Chuyên gia nhận định: Những tháng cuối năm 2022, lĩnh vực sản xuất không còn sôi động

Từ tháng 7/2022, đơn hàng xuất khẩu của ngành dệt may đã yếu đi

Nhà sáng lập kiêm CEO Công ty May mặc Dony - ông Phạm Quang Anh đã bình luận về mùa đơn hàng cuối năm nay: “Tôi hơi lo lắng một chút và đang tập trung tìm kiếm đơn hàng, mở rộng thị trường, tìm đối tác mới". Và để có thể chủ động trong việc sản xuất thì công ty này cũng đang tập trung cho các đơn hàng nội địa. 

Cũng từ tháng 7, đơn hàng xuất khẩu của ngành dệt may đã yếu đi. Điều này cũng đã phần nào khiến cho kết quả hoạt động của một số  doanh nghiệp trong ngành đã chững lại. Sợi Thế Kỷ cũng báo cáo doanh thu quý 3 giảm 3% so với quý 2. Và so với giai đoạn này thì doanh thu của Phong Phú cũng điều chỉnh nhẹ từ mức 454 tỷ đồng xuống 417 tỷ đồng.

Và càng về cuối năm thì không khí sản xuất càng ảm đạm và đã phản ánh lên kết quả xuất khẩu. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan cho hay, trị giá xuất khẩu hàng trên cả nước trong tháng 9 đạt mức 29,82 tỷ USD, so với tháng 8 giảm 14,6%, tương ứng với giảm 5,1 tỷ USD về số tuyệt đối.

Có thể thấy, hầu hết các nhóm hàng trong tháng 9 đều suy giảm so với tháng trước đó. Giảm tốc mạnh nhất chính là dệt may với mức 31,9%. Cũng cùng xu hướng đi xuống với mức giảm đến hai con số còn có gỗ và các sản phẩm gỗ (ghi nhận -21%) và điện thoại và linh kiện (ghi nhận -18,1%) còn thủy sản (ghi nhận -13,7%).

Đơn cử như với thủy sản, Vĩnh Hoàn đã ghi nhận mức doanh thu trong tháng 9 giảm gần 28% so với tháng 8 với các thị trường xuất khẩu trọng điểm như Mỹ và Trung Quốc ghi nhận mức giảm sâu. Kết quả hạ nhiệt của nữ hoàng cá tra cũng nằm trong xu hướng chung khi xuất khẩu trong tháng 9 giảm 26 triệu USD so với tháng 8. 

Tổng quan, tăng trưởng kinh tế trong quý 3 đạt mức kỷ lục với mức  13,67% tuy nhiên với ngành sản xuất thì tình hình không hoàn toàn tươi vui và có thể kém phần sôi nổi hơn ở một bộ phận trong mùa cuối năm vốn là cao điểm hoàn tất đơn hàng. 

Trong tuần trước, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đã công bố chỉ số niềm tin về môi trường đầu tư và kinh doanh của Việt Nam đạt mức 62,2 điểm trong quý 3. Chỉ số này cũng giảm 6,4 điểm giảm so với quý 2 và giảm 10,8 điểm so với quý 2. 

Ông Alain Cany - Chủ tịch EuroCham cho biết: "Đúng là hiện tại chúng ta kém lạc quan hơn so với thời điểm đầu năm 2022 do các yếu tố bên ngoài làm chậm tốc độ tăng trưởng toàn cầu. Quý IV cũng có thể sẽ kém tích cực hơn so với quý II hoặc III trong năm". 

Nhu cầu về các vị trí cấp trung và vị  trí cấp cao trong ngành sản xuất đang gia tăng

Có thể thấy, một số ngành sản xuất đã mang về hàng chục tỷ USD mỗi năm cũng có dự cảm sẽ kém nhiệt hơn trong quý cuối. Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) cũng cho biết các doanh nghiệp mới chủ có đơn hàng đạt khoảng 50 - 70% năng lực vào tháng 10 trong khi đo tháng 11 và tháng 12 chưa có đơn hàng. 

Vinatex cho biết, thị trường sợi dự kiến sẽ tiếp tục khó khăn, cầu chưa có dấu hiệu cải thiện và giá xơ năm 2022 tăng cao theo biến động của giá dầu và giá bông. Ngành may cũng sẽ khó khăn hơn bởi thời điểm cuối vụ hàng đông và chuẩn bị cho hàng xuân. 

Chứng khoán SSI cho biết, nhiều doanh nghiệp ngành dệt may đã bắt đầu nhận đơn đặt hàng cho quý 1/2023 nhưng lượng đơn hàng nhận được vẫn còn rất xa với công suất. Trong khi đó thì khó khăn đang bủa vây doanh nghiệp dệt may trong quý IV và có thể tiếp diễn đến quý 1/2023. 

Lý do là bởi doanh nghiệp này vẫn đang phải đối mặt với nguy cơ giảm đơn hàng bởi lạm phát ảnh hưởng sức mua của các thị trường Mỹ và EU. Cùng với đó là vòng quay hàng tồn kho chậm từ phía khách hàng khiến cho các doanh nghiệp dệt may Việt chịu áp lực về việc đàm phán lại giá cũng như đơn hàng đặt trước. 

Hay đối với thủy sản, Nguyên Chủ tịch VASEP - TS. Hồ Quốc Lực gần đây cũng dự báo con tôm khó bơi thoải mái trong những tháng tới và thậm chí đến giữa năm sau bởi lạm phát khiến cho sức tiêu thụ giảm, khủng hoảng khí đốt cũng như năng lượng khiến cho chi phí lưu kho tại Tây Âu tăng cao cùng với đó là cạnh tranh khốc liệt với tôm của các nước khác. 

Trong khi đó, ngành gỗ nội thất mắc dù có thể vẫn đạt được mục tiêu xuất khẩu là 16,5 tỷ USD trong năm 2022 nhưng tình hình sản xuất quý hiện tại là không quá bận rộn như thường lệ. Cũng trong chia sẻ đầu tháng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. HCM (Hawa) - ông Nguyễn Chánh Phương cho biết: "Tình hình đang là 50-50, với một số có lại đơn hàng nhưng số khác vẫn chậm".

Và khi các lãnh đạo của các doanh nghiệp châu Âu ở Việt Nam được hỏi về triển vọng kinh doanh của chính họ ở trong quý 4,  45% trả lời tích cực, so với quý trước giảm nhẹ 4 điểm. Cũng trong dự báo gần nhất thì Chứng khoán VnDirect cho rằng đà tăng trưởng của Việt Nam có thể sẽ chậm lại trong quý IV với mức tăng trưởng là 5,6% bởi khó khăn bên ngoài đang nổi lên và tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam cùng với dòng vốn FDI có thể sẽ chậm lại trong những quý tới. 

Tổng giám đốc Sông Hương Foods - ông Nguyễn Lê Quốc Tuấn đánh giá: “Thời gian sắp tới, tôi cảm nhận các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn khi mà lạm phát tăng cao và lãi suất tiền gửi cũng như cho vay tăng. Điều này đã dẫn đến việc tăng chi phí vay cho các doanh nghiệp khiến cho việc mở rộng thị trường sẽ gặp khó hơn. Hơn thế, tình hình vĩ mô kinh tế thế giới cũng chưa thực sự ổn định". 

Cũng theo đó, sản xuất cũng có phần kém sôi động hơn so với thông lệ các quý 4 những năm trước (không tính giai đoạn dịch bệnh COVID-19) nhưng một số yếu tố cơ bản tạo điều kiện cho tăng trưởng dài hạn vẫn rất tốt. 

Giám đốc điều hành của Decision Lab - đây là đơn vị được EuroCham ủy quyền khảo sát BCI, ông Thue Quist Thomasen đánh giá bằng cách kiềm chế lạm phát  và cải thiện xếp hạng tín nhiệm cũng như tiếp tục tăng trưởng GDP thì câu chuyện của Việt Nam cũng trở nên ít bi quan hơn so với thế giới. 

Trong khi chỉ có 2% người trả lời BCI cho biết rằng họ đã tiến hành chuyển một phần đáng kể hoạt động của mình từ thị trường Trung Quốc sang thị trường Việt Nam - điều này cũng cho thấy vẫn còn khá nhiều dư địa để tăng trưởng. Và trong trường hợp những trở ngại nói trên được giải quyết thì Việt Nam sẽ có được vị trí thuận lợi để có thể thu hút thêm nhiều công ty nước ngoài chuyển địa điểm ra khỏi thị trường Trung Quốc. 

Đưa ra nhận định trong cập nhật thị trường lao động công bố vào ngày 27/10, Giám đốc trụ sở Hà Nội của Adecco Việt Nam - bà Nguyễn Thu Hà cho biết nhu cầu về các vị trí cấp trung và vị  trí cấp cao trong ngành sản xuất đang gia tăng. Trong đó thì lĩnh vực sản xuất điện tử bởi các tập đoàn lớn trên thế giới cùng các nhà sản xuất phụ tùng gốc (OEM) hiện tại đang có xu hướng dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam sau thời gian  nhiều tháng gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch.

Bà Hà nhấn mạnh rằng: “Nhu cầu tuyển dụng các vị trí quản lý nhà máy, quản lý chất lượng và kỹ sư nhiều hơn, bao gồm các nhà máy mới thành lập và nhà máy đang hoạt động".