Xuất khẩu thủy sản quý 2/2023 có thể phục hồi chậm

Theo Doanhnhan.vn, số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản (VASEP) cho thấy, xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 2/2023 đạt khoảng 662 triệu USD, so với cùng kỳ năm trước đã tăng nhẹ 4%, đồng thời tăng 10% so với tháng 1/2023. Theo đánh giá của VASEP, xu hướng xuất khẩu trong tháng 2 đã có dấu hiệu khả quan hơn khi so sánh với tháng trước, tuy nhiên mức tăng 4% khiêm tốn vẫn chưa thể phản ánh được xu hướng hồi phục bởi Tết Nguyên đán 2022 diễn ra vào đầu tháng 2 dương lịch.

Sau khi lũy kế 2 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu thủy sản trong nước đã giảm 26% so với cùng kỳ năm trước và đạt hơn 1,1 tỷ USD. Trong đó, cá tra ghi nhận mức giảm sâu 38%, xuống chỉ còn 240 triệu USD; giá trị tôm xuất khẩu còn 350 triệu USD, giảm 37% trong khi cá ngừ đã giảm 27%, xuống chỉ còn 113 triệu USD.

Dễ dàng thấy được, tốc độ tiêu thụ thủy sản bắt đầu giảm sút kể từ giữa quý 3 cho đến hết quý 4/2022 do lượng hàng tồn kho của các thị trường tiêu thụ lớn vẫn còn nhiều sau giai đoạn bùng nổ hậu Covid-19. Điều này cũng đã được phản ánh thông qua kết quả kinh doanh quý 4/2022 của các doanh nghiệp trong ngành. Đồng thời, xu hướng kim ngạch thủy sản giảm cũng khiến cho hoạt động tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp gặp khó khăn, dẫn đến lượng tồn kho tăng mạnh.

Là một doanh nghiệp đầu ngành cá tra, tính đến ngày 31/12/2022, lượng tồn kho của Vĩnh Hoàn là khoảng 3.113 tỷ đồng, so với thời điểm đầu năm đã tăng 66%. Trong khi đó, mức độ tăng tồn kho của các doanh nghiệp xuất khẩu tôm có vẻ thấp hơn cá tra. Tính đến cuối năm ngoái, tồn kho của Minh Phú là 5.141 tỷ đồng, so với thời điểm đầu năm đã tăng 12%.

Liên quan đến vấn đề này, Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư của CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research) nhận định, trong bối cảnh tồn kho vẫn còn luân chuyển chậm ở các doanh nghiệp nhập khẩu thủy sản, lạm phát vẫn tiếp tục là một thách thức vô cùng lớn. Cũng theo SSI, hàng tồn kho sẽ được xử lý hoàn toàn trong quý 3 năm nay, đây cũng là thời điểm bắt đầu tiếp nhận các đơn hàng mới. 

Trong bối cảnh hiện tại, theo CTCP Chứng khoán Ngân hàng BIDV (BSC), mức nền cao của năm 2022 cộng thêm nhu cầu suy giảm tại thị trường Mỹ sẽ trở thành những thách thức đối với ngành xuất khẩu thủy sản. Theo BSC, mặt hàng tôm cũng gặp khó khi nền kinh tế Mỹ, EU - những thị trường tiêu thụ chính - vẫn còn nhiều thách thức trong năm 2023. Đồng thời, điều này cũng ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ tôm bởi đây là mặt hàng thủy sản giá cao; chưa kể giá tôm Việt Nam so với các quốc gia đối thủ còn nhỉnh hơn 10-15%. 

Chia sẻ với Doanhnhan.vn, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản (VASEP) nhận định, những mặt hàng giá rẻ sẽ chiếm lợi thế về lượng tiêu thụ trong bối cảnh lạm phát tăng cao. Ông Nam còn dự báo, tình hình xuất khẩu thủy sản nhiều khả năng sẽ phục hồi từ quý 2/2023 với tốc độ chậm. Quý đầu năm vẫn tồn tại nút thắt lớn, đó là đơn hàng xuất khẩu bị cắt giảm, các doanh nghiệp thiếu dòng tiền vào. Thiếu tiền, nhiều doanh nghiệp chưa thể thanh toán các khoản nợ cho ngân hàng.

Cụ thể, ông Nguyễn Hoài Nam cho biết: “Doanh nghiệp không có đủ dòng tiền để có thể trả các khoản nợ. Chúng tôi mong muốn được giãn nợ, từ đó có được dòng tiền thu gom nguyên liệu cho nông và ngư dân, chờ đợi cơ hội từ quý 2 năm nay khi Trung Quốc mở cửa và tiêu thụ nhiều hơn. Ngoài ra, nhiều vùng nguyên liệu cũng đang chờ đợi nguồn vốn tín dụng. Nếu doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu không thu mua được, các vùng nguyên liệu cũng có thể giảm”.

Tín hiệu tích cực từ thị trường Trung Quốc chưa đủ để giúp doanh nghiệp phục hồi lợi nhuận

Năm 2023, việc Trung Quốc mở cửa trở lại là chất xúc tác cho xuất khẩu thủy sản. Doanh thu từ thị trường này được kỳ vọng sẽ bù đắp một phần cho sự suy giảm doanh thu của thị trường EU và Mỹ. Sau khi Trung Quốc mở cửa trở lại, xuất khẩu sang thị trường này bắt đầu có những dấu hiệu tích cực. Tháng 2/2023, giá trị xuất khẩu sang Trung quốc đã tăng 33%, đạt 122 triệu USD. Sau khi lũy kế 2 tháng đầu năm, xuất khẩu sang Trung Quốc đã giảm 7% so với cùng kỳ, chỉ đạt 158 triệu USD.  

Trong tháng 2, thị trường EU và Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục. So với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu tại 2 thị trường trên vẫn giảm lần lượt 8% và 35%. Xuất khẩu thủy sản sang Mỹ tính đến cuối tháng 2 đạt 164 triệu USD, giảm 53%; trong khi xuất khẩu sang EU giảm 32% và đạt 123 triệu USD.

Ông Nam đánh giá, Trung Quốc là thị trường được ngành thủy sản Việt Nam đang thực sự quan tâm. Tốc độ xuất khẩu trong 5 năm qua đã ghi nhận tăng trưởng tốt. Trong đó, mặt hàng tươi sống chiếm khoảng 20% tổng lượng thuỷ sản nhập khẩu của Trung Quốc.

Bất chấp những tín hiệu tốt từ thị trường Trung Quốc, SSI Research cho rằng điều này vẫn chưa đủ để mang đến cơ hội phục hồi lợi nhuận cho các doanh nghiệp trong nửa đầu năm nay, một phần nguyên nhân là do mức nền cao của năm 2022. “Chúng tôi vẫn quan ngại đối với mức độ không chắc chắn xung quanh những chính sách mở cửa trở lại của Trung Quốc. Tuy nhiên, chúng tôi hiện dự báo lợi nhuận của các công ty cá tra trong năm 2203 có thể sẽ giảm”, SSI Research nhận định.