Căn hộ khan hiếm nhưng loạn tình trạng bán nhà xã hội thu tiền chênh

Lách luật thu tiền “chênh”

Mặc dù các hành vi: Thu phí hướng dẫn, hỗ trợ làm hồ sơ kèm cam kết mua được nhà ở xã hội; Chi phí để chọn căn góc, vị trí đẹp; Mua - bán nhà ở xã hội có giá chênh lệch so với giá gốc… là trái với các quy định hiện hành liên quan đến các đối tượng, điều kiện, trình tự, thủ tục mua - bán nhà ở xã hội. Nhưng hiện nay, tình trạng rao bán nhà ở xã hội vẫn diễn ra công khai.

Không cần làm hồ sơ, không cần bốc thăm, có thể chọn căn hộ theo đúng ý mình,... Với những lời mời chào hấp dẫn trên của môi giới, chưa bao giờ việc mua một căn nhà ở xã hội lại dễ dàng đến thế. Cụ thể, chỉ cần trả một khoản tiền chênh từ vài trăm triệu, môi giới sẽ hợp thức hóa cho khách hàng một bản hợp đồng tư vấn dịch vụ tư vấn pháp lý, cộng thêm tiền nhà là khách hàng đã có thể sở hữu một căn nhà giá rẻ. 

Không khó để tìm các thông tin mua bán căn hộ thuộc dự án nhà ở xã hội, chỉ cần một vài thao tác tại một số hội nhóm trên các diễn đàn mạng xã hội là khách hàng đã được hàng chục môi giới xin thông tin liên hệ để tư vấn. 

Đơn cử, tại dự án nhà ở xã hội Trung Văn - Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội, ngay từ khi khởi công xây dựng, khách hàng vẫn đang trong thời gian nộp hồ sơ chờ được xét duyệt. Nhưng bên ngoài, các nhân viên môi giới đã thông báo bán gần hết suất. Theo đó, họ thông tin chỉ còn một vài căn ngoại giao hướng đẹp, chào mời khách mua với giá chênh từ 150-200 triệu đồng/căn tuỳ từng khu vực. 

Theo lời giới thiệu của nhân viên môi giới tên Nam, hiện dự án nhà ở xã hội Trung Văn chỉ còn căn có diện tích 70m2, có giá bán giao động từ 18,5 - 19 triệu đồng/m2. Tuy nhiên giá bán này là giá bán trong hợp đồng và chỉ dành cho các khách hàng có đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Theo đó, người mua phải có hộ khẩu Hà Nội và chứng minh thu nhập. 

Tuy nhiên, khi bày tỏ khó khăn rằng bản thân là dân tỉnh lẻ, chưa có hộ khẩu Hà Nội để làm thủ tục hồ sơ, ngay lập tức tôi được nhân viên môi giới trấn an rằng “việc có hộ khẩu Hà Nội, chỉ cần 30 triệu là mọi thủ tục sẽ được hoàn tất”. Theo lời môi giới Nam, bên phía môi giới sẽ không trực tiếp “lo lót” hồ sơ hộ khẩu cho khách hàng mà chỉ đóng vai trò trung gian, sau khi nộp 30 triệu cho một số cơ quan liên quan, khách hàng sẽ có tên trong danh sách cư dân Hà Nội.

Nắm bắt thông tin từ các môi giới, việc mua - bán nhà ở xã hội hiện nay lộ rõ sự bất cập: “Hầu hết các hồ sơ mua - bán nhà ở xã hội hiện nay đều được thương mại hoá hết. Toàn bộ những căn bên em bán đều có giá chênh, phần chênh giúp khách hàng không đủ điểm có được nhà mà cũng giúp bọn em có thêm đồng ra đồng vào. Số tiền chênh sẽ phụ thuộc vào hướng nhà, diện tích, số phòng ngủ…”- anh Nam cho biết.

Giải thích về số tiền chênh trên, anh Nam thông tin: “Tiền chênh được hiểu là tiền công tư vấn dịch vụ và các thủ tục hồ sơ. Đây cũng là chi phí để khách hàng được chọn căn, chọn tầng. Nếu quy trình đúng nhà ở xã hội, trong trường hợp chị thuộc đối tượng có công với cách mạng, các tiêu chuẩn hồ sơ đạt 80 điểm, chị đủ điều kiện để bước vào vòng bốc thăm. Nhưng đến vòng 2, chị sẽ phải bốc thăm ngẫu nhiên, chị muốn mua căn 70m2 nhưng nếu bốc được 53m2. Thì anh chỉ có thể lựa chọn giữa mua căn 53m2 hoặc không mua, và dĩ nhiên chỉ được nộp hồ sơ 1 lần, 1 dự án”.

Tương tự, tại dự án nhà ở xã hội Him Lam Thượng Thanh (Long Biên, Hà Nội) cũng được giới "cò mồi" rao bán rầm rộ với giá ưu đãi.

Sau khi để lại thông tin liên hệ, chị Hiền - khách hàng có nhu cầu mua dự án được một nhân viên môi giới tên Khang chủ động liên lạc. Qua lời giới thiệu của anh Khang, hiện nay dự án chưa có giá chính thức, nhưng dự kiến giá bán sẽ rơi vào khoảng 16-18 triệu đồng/m2.

“Bên môi giới sẽ hỗ trợ toàn bộ thủ tục đăng ký hồ sơ mua, mình chỉ việc đóng tiền. Tiền chênh thì tùy vào diện tích, vị trí của căn hộ, căn bình thường thì khoảng 150 triệu đồng/căn, mình muốn chọn căn đẹp, hợp hướng hợp tuổi thì số chênh sẽ lớn hơn rất nhiều”, chị Hiền cho hay.

Về quy trình mua và tiến độ đóng tiền chênh, chị Hiền được hướng dẫn, sau khi nộp tiền đặt cọc, bên chủ đầu tư sẽ tiến hành thu hồ sơ, giai đoạn này chắc chắn tới 90% mua được căn hộ. Sau khi chủ đầu tư gửi hồ sơ lên Sở Xây dựng sẽ có quyết định được mua bán, lúc này chị Hiền mới đóng hết tiền chênh.

“Mặc dù thủ tục rườm rà và có tính rủi ro cao, nhưng nếu thành công, số tiền bỏ ra để mua nhà sẽ thấp hơn nhiều so với giá thị trường ở thời điểm hiện tại. Nên gia đình tôi, cũng cố gắng để mua được một suất nhà xã hội”- chị Hiền bày tỏ.

Buộc thu hồi và hoàn tiền cho các trường hợp mua - bán nhà ở xã hội sai quy định

Việc nhà ở xã hội bị thương mại hóa một phần lý do được bắt nguồn từ tâm lý ham rẻ của người dân, nhất là khi sản phẩm chính sách này không chỉ được bán với giá rẻ mà còn được xây dựng ở các vị trí trung tâm.

Để giải quyết tình trạng cò mồi lộng hành trong việc bán nhà ở xã hội không đúng đối tượng. Đồng thời giúp công nhân, lao động nghèo có nhiều cơ hội tiếp cận các dự án nhà ở xã hội.

Tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022, quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng có nêu rõ, tại điểm b khoản 1, điểm b khoản 6 Điều 64 quy định cụ thể hành vi vi phạm về bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội không đúng đối tượng theo quy định và biện pháp khắc phục hậu quả, là buộc thu hồi nhà ở xã hội và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.

Theo đó, các địa phương cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội, phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.