Chân dung doanh nhân 2 lần trở thành tỷ phú "duy nhất" tại Iceland: Gia đình 3 đời phá sản nhưng đều lội ngược dòng thành công

Theo Trí thức trẻ, vào năm 2002, Björgólfur Thor Björgólfsson (Bjöggi) lần đâu tiên xuất hiện trong danh sách những người giàu nhất thế giới của Forbes. Bằng hoạt động kinh doanh được trải dài từ Bulgaria đến Mỹ mà vị doanh nhân này có cái tên léo lắt chỉ mất 10 năm để có thể đạt được vị trí này. Hơn thế, ông còn là tỷ phú USD duy nhất của Iceland - quốc đảo nằm gần Bắc Cực lạnh giá tính đến thời điểm hiện tại. 

Được biết, vào năm 2007, để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 40 của mình, Björgólfur Thor Björgólfsson (Bjöggi) đã thuê một chiếc Boeing 767 mang theo 120 người bạn đến Jamaica để tổ chức tiệc ăn mừng. Thậm chí, vị doanh nhân này cũng mới nhiều ngôi sao nổi tiếng như Ziggy Marley và 50 Cent đến để biểu diễn cho không khí tiệc sinh nhật thêm phần sôi động. Tuy nhiên thì Bjöggi không ngờ bản thân bị đánh gục bởi cú sốc khủng hoảng kinh tế trên toàn cầu ngay 1 năm sau đó. Dù thế, điều này đối với vị doanh nhân người Iceland chẳng hề hấn gì bởi gia đình ông đã có truyền thống 3 đời phá sản. Và bằng nỗ lực của chính bản thân mà Bjöggi đã làm lại từ đống đổ nát và một lần nữa lại ghi tên mình vào danh cách những người giàu nhất trên thế giới của Forbes năm 2015. 

Gia tộc có truyền thống phá sản: Cụ ngoại đến cha đẻ đều từng "ngã ngựa"

Bjöggi sinh năm 1967 tại Reykjavik (Iceland) trong một gia đình có truyền thống làm kinh doanh và theo nghiệp chính trị. Cụ cố ngoại của Bjöggi là Thor Jensen - một doanh nhân Iceland gốc Hà Lan - người có tầm ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế của quốc đảo này. Bản thân Thor Jensen là người cũng từng vượt qua 2 lần phá sản. Ông có đến 12 người con, trong đó 1 người sau này đã trở thành Thủ tướng của Iceland, một người làm đại sứ Mỹ. Người con gái thứ 8 tên Margrét của ông đã kết hôn với Hallgrímur Fr. Hallgrimsson - Chủ tịch của công ty dầu khí Shell Iceland.

Margrét và Hallgrímur sinh được 2 cô con gái là Thora và Elina. Thora đã trải qua 3 đời chồng, người đầu tiên là một vận động viên điền kinh Olympic, người thứ hai là George Lincoln Rockwell - đây là một chính trị gia tai tiếng người Mỹ và người thứ 3 là Björgólfur Guðmundsson - cha của Bjöggi.

Khác với người vợ của mình, Björgólfur Guðmundsson xuất thân từ tầng lớp lao động. Được biết, người đàn ông này từng đi đá bóng và gói đồ nội thất để kiếm tiền trước khi chuyển sang học tập và dấn thân vào thương trường. Vào thập niên 80, Björgólfur Guðmundsson đã điều hành Hafskip - đây là công ty chở hàng lớn thứ hai của Iceland. Sau đó một thời gian, bởi vì tình hình cạnh tranh khó khăn nên ông đã phải vay nợ ngân hàng để có thể mở rộng được kinh doanh. Tuy nhiên, do doanh nghiệp vi phạm nguyên tắc kế toán nên Björgólfur Guðmundsson đã bị kết án tù 12 tháng với 450 tội danh khác nhau. 

Sau khi đã mãn hạn tù, Björgólfur đã quyết định sang Nga để khôi phục cơ nghiệp rồi sau đó trở về Iceland đầu tư vào lĩnh vực vận chuyển, xuất bản, thực phẩm, truyền thông, nhà đất. Lúc hoàng kim ông đã từng đảm nhận vị trí Chủ tịch Ngân hàng Landsbanki - đây là công ty lớn thứ hai tại Quốc đảo này cũng như Chủ tịch CLB bóng đá Anh West Ham United.

Tuy nhiên thì cái số trắc trở dường như vẫn chưa chịu buông tha vị doanh nhân này. Mới được vinh danh là tỷ phú USD thứ hai của Iceland vào tháng 3/2008 thì do cuộc khủng hoảng kinh tế mà khối tài sản của Björgólfur đang từ 1,1 tỷ USD xuống còn 0 USD chỉ trong vòng 9 tháng. 

Đến năm 2009, Björgólfur đã chính thức tuyên bố phá sản với khoản nợ khổng lồ lên đến 750 triệu bảng Anh. Truyền thông của quốc đảo này coi ông là một trong những tội đồ chính đã kéo toàn bộ nền kinh tế đất nước đi xuống vào thời điểm đó. 

Đang là tỷ phú giàu nhất đất nước bỗng thành kẻ trắng tay

Được biết, chàng trai trẻ tên Bjöggi không chỉ muốn chuộc lại lỗi lầm của cha mà còn muốn tạo dựng một chỗ đứng của mình trong lịch sử. Ngay từ khi còn nhỏ, Bjöggi là một đứa trẻ nổi bật, khỏe mạnh và tự tin hơn so với những bạn bè đồng trang lứa. Xuất thân là con nhà nòi trong kinh doanh, ông đã dậy sớm để đi bán báo từ năm mới 11 tuổi. Sau đó 1 năm thì Bjöggi trở thành cậu bé chạy việc vặt tại Đại học Iceland. Đến năm 13 tuổi ông đã tự mình điều hành dịch vụ cho thuê băng đĩa phim tại nhà. Khi lên cấp 3, Bjöggi đã điều hành một câu lạc bộ đêm tại thủ đô Reykjavík đồng thời cũng tổ chức lễ hội bia đầu tiên tại Iceland. Chàng trai trẻ này là một người nhạy bén trong kinh doanh và có khả năng nói trôi chảy nhiều thứ tiếng. 

Sau khi tốt nghiệp Đại học, Bjöggi đã sang Mỹ du học giống nhiều anh chị em trong gia tộc. Lúc đó, ông đã theo học tại Đại học California rồi sau đó lấy thêm bằng cử nhân Marketing tại Đại học New York. Vào những năm 1990, Bjöggi đã chuyển đến Nga để sống cùng với người cha của mình. Hai người đã dành 10 năm tiếp theo để xây dựng nên thương hiệu đồ uống giải khát và bia hơi đình đám tại xứ sở bạch dương. Sau này, họ đã bán lại đứa con tinh thần của mình cho Heineken với giá là 400 triệu USD vào năm 2002. 

Với số tiền bán thương hiệu đồ uống, Bjöggi cùng với cha mình quay lại Iceland đầu tư và bắt đầu bằng việc mua 46% cổ phần của Ngân hàng Landsbanki. Sở dĩ, 400 triệu USD tiền mặt của Heineken đã đủ cho hai cha con hoàn tất thương vụ nhưng họ lại quyết định vay thêm tiền từ ngân hàng đối thủ. Hóa ra lúc này Bjöggi đang nợ chồng chất. Dựa vào vốn chủ sở hữu của mình mà ông đã đi vay mượn khắp nơi, sở hữu tới 40 công ty trách nhiệm hữu hạn cùng một thời điểm. Về cơ bản thì vị doanh nhân tên Bjöggi này chẳng khác nào xây nhà bằng giấy. Đến năm 2007, Bjöggi đã đầu tư 6,5 tỷ USD để mua lại công ty dược phẩm Actavis. Thời điểm đó được xem là thời kỳ đỉnh cao của bong bóng tín dụng, các ngân hàng đã không ngần ngại hạ mình cho vị doanh nhân này vay tiền. Thậm chí, Deutsche Bank còn định trả hết khoản nợ của công ty này với số tiền 5,4 tỷ USD. 

Cuối cùng, chuyện gì đến cũng phải đến, bong bóng vỡ, kinh tế rơi vào khủng hoảng. Deutsche Bank muốn Bjöggi vay thêm tiền mặt cho thương vụ này nên ông đã buộc phải vay 230 triệu USD từ chính ngân hàng của mình. Và đồng cuối cùng rơi vào tay ông vào ngày 30/9/2008. 

Sau đó 3 tháng thì Olafur Ragnar Grímsson - Tổng thống Iceland lúc bấy giờ  đã tỏ ra hoảng loạn khi quốc đảo này sắp phải hứng chịu cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Chính phủ lúc này đã tịch thu tài sản của một trong những ngân hàng hàng đầu tại Iceland và Landsbanki cũng đang cho thấy được những dấu hiệu rắc rối. Lúc này, Grímsson gọi điện ngay cho Bjöggi - người đang ở London về nước ngay lập tức. Và chỉ trong vòng 72 tiếng, Chính phủ của nước này đã tịch thu tài sản của Landsbanki. Đến cuối tuần thì toàn bộ hệ thống ngân hàng tại quốc gia này đều tuyên bố phá sản. Đồng tiền của họ trở nên không có giá trị, thị trường chứng khoán đóng cửa và hàng nghìn người bị mất việc làm và các khoản tiết kiệm. Chỉ trong phút chốc mà cha con Bjöggi bị ghét bỏ nhiều nhất dù là những doanh nhân thành đạt. Các công ty của Bjöggi nợ tới 10 tỷ USD, trong đó cá nhân ông đã nợ khoảng 1 tỷ USD. Theo đó, khối tài sản 3,5 tỷ USD dư dả của vị tỷ phú này bỗng chốc thành số âm. 

Sau 7 năm, Bjöggi đã có cú lội ngược dòng đầy ngoạn mục

Vào năm 2015, Bjöggi đã gây ngạc nhiên khi quay trở lại danh sách những tỷ phú giàu nhất thế giới. Điểm quan trọng của cú lội ngược dòng này chính là nằm ở công ty Actavis. Vào thời điểm đó, doanh nghiệp này đã gặp không ít vấn đề. Toàn bộ lô thuốc sản xuất tại nhà máy New Jersey (Mỹ) bị tịch thu, CEO Actavis đã từ chức và đâm đơn kiện Bjöggi nhưng lại bị chính tỷ phú thất thế này kiện ngược lại. Vậy nên, nếu như Actavis có khả năng thanh toán khi Iceland phá sản thì Bjöggi sẽ buộc phải từ bỏ số cổ phần của mình trong công ty. Như thế, những ngân hàng hợp tác với ông sẽ bị mất mát rất lớn nếu như công ty này sụp đổ. Chưa kể đến việc Bjöggi còn đang mắc kẹt với khoản nợ lên đến 350 triệu USD của cha mình. Theo đó, các chủ nợ đành phải bán bớt tài sản của ông với giá thấp. Tuy nhiên thì Bjöggi lại chẳng muốn đi theo vết xe đổ của người cha. Vào năm 2010, đã có gần 100 luật sư, chuyên viên tư vấn và nhân viên ngân hàng, chuyên gia tái cấu trúc đại diện cho các chủ nợ đã tập trung tại London. Kế hoạch của họ lúc này là tái cấu trúc các khoản nợ của vị tỷ phú này. Bjöggi cũng đồng ý sẽ không vay thêm tiền cho đến khi trả hết khoản nợ 1 tỷ USD. Và sau khi thỏa thuận, các ngân hàng đã mua lại một trong những ngôi nhà ở thủ đô Reykjavik và biệt thự nghỉ hè ở Thingvellir của Bjöggi. Hơn thế, vị tỷ phú này cũng phải bán hết du thuyền, chuyên cơ và những chiếc xe sang của mình nhưng chỉ thu lại được 15 triệu USD. Các chủ nợ lúc này có quyền nhận cổ tức từ số cổ phần còn lại của ông bao gồm cả Actavis và phần lớn số tiền thu được đều sẽ bán nó. Sau đó vào năm 2011, Siggi Olafsson - cựu CEO Actavis, hiện đang làm việc tại Watson Pharmaceuticals - đã gọi điện cho Bjöggi bày tỏ nguyện vọng mua lại Actavis với giá là 6 tỷ USD. 

Đến năm 2012, thương vụ này đã chính thức hoàn tất và Deutsche Bank nhận được 5,4 tỷ USD tiền mặt - đây chính là khoản tiền mà họ đã thỏa thuận vào thời điểm 5 năm trước. Các chủ nợ đã được trả khoản đầu tiên lên đến 230 triệu USD. Trong thương vụ đó, vị tỷ phú này đã từ bỏ quyền sở hữu tiền mặt để nhận 4,3 triệu cổ phiếu tại Actavis. Số cổ phiếu này sau đó đã tăng lên 700 triệu USD - điều này cho phép vị tỷ phú này trả hết tiền cho các chủ nợ tại Iceland vào năm 2014. Hiện tại, ở tuổi 55, Bjöggi đang sở hữu khối tài sản 2,3 tỷ USD - ông vẫn là tỷ phú giàu nhất quốc đảo Iceland và đứng thứ 1238 trên toàn thế giới.