Cuộc chiến "xanh hóa" của các ứng dụng giao đồ ăn: GrabFood chưa mang đến hiệu quả, liệu Baemin có mang đến "sự khác biệt"?

Theo Nhịp sống thị trường, số liệu của World Bank trong năm 2022 cho thấy, tăng trưởng kinh tế và đô thị hóa với tốc độ nhanh cũng như thay đổi lối sống tại Việt Nam cũng đã dẫn đến cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa. Và ước tính có khoảng 3,1 triệu tấn chất thải nhựa được thải ra ở trên đất liền mỗi năm ở Việt Nam. Trong đó ghi nhận có hơn 60% các loại rác thải nhựa là nhựa dùng một lần. 

Có ít nhất 10% trong số chất thải được quản lý tốt này cũng đã bị rò rỉ vào đường thủy đã khiến cho Việt Nam trở thành một trong năm nước gây ô nhiễm nhựa ở trên đại dương hàng đầu thế giới. Khối lượng rò rỉ cũng có thể tăng lên gấp đôi vào năm 2030 theo kịch bản thông thường. 

Còn theo như số liệu thống kê từ Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) trong năm 2021 cho thấy, mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa ra môi trường, 0,28 triệu đến 0,73 triệu tấn trong số đó bị thải ra biển - tuy nhiên chỉ 27% trong số đó được tái chế và tận dụng bởi các cơ sở, doanh nghiệp. Ở TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, số lượng rác thải nhựa mỗi ngày đưa ra môi trường ghi nhận lên đến 80 tấn. 

Và điều đáng nói là việc xử lý cũng như tái chế rác thải nhựa ở Việt Nam còn nhiều hạn chế khi có đến 90% rác thải nhựa được xử lý theo cách chôn, lấp và đốt; chỉ có 10% còn lại là được tái chế. 

Chi tiết hơn, theo như một khảo sát của Korea Consumer Agency, trung bình 1 người Hàn Quốc đặt 2,8 lần thức ăn qua các ứng dụng/tuần và tương đương tạo ra 10,8kg chất thải nhựa mỗi năm. Viện hàn lâm Khoa học – Kỹ thuật – Y học Mỹ cũng cho biết, mỗi năm 1 người tiêu dùng khoảng 88kg, nghĩa là con số nói trên chiếm 12,2%. Chất thải nhựa từ hoạt động giao nhận thức ăn có bao gồm túi nhựa, hộp xốp/nhựa đựng món chính/phụ/nước sốt, nĩa thìa nhựa, nắp đậy,…

Nhựa sẽ thường được phân loại từ loại 1 cho đến loại 7, phải mất hàng trăm năm thì mới có thể phân hủy. Trong đó các hộp xốp thường được các nhà hàng/quán ăn Việt sử dụng để mang đi thuộc loại 6.

Đâu là giải pháp của GrabFood và Baemin ở thị trường Việt Nam?

Việc ý thức được những tác động xấu của môi trường kinh doanh mà mình đang vận hành lên môi trường. Và cách đây vài năm, cũng giống như nhiều ứng dụng gọi thức ăn khác ở trên thế giới, GrabFood đã tạo ra nút ‘Không nhận dụng cụ ăn uống” dành cho phiên bản tiếng Việt.

Mặc dù vậy, sau thời gian vận hành, giải pháp này cũng tỏ ra rất hiệu quả, GrabFood cùng với các đồng nghiệp trên thế giới đã điều chỉnh bằng nút “dụng cụ ăn uống” - nghĩa là nếu người dùng không thao tác gì, nghiễm nhiên không lấy dao/thìa/muỗng/ống hút nhựa. Cũng theo chia sẻ từ Zomato - Ấn Độ, việc thay đổi này cũng đã giúp họ cắt giảm đến 5.000kg nhựa/ngày, nghĩa là 2 triệu kg nhựa 1 năm.

Tuy nhiên, ở thị trường Việt Nam, những nỗ lực nói trên của GrabFood cũng chưa tạo ra bất kỳ tác động nào. Có ít người tiêu dùng quan tâm đến chức năng này hay nếu như có thao tác thì vẫn nhận được nhiều dụng cụ ăn uống nhựa bình thường. 

Lý do là đến từ việc ưu tiên các đối tác nhà hàng/quán ăn lẫn người giao hàng của GrabFood đó là năng suất, làm sao để nhận/giao hàng càng nhanh càng tốt, thà thừa còn hơn thiếu cho nên cả hai thành phần quan trọng trong quy trình hoạt động của ứng dụng chẳng có mấy khi quan tâm đến các chức năng này ở trên app. 

Thông thường thì các chủ quán/nhà hàng sẽ phải chuẩn bị thức ăn và dụng cụ, các nhân viên giao hàng cũng chỉ cần đến mang đi, rất hiếm khi cả hai kiểm tra lại xem khách hàng có cần hay không dụng cụ nhựa. Hay đơn giản hơn, nếu như khách hàng không cần thì có thể sẽ vứt đi, chẳng cần quan tâm việc đó có gây ô nhiễm môi trường hay là không. 

Chính việc thiếu ý thức về bảo vệ môi trường lại còn chịu áp lực thời gian đặc thù ở mô hình kinh doanh này cho nên hầu hết nỗ lực của GrabFood chẳng có mấy tác dụng trước sự bất hợp tác của nhiều bên. 

Và bản thân của Grab có lẽ cũng biết hoạt động này mang đến hiệu quả thấp, tuy nhiên với thực trạng kể trên thì họ vẫn chưa thể tìm ra được giải pháp để khắc phục được hậu quả. 

Còn về phần của mình, Baemin cũng vừa có một bước xa hơn trong việc tìm kiếm các giải pháp để cho mô hình của mình bớt đi tác động xấu đến môi trường. 

Cụ thể, Baemin vừa kết hợp với công ty SERVEONE Việt Nam với mục đích giới thiệu đến đối tác nhà hàng những dòng sản phẩm ‘bao bì xanh’ mang đặc trưng với giá thành ưu đãi. Những sản phẩm được tích hợp trong gian hàng “Bách hóa Baemin” trên ứng dụng, thuận tiện cho các đối tác nhà hàng có nhu cầu để thay đổi những bao bì nhựa dùng một lần.

Cố gắng của Baemin sẽ đi về đâu?

Theo ghi nhận, hiện nay một bộ phận các đối tác nhà hàng cũng đã bắt đầu có ý thức về việc bảo vệ môi trường cũng như dần thay thế các bao bì đóng gói sử dụng chất liệu thân thiện và dễ phân hủy. Mặc dù vậy, phần lớn các đối tác quán ăn nhỏ lẻ vẫn chưa được tiếp cận với các giải pháp bảo vệ môi trường hay nhận biết rõ về tính cấp thiết của vấn đề này. 

Ngoài ra, việc thay thế bao bì đóng gói sang vật liệu thân thiện với môi trường cũng sẽ làm tăng chi phí dành cho các đối tác nhà hàng và khách hàng, nhà cung cấp cũng như nền tảng công nghệ. Đây cũng chính là một trong những thách thức lớn đối với Baemin trong việc kêu gọi các đối tác nhà hàng thay thế bao bì đóng gói đồ ăn. 

Cùng với việc hợp tác chiến lược cùng với SERVEONE, Baemin cũng hy vọng có thể khiến cho việc lựa chọn bao bì thân thiện trở nên dễ dàng, tiện lợi hơn đối với các đối tác nhà hàng. Song song với đó, các sản phẩm này được cung cấp với đa dạng mẫu mã, chất lượng với giá thành hợp lý hơn. 

Không những thế, Baemin cũng sẽ tiến hành tổ chức buổi đào tạo, tập huấn dành cho đối tác nhà hàng để có thể truyền tải được định hướng của Chính phủ đối với việc sử dụng nhựa một lần cũng như lợi ích của sự phát triển một cách bền vững với mục đích giúp cho họ điều hướng sự thay đổi dần. 

Chúng tôi cũng xem xét các phương pháp thực tiễn hơn so với sự hỗ trợ của công nghệ để giúp cho họ có thể áp dụng được các giải pháp bền vững trong thời gian sớm nhất. Những sáng kiến này đều nằm trong chiến lược lâu dài của Baemin với tôn chỉ là đặt tính bền vững làm cốt lõi cho hoạt động kinh doanh của mình. Và đúng như cam kết của Baemin Việt Nam, mức giá vật liệu xanh mà họ cung cấp cho các đối tác của mình vô cùng cạnh tranh.

Ở thị trường Hàn Quốc, Baemin cũng đã tiến hành triển khai chương trình tương tự với trung tâm cung cấp bao bì thân thiện với môi trường có tên là “Baemin Restaurant Supply”.

Vào hồi tháng 3/2018, Baemin Restaurant Supply đã bổ sung bao bì đựng thực phẩm thân thiện với môi trường của mình để từ đó mang đến cho các đối tác nhà hàng những lựa chọn xanh. Bên cạnh việc tránh các sản phẩm bằng vật liệu composite khó tái chế; “Baemin Restaurant Supply” cũng còn huấn luyện để đối tác của mình tuyệt đối nhằm tránh đóng gói thái quá – overpacking.

Đến năm 2019, Baemin Restaurant Supply cũng đã bắt đầu đựng thức ăn thân thiện với môi trường với việc giảm 50% hàm lượng nhựa so với các hộp đựng thông thường được chứng nhận EL-606 bởi Hệ thống Chứng nhận Nhãn Sinh thái (ECS) của Bộ Môi trường Hàn Quốc. Những hộp đựng cháo này còn cho thấy doanh số bán hàng còn cao hơn khoảng 30% nhằm góp phần khuyến khích cách đối tác chuyển đổi sang các hộp đựng thân thiện với môi trường. 

Cũng tiếp đó, vào hồi tháng 5/2020, Baemin Restaurant Supply cùng với Bộ Môi trường, Hiệp hội Bao bì Nhựa Hàn Quốc và Hiệp hội Nhượng quyền Thương mại Hàn Quốc, Mạng lưới Phong trào Không Rác thải Hàn Quốc cũng đã tiến hành ký một thỏa thuận tự nguyện nhằm mục đích giảm việc sử dụng các bao bì đựng thức ăn khó tái chế.

Những nỗ lực đã được thực hiện để có thể cắt giảm đến 20% việc sử dụng nhựa bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ như tiêu chuẩn hóa các hộp đựng thức ăn mang đi cũng như giảm độ dày của chúng. Baemin Restaurant Supply cũng có kế hoạch phát triển, cung cấp các hộp đựng thức ăn mang đi làm từ sản phẩm nhựa ít hơn 30% bằng công nghệ tạo bọt nhựa.

Còn Go Box và DeliverZero có trụ sở đặt tại Mỹ cũng đang sử dụng các hộp đựng thực phẩm có thể tái sử dụng để tiến hành giao đồ ăn của họ.

Được biết, Go Box có trụ sở đặt ở Portland và đã hợp tác với các nhà phát hành để cung cấp bao bì có thể tái sử dụng dành cho khách hàng của mình. Và khách hàng của Go Box cũng sẽ trả phí đăng ký cho việc sử dụng hộp đựng có thể tái sử dụng được. Sau khi sử dụng thì khách hàng cũng có thể ký gửi hộp nhựa của mình ở một địa điểm được chỉ định để nhóm Go Box thu gom rồi rửa để sử dụng lần tới.

Còn DeliverZero có trụ sở được đặt tại NewYork giao thực phẩm ở trong các hộp nhựa có thể tái sử dụng cũng như khách hàng chỉ cần trả lại cho người chuyển phát nhanh trong đơn hàng tiếp theo của họ. 

Và 2 app Deliveroo và Just Eat ở Vương quốc Anh đã lựa chọn cho mình giải pháp sử dụng bao bì cũng như dụng cụ thân thiện với môi trường như của Baemin Việt Nam.