslim Shahriar, quản lý thu mua của Meghna.