Chu kỳ tăng lãi suất toàn cầu toàn cầu đi đến cuối con đường, những rủi ro nào có thể tiềm ẩn với chứng khoán Việt Nam?

Theo Nhịp sống thị trường, cuối tháng 7 vừa qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) tiếp tục nâng lãi suất 0,25% như thị trường kỳ vọng. Trong báo cáo nhận định thị trường mới đây SGI Capital cho biết, rất có thể đây sẽ là lần tăng lãi suất cuối cùng của Fed.

Các doanh nghiệp Mỹ cũng như người tiêu dùng vẫn đang có sức chống chịu với lãi suất nâng lên nhờ phát hành trái phiếu và vay mortgage dài hạn với lãi suất thấp trong giai đoạn kích thích. Tuy nhiên, tác động của lãi suất cao sẽ bắt đầu ảnh hưởng rõ hơn kể từ cuối năm 2023 với lượng đáo hạn bắt đầu tăng nhanh và đến giai đoạn 2023 - 2026 sẽ chứng kiến lượng đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp hàng năm tăng khoảng 60% so với 2022.

Các ngân hàng Trung ương vẫn đang hút tiền mạnh mẽ trong bối cảnh Bộ Tài chính Mỹ sẽ phát hành gần 1.000 tỷ trái phiếu từ nay đến cuối năm và Ngân hàng Trung ương Nhật sẽ lỏng tay hơn trong việc kiểm soát lợi suất trái phiếu với việc cho phép trái phiếu 10 năm dao động ở mức 1%. Việc hút thanh khoản sẽ tiếp tục tạo áp lực trực tiếp lên việc phát hành mới cổ phiếu và trái phiếu tại thị trường chứng khoán. Ngoài ra, sự kiện Fitch Ratings hạ mức tín nhiệm của Mỹ từ AAA xuống AA+ sẽ càng gây áp lực lên nhu cầu phát hành mới của chính phủ Mỹ.

Trong khi đó, dữ liệu lạm phát tại Mỹ không gây ngạc nhiên theo chiều xuống khi thị trường đã dự báo hiệu ứng nền cao của tháng 7/2022, trong khi đó, giá năng lượng và lương thực đã tăng mạnh trở lại. Do đó, thị trường chứng khoán khó có ngạc nhiên ở thời điểm ra dữ liệu lạm phát.

Trong khi đó, thị trường tài chính là kỳ vọng Trung Quốc sẽ tung ra nhiều biện pháp kích thích. Các thị trường hàng hóa, cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản, công nghệ của Trung Quốc ghi nhận mức tăng mạnh dù dữ liệu vĩ mô chưa cải thiện rõ nét. FDI vào Trung Quốc trong quý 2 ở mức tăng thấp nhất kể từ năm 1990. Vay mortgage của Trung Quốc cũng giảm lần đầu tiên trong lịch sử bất chấp lãi suất giảm và nhiều biện pháp kích thích. Trong khi cơ cấu dân số già (tương đương Nhật Bản thập kỷ 90) đang gây sức ép lên sự ổn định của thị trường bất động sản, khiến các vòng quay kinh tế giảm tốc.

Về tổng thể trong ngắn hạn, SGI Capital cho rằng, những rủi ro lớn đối với vĩ mô thế giới chưa thực sự rõ nét và đáng lo ngại nhờ sức mạnh kinh tế tại Mỹ và Châu Âu vẫn duy trì, trong khi chu kỳ tăng lãi suất đã đi tới cuối con đường. Trong chu kỳ này, Ngân hàng trung ương nhiều quốc gia mới nổi đã chủ động hơn khi dừng tăng hoặc hạ lãi suất trước Fed. Trong nửa cuối năm, dự kiến nhiều Ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất như Brazil, Hàn Quốc, Việt Nam,...

Những rủi ro tiềm ẩn với thị trường chứng khoán Việt Nam

Trên thực tế, Việt Nam là một trong ít các quốc gia đi ngược xu hướng tăng lãi suất trên toàn cầu trong thời gian vừa qua. Lãi suất tiền gửi, cho vay, lợi suất trái phiếu cũng như lãi suất qua đêm tại thị trường liên ngân hàng liên tục giảm trong thời gian qua. SGI Capital cho rằng, lãi suất giảm tiếp tục trở thành động lực chính cho thị trường chứng khoán. Từ đó, giá trị giao dịch của thị trường cũng liên tục được đẩy lên cao và định giá của thị trường được cải thiện.

Theo thống kê của Fiintrade, ước tính lợi nhuận sau thuế trong quý 2 của các doanh nghiệp niêm yết giảm 11,2%, trong đó, dịch vụ tài chính và bất động sản có mức tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng với khối ngân hàng chỉ giảm 1,3%. Phần lớn thị trường đều phản ứng tích cực với kết quả kinh doanh quý 2 của các doanh nghiệp lớn và kỳ vọng nền kinh tế phục hồi trong những tháng cuối năm sẽ hỗ trợ nhóm ngành yếu kém hồi phục.

Bên cạnh đó, SGI Capital cũng chỉ ra rằng những rủi ro tiềm ẩn đối với thị trường chứng khoán Việt Nam. Cụ thể, tỷ giá USD/VND đang âm thầm nhích tăng và tiến về mốc 24.000. Nếu tỷ giá tăng mạnh sẽ gây áp lực lên thị trường chứng khoán khi Ngân hàng Nhà nước cần cân đối lãi suất ngắn hạn để tạo sự hấp dẫn của VND. Khi thị trường chứng khoán ở nền định giá không rẻ sẽ dễ phản ứng không tích cực đối với những thông tin bất lợi hoặc đảo chiều của lãi suất.

Bên cạnh đó, tỷ lệ margin trên thị trường đang tiếp tục tăng và tiến dần về vùng rủi ro (vượt 3,5% vốn hóa thị trường) Lượng phát hành cổ phiếu của quý 3 sẽ tăng gấp đôi quý 2 và giao dịch tập trung vào một số nhóm cổ phiếu bất động sản và chứng khoán sẽ tạo một vùng cung đủ lớn để tạo nên rủi ro điều chỉnh cho những nhóm ngành đã tăng mạnh này.

Nhìn chung, SGI Capital cho rằng, chính sách tiền tệ và tài khóa nới lỏng dưới quyết tâm hỗ trợ tăng tăng trưởng của Chính phủ vẫn là động lực lớn nhất thúc đẩy dòng tiền trở lại tìm kiếm cơ hội trên thị trường chứng khoán, sau đó là cả thị trường bất động sản trong các tháng tiếp theo.

Về chiến lược đầu tư, trong môi trường lãi suất thấp tiếp tục được duy trì cũng như các cơ chế chính sách vẫn được ban hành, một số nhóm ngành tiếp tục được hưởng lợi như: (1) Nhóm Ngân hàng, (2) Nhóm Bất động sản Khu công nghiệp, (3) Nhóm Công nghệ thông tin – Bưu chính viễn thông, (4) Nhóm ngành dầu khí, ngoài ra còn lưu ý đến nhóm lương thực, thực phẩm khi hiện tượng El Nino mạnh hơn và các chính sách của Quốc gia trong việc xuất khẩu hàng hóa.

Khối ngoại có thể còn giữ đà bán ròng trên thị khi trạng thái swap âm tiếp tục nới rộng bên cạnh tâm lý chốt lời tăng nhiều hơn sau đà tăng điểm ấn tượng trước đó. VN-Index có thể chứng kiến những phiên rung lắc và kiểm nghiệm lại vùng 1.180 – 1.200 điểm.