Các Ngân hàng Trung ương ráo riết mua vàng vì mục đích gì?

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, Economist đưa tin rằng thị trường Vàng thỏi London năm 1968 đã đóng cửa trong 2 tuần. Thị trường kim loại quý lớn nhất thế giới đã hết vàng vì các ngân hàng châu Âu đã vắt kiệt nguồn dự trữ của Mỹ trong suốt 5 tháng.

Cuộc khủng hoảng này đã ghi nhận sự kết thúc của tiêu chuẩn Bretton Woods - giữ đồng bạc xanh gắn với vàng và những tiền tệ khác với USD tính từ năm 1944.

Các ngân hàng trung ương hiện tại tiếp tục ráo riết mua vàng. Các ngân hàng đã chuyển 400 tấn vàng vào kho dự trữ chỉ tính riêng trong quý III/2023. Tổng cộng có 670 tấn vàng đã được mua vào trong 3 quý đầu năm, đây là tốc độ khủng chưa từng có kể từ cuộc khủng hoảng năm 1968.

Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 5 đã gom gần 20 tấn vàng chỉ trong một giao dịch. Qatar và Ấn Độ cũng đang khát vàng. ⅔ dự trữ của Uzbekistan hiện là vàng. Cách đây nhiều tháng, quốc gia này từng dự định giảm lượng vàng trong kho còn một nửa. Kazakhstan cũng đang mua vàng nhiều hơn.

Cơn sốt vàng xuất phát từ việc vàng đang tỏa sáng trong thời kỳ biến động và lạm phát cao sau khi bị bỏ qua ở thời kỳ thuận lợi. Trong dài hạn, vàng được xem như phương tiện lưu trữ giá trị và không bị ràng buộc vào bất kỳ nền kinh tế nào, miễn nhiễm với tình trạng hỗn loạn tài chính và chính trị.

Theo các ngân hàng trung ương, hiện vàng đang là một món hời. Dù việc kháng cự khủng hoảng tốt hơn nhiều tài sản khác nhưng giá vàng đã giảm 3% trong năm nay. Các ngân hàng đang chờ một sự hồi phục.

Như cách mà châu Âu đã làm trong quá khứ, mua vàng là cách để vứt bỏ USD. Thế nhưng, lần này, các nền kinh tế mới nổi là người phàn nàn về USD. Chủ yếu dự trữ của các quốc gia này là trái phiếu kho bạc Mỹ, mà không phải là USD.

Khi Fed nâng lãi suất, lợi suất trái phiếu cũng tăng theo và giá trị trái phiếu giảm. Các ngân hàng trung ương nhỏ muốn bán ra trái phiếu để đổi lấy vàng, thay vì đặt cược vào việc Fed kiểm soát lạm phát.

Lách trừng phạt

Economist cho rằng việc mua vàng cũng nhằm phục vụ động cơ mờ ám hơn. Vàng có thể là một cách để lách trừng phạt của phương Tây. Phần lớn dự trữ của Moscow tại phương Tây kể từ tháng 3 đã bị đóng băng, các ngân hàng Nga dường như không thể kết nối với hệ thống thanh toán quốc tế dựa theo USD.

Dường như không có ngân hàng trung ương nào giữ đồng ruble trong giỏ dự trữ ngoại hối. Với Thổ Nhĩ Kỳ và Turkmenistan - những nước có truyền thống làm ăn với Nga, vàng giống như một phương tiện trao đổi thay thế, dù có chút trở ngại. Trong thời gian qua, các thị trường mới nổi đang là một trong những người mua vàng nhiều nhất.

Phương Tây cũng không có nhiều giải pháp để ngăn chặn xu hướng này. Trên thị trường London, vàng của Nga bị cấm bán. Thế nhưng, không ai có thể tịch thu vàng trong kho của họ, vốn chủ yếu đến từ những mỏ ở Nga.

Hiện ngân hàng trung ương Nga không còn báo cáo lượng vàng đang nắm giữ, nên không thể theo dõi được các giao dịch hoán đổi. Việc di chuyển kim loại theo dạng vật chất là một thách thức về mặt logistics. Thế nhưng, hành động này giúp các giao dịch ra khởi tầm ngắm của phương Tây và hữu ích với những quốc gia trung lập như Thổ Nhĩ Kỳ hay Qatar.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council), một tỷ trọng lớn những người mua vàng năm nay không rõ danh tính.

Đối với USD, một sự an ủi là không có đồng tiền nào tăng tỷ trọng trong dự trữ ngoại hối toàn cầu trong năm 2022. Vào năm nay, tỷ lệ dự trữ bằng euro, nhân dân tệ, yên Nhật hay bảng Anh đều không đổi. Theo nhận định của Economist, các ngân hàng trung ương có thể đang trong cơn sốt vàng, thế nhưng, vị thế của đồng bạc xanh vẫn sẽ ổn định hơn.