Bất chấp kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, thị trường sắt thép diễn biến khả quan

Trong tuần qua, giá quặng sắt châu Á đồng loạt tăng, dù dịch Covid-19 vẫn hoành hành tại Trung Quốc. Theo dự báo, kinh tế Trung Quốc sẽ tăng trưởng chậm lại.

Trên Sàn giao dịch hàng hóa Đại Liên (Trung Quốc), giá quặng sắt kỳ hạn tháng 5 đã tăng 3 phiên liên tiếp, có bước hồi phục mạnh mẽ sau những phiên giảm sâu trước đó. Phiên kết thúc tuần (18/3), giá đạt 835 nhân dân tệ/tấn, đây là mức cao nhất kể từ ngày 11/3, tính chung cả tuần tăng 1%. Mặc dù mức tăng này không lớn nhưng vô cùng ấn tượng vì đã chấm dứt mức giảm gần 7% ở phiên 15/3. Đây là tuần giá tăng thứ 4 liên tiếp.

Trên Sàn giao dịch Singapore, hợp đồng quặng sắt theo kỳ hạn tháng 4/2022 tuần qua cũng đã tăng lên 152,40 USD/tấn, trong khi quặng hàm lượng 62% nhập vào Trung Quốc (giao ngay tại cảng biển nước này) cũng đảo chiều và tăng lên 146,50 USD/tấn.

Có thể thấy, diễn biến thị trường quặng sắt đang biến động rất mạnh do ảnh hưởng bởi những yếu tố lớn, hầu như tất cả đều có liên quan đến Trung Quốc.

Ngay tại thời điểm dịch Covid-19 bùng phát mạnh trở lại tại Trung Quốc, khiến số ca nhiễm tăng lên chóng mặt. Khi đó, nhiều địa phương phải ngăn chặn sự lây lan của covid bằng cách phong tỏa, trong đó có cả trung tâm sản xuất lớn của Trung Quốc. Điều này khiến nhu cầu sắt thép giảm mạnh, làm tăng áp lực giảm mạnh giá quặng sắt. Theo dữ liệu kinh tế vĩ mô sơ bộ, nền kinh tế tăng trưởng chậm lại là một dấu hiệu làm giảm giá quặng sắt xuống sâu hơn.

Thế nhưng, khi thị trường dần hồi phục lại cũng là lúc giá đã ngừng giảm và quay lại tăng lên khi các nhà đầu tư nhận ra Trung Quốc đã hạ mục tiêu tăng trưởng kinh tế xuống 5.5% vào năm 2022. Thoạt nhìn, sự việc này có thể khiến giá quặng sắt giảm, nhưng lại có những yếu tố khác làm đẩy mạnh giá nguyên liệu sản xuất thép tăng lên đáng kể.

Trung Quốc tăng cường thúc đẩy kinh tế

Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và là nhà nhập khẩu hàng hóa lớn, Trung Quốc đang phải đối mặt với những khó khăn nhất định, cả trong nước và toàn cầu.

Không quá ngạc nhiên khi Thủ tướng Lý Khắc Cường hạ mục tiêu tăng trưởng kinh tế quốc gia từ 6% năm 2021 xuống 5.5% năm 2022. Theo đó, lúc này Trung Quốc ưu tiên “kinh tế ổn định”. Đây là những từ rất “đắt giá” với thị trường quặng sắt.

Nhu cầu thép dự báo tăng lên khi chính quyền địa phương bắt đầu gia tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và dự định cắt giảm thuế, giảm lãi suất của Trung Quốc. Thêm vào đó, thị trường đã dấy lên niềm hy vọng Chính phủ và địa phương áp dụng thêm các giải pháp nhằm bổ sung đẩy mạnh và tạm gác nỗi lo về tác động do phong tỏa vì dịch Covid-19 và những bất ổn thế giới sang một bên.

Lưu Hạ, Phó thủ tướng Trung Quốc vừa kêu gọi thi hành các chính sách thân thiện thị trường nhằm hỗ trợ kinh tế quốc gia. Qua đó, giúp giảm những ảnh hưởng tiêu cực quốc nội do dịch và tác động từ xung đột Nga - Ukraine. Yi Gang, Thống đốc ngân hàng Trung ương Trung Quốc cam kết sẽ có thêm các sáng kiến trong các chính sách tiền tệ, và tăng cường cho vay cùng thái độ kiên quyết cải thiện nền kinh tế.

Theo các nhà phân tích Huatai Futures, việc cắt giảm RRR (tỷ lệ dự trữ bắt buộc) và cắt giảm lãi suất vẫn chưa dừng lại, trong khi chính sách nới lỏng hơn dự kiến sớm được thực hiện trong tương lai.

Ở một mặt khác, các chuyên gia phân tích của J.P.Morgan cho biết, sau khi phong tỏa kết thúc, Chính phủ (Trung Quốc) có thể thúc đẩy chi tiêu cơ sở hạ tầng và hoạt động xây dựng nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Bước sang năm 2022, nhập khẩu quặng sắt Trung Quốc dường như không có biến động. Theo dữ liệu của Refinitiv, nhập khẩu trong tháng 2/2022 ước tính đạt 83,69 triệu tấn, tháng 1 nhập 86,14 triệu, tháng 12/2021 nhập 88,4 triệu tấn và tháng 11/2021 là 89,29 triệu tấn.

Trong 2 tháng đầu năm nay, nhập khẩu quặng sắt đã tăng so với cùng kỳ năm ngoái, cho dù vẫn có các hạn chế về sản lượng thép mà Bắc Kinh thực hiện nhằm làm giảm nguy cơ ô nhiễm trong mùa đông và trong dịp Thế vận hội Olympic mùa đông mới đây.

Hiện nay, những hạn chế này đang dần kết thúc. Cùng với đó, biện pháp kích thích kinh tế của Trung Quốc đang bắt được được thực hiện. Nhiều khả năng, nhập khẩu quặng sắt trong những tháng sắp tới sẽ tăng lên vì nhu cầu thép tăng.

Có thể thấy, bối cảnh mặt hàng quặng sắt Trung Quốc đang khá khả quan, bất chấp mục tiêu tăng trưởng năm nay đã hạ thấp hơn năm ngoái.

Thị trường sắt thép nóng lên do cuộc xung đột Nga - Ukraine

Việc sản xuất thép gia tăng tại Trung Quốc cũng là do các yếu tố bên ngoài, nhất là những diễn biến đang ngày càng tồi tệ giữa xung đột Nga - Ukraine. Đây là hai quốc gia xuất khẩu quặng sắt và sản phẩm thép rất lớn trên thế giới. Tuy nhiên, cuộc xung đột có thể khiến thương mại thép của Nga và Ukraine về 0 trong những tháng tiếp theo.

Nga có thể gặp khó khăn khi xuất khẩu các chuyến hàng của mình do người mua xa lánh hàng hóa Nga. Trong khi đó, Ukraine sẽ không thể xuất hàng đi vì chiến tranh.

Theo công ty tư vấn hàng hóa Kpler, trong tháng 1/2022, Ukraine đã xuất khẩu 2,92 triệu tấn quặng sắt và trước đó tháng 12/2021 là 3,27 triệu tấn. Dữ liệu cho thấy sự dao động mạnh của việc xuất khẩu quặng sắt của Ukraine trong 2 năm qua, từ khoảng 1,8 triệu tấn đến khoảng 3,7 triệu tấn/tháng.

Về phía Nga, xuất khẩu quặng sắt ít hơn, thường không quá 500.000 tấn/ tháng. Thế nhưng, xuất khẩu thép lên tới 1 triệu tấn trung bình mỗi tháng.

Việc thiếu nguồn quặng sắt từ Ukraine không quá lớn. Tuy nhiên, người mua sẽ mất thời gian tìm kiếm nơi khác. Các nhà máy thép châu  u có thể sẽ sang mua của lưu vực Đại Tây Dương như Nam Phi và Brazil. Trong khi đó, những nhà máy châu Á có thể tìm đến nhà xuất khẩu Australia, hay Iran và Ấn Độ.

Kpler cho biết tháng 1/22, lượng quặng sắt từ Ukraine xuất khẩu sang Trung Quốc là 1,3 triệu tấn, tháng 2/2021 là 1,96 triệu tấn. Khi không có nguồn cung này, thị trường Trung có thể bị thắt chặt hơn. 

Nhìn chung, việc không có nguồn cung quặng sắt từ Ukraine không phải là một vấn đề quá lớn, nhưng ít nhiều sẽ tạo xu hướng tăng giá. Ngoài ra, thị trường thép toàn cầu có thể thắt chặt mạnh hơn khi Nga giảm xuất khẩu thép và các nhà sản xuất thép châu  u gặp khó khăn trong việc duy trì sản lượng vì giá cao cùng nguồn cung bị gián đoạn.