Xuất khẩu tiêu chưa giành lại được mốc 1 tỷ USD dù tình hình kinh doanh khởi sắc

Theo ghi nhận, tháng 10/2022, cả nước đã xuất khẩu được 17.861 tấn hạt tiêu và đem về 67,5 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu tiêu đen đạt mức 16.248 tấn với giá trị 58,6 triệu USD còn xuất khẩu tiêu trắng đạt mức 1.613 tấn với giá trị là 8,9 triệu USD. Nếu so với tháng 9/2022, lượng xuất khẩu ghi nhận tăng 26,8% còn kim ngạch ghi nhận tăng 17,2%. 

Sau 3 tháng giảm liên tiếp, xuất khẩu ghi nhận tăng mạnh

Như vậy, sau 3 tháng liên tiếp sụt giảm xuất khẩu cả về lượng và giá trị thì xuất khẩu tiêu trong tháng 10 đã quay đầu tăng mạnh. Thời gian trước đó, xuất khẩu tiêu trong tháng 9/2022 ghi nhận chỉ đạt mức 13,86 nghìn tấn, trị giá là 56,83 triệu USD, so với tháng 8/2022 giảm 25,8% về lượng và giảm 25,3% về trị giá còn so với tháng 9/2021 giảm 9,1% về lượng cũng như giảm 7,7% về trị giá.

Và đứng đầu xuất khẩu trong tháng 10/2022 vẫn là những doanh nghiệp Olam ghi nhận 2.313 tấn, Trân Châu ghi nhận 1.362 tấn, Phúc Sinh ghi nhận 1.277 tấn,... Còn các doanh nghiệp xuất khẩu chủ yếu là đi Trung Quốc bao gồm Minh Quang Ls ghi nhận 1.113 tấn, Hồng Phúc Lạng Sơn ghi nhận 959 tấn, Xuất nhập khẩu Logistics ghi nhận 577 tấn.

Lũy kế trong 10 tháng của năm 2022, cả nước đã xuất khẩu là 192.391 tấn hạt tiêu và đã đem về 837,9 triệu USD. Còn giá xuất khẩu bình quân hồ tiêu của Việt Nam đạt mức 4.414 USD/tấn, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 30,7%. Dự tính của cả năm xuất khẩu tiêu đạt mức 220 nghìn tấn và 962 triệu USD.

Tổng quan, sau thời gian 5 năm bị mất mốc 1 tỷ USD thì ngành hồ tiêu vẫn chưa giành lại được mốc này. Thời gian trước đó, năm 2021, Việt Nam đã xuất khẩu 263.692 tấn hạt tiêu, với tổng kim ngạch đạt mức 948,7 triệu USD.

Giá tiêu ở trong nước từ ngày 15/11 - 21/11 đã ổn định ở trong khoảng 58.000 – 61.500 đồng/kg. Còn về giá tiêu trên thế giới, theo như cập nhật từ Hiệp hội Hồ tiêu Quốc tế (IPC) cho thấy, tuần vừa qua, tiêu đen Lampung (Indonesia) ghi nhận ở mức 3.515 USD/tấn và tiêu đen Brazil ASTA 570 ghi nhận ở mức 2.575 USD/tấn còn tiêu đen Kuching (Malaysia) ASTA ghi nhận ở mức 5.100 USD/tấn. 

Theo Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam, từ tháng 10/2022, xuất khẩu hồ tiêu đã cho thấy sự khởi sắc trở lại nhưng lại chưa được như kỳ vọng. Nhìn chung thì thị trường tiếp tục giảm bởi nhu cầu bị ảnh hưởng bởi chính sách Zero COVID của Trung Quốc. 

Ngoài ra, xung đột Nga - Ukraine ne đã dẫn đến lạm phát tăng cao ở nhiều nước và sự mất giá của đồng tiền các nước nhập khẩu so với đồng USD. Và ngoài những yếu tố kể trên thì hồ tiêu Việt Nam đang bị mất thị phần bởi các thị trường Brazil và Indonesia chào giá cạnh tranh hơn.

Đến giữa năm 2023, thị trường sẽ còn khó khăn 

Có thể thấy, trong hơn một thập kỷ qua, ngành hồ tiêu Việt Nam đã trải qua giai đoạn thăng trầm và có thời điểm đã đạt đỉnh gần 230.000 đồng/kg và có thời điểm giá giảm xuống mức 34.000 đồng/kg. Đến thời điểm hiện tại, giá hồ tiêu đang ở mức 60.000 đồng/kg. 

Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam - bà Hoàng Thị Liên nhận định rằng xuất khẩu hồ tiêu được dự báo vẫn còn gặp nhiều khó khăn ở trong bối cảnh giá hồ tiêu ở trên thế giới vẫn tiếp tục chịu áp lực giảm bởi nhu cầu giảm ở nhiều quốc gia và đặc biệt là từ Trung Quốc và đồng USD neo cao cũng đang kìm hãm xuất khẩu trên cả nước. 

Bà Hoàng Thị Liên - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam nhận định: Xuất khẩu hồ tiêu được dự báo vẫn nhiều khó khăn trong bối cảnh giá hồ tiêu thế giới tiếp tục chịu áp lực giảm do nhu cầu giảm ở nhiều quốc gia, đặc biệt là nhu cầu từ Trung Quốc và đồng USD neo cao đang kìm hãm xuất khẩu các nước.

Đặc biệt, hiện nay một số doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu sang Ai Cập và Pakistan cũng đang khó khăn trong khoản thanh toán. Khi hàng tới nơi nhưng bị treo lại vài tháng và chưa biết khi nào mới được thanh toán, các doanh nghiệp cũng đang phải chịu chi phí lưu container ở bãi. 

Bà Liên nhận định: “Các dự báo đều chỉ ra, nhu cầu hồ tiêu sẽ giảm mạnh vào quý đầu tiên của năm 2023 với mùa Đông đặc biệt khó khăn ở khu vực châu Âu, do cuộc khủng hoảng năng lượng sắp xảy ra. Thời điểm này trùng với hàng vụ mới của Việt Nam ra thị trường, do đó báo hiệu bức tranh không mấy sôi động”. 

Và trong bối cảnh xuất khẩu hồ tiêu gặp nhiều khó khăn, bà Liên cho biết các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTAs) đã mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam nhưng để khai thác tốt FTAs trước môi trường kinh tế trên thế giới có nhiều biến động vẫn còn là bài toán khó đối với doanh nghiệp. 

Cũng vì thế mà vai trò của các thương vụ ở nước ngoài là vô cùng quan trọng trong việc cung cấp thông tin ở trên thị trường cho đến doanh nghiệp để cho doanh nghiệp có thể tránh được những rủi ro cũng như những tranh chấp với đối tác. 

Cũng theo lời bà Liên, để có thể đảm bảo được giá trị của ngành hàng hồ tiêu cũng như phát triển một cách bền vững và luôn luôn cần sự hợp tác chặt chẽ giữa người xuất khẩu và nhà chế biến với người sản xuất. Cũng cần đặt người nông dân ở vị trí trung tâm và nông dân cũng cần nâng cao cho mình kiến thức canh tác. 

Hớn thế, cũng cần sự hợp tác của các doanh nghiệp trong ngành hồ tiêu và cụ thể là cần phải khuyến khích doanh nghiệp hợp tác chặt chẽ hoặc là liên kết với hợp tác xã cũng như người nông dân. 

Dù vậy thì theo đánh giá của Hiệp hội Hồ tiêu quốc tế, bức tranh thị trường thương mại hồ tiêu cũng đã không hoàn toàn là một màu tối. Quy mô của thị trường hạt tiêu đen ở trên toàn cầu cũng ước đạt mức 3.159 triệu USD ở trong năm 2021. Dự báo thị trường cũng sẽ điều chỉnh lại quy mô lên đến 4.184,2 triệu USD vào năm 2028 cùng với tốc độ tăng trưởng hàng năm kép (CARG) là 4,1% trong giai đoạn năm 2022 – 2028.

Hiện nay, thị trường tiêu đen cũng đã chịu ảnh hưởng trực tiếp từ ngành công nghiệp thực phẩm chế biến đang phát triển. Sự gia tăng tiêu thụ của các sản phẩm bánh mì, bánh kẹo, đồ ăn sẵn cũng như đồ chiên rán tại các nền kinh tế phát triển cũng đang thúc đẩy thị trường gia vị. Song song với đó chính là xu hướng sử dụng chất điều vị tự nhiên thời gian gần đây cũng đã thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường tiêu đen trên toàn cầu. 

Cũng trong Hội nghị quốc tế ngành hồ tiêu Việt Nam năm 2022, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) - ông Vũ Bá Phú cũng đã cho rằng bên cạnh các thị trường truyền thống thì ngành hồ tiêu cũng cần đẩy mạnh việc xuất khẩu sang các thị trường chưa phải là lớn của ngành hàng gia vị Việt Nam như châu Phi, Trung Đông là hướng đi khá khả quan.