Việt Nam trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế toàn cầu ảm đạm khi tăng trưởng GDP cao, lạm phát thấp và tỷ giá khá ổn định

Mặc dù kinh tế trên thế giới đang bị những đám mây đen bao phủ khắp nơi nhưng Việt Nam vẫn là điểm sáng hiếm hoi trong bức tranh nhiều màu xám đó. Mặc dù vậy thì cả chuyên gia, doanh nghiệp lẫn các nhà điều hành đều thận trọng cho rằng khó khăn và nguy cơ vẫn còn nhiều bởi độ mở của nền kinh tế Việt Nam nằm trong TOP đầu thế giới. Và cũng trong lúc này cần phải nỗ lực cải cách và phát huy các tiềm năng nội tại, nhất là môi trường kinh doanh và thị trường trong nước. 

Thời gian mới đây cũng cho thấy nhiều ngành kinh tế ghi nhận sự hồi sinh cũng như sự đánh giá đầy lạc quan của các tổ chức quốc tế giới chuyên gia. Dù vậy thì vẫn còn không ít nỗi lo trước những biến động của kinh tế toàn cầu và sức khỏe của các yếu tố nội tại. 

Chuỗi dự báo có phần tích cực

HSBC cho biết, Việt Nam là quốc gia nổi bật trong khu vực về tăng trưởng GDP với dự báo sẽ đạt mức 6,9% trong năm 2022 và sẽ được kỳ vọng trở thành thị trường tiêu dùng toàn cầu thứ 10 thế giới vào năm 2030 vượt qua cả Đức và Anh. 

Đây cũng là đánh giá tích cực tiếp theo của các tổ chức nước ngoài dành cho Việt Nam trong bối cảnh có nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới đứng trước nguy cơ suy thoái và thị trường tài chính trên thị trường toàn cầu bất ổn, lạm phát tăng vọt cũng như đồng nội tệ nhiều nước tụt giảm hàng chục phần trăm so với USD. 

Ở Hội thảo “Triển vọng Thị trường 2022” được tổ chức bởi HSBC, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam - ông Tim Evans cho biết, khác hẳn với thời điểm một năm trước, Việt Nam đang tràn ngập trong nhịp sống nhộn nhịp với giao thông đông đúc với hy vọng mới. 

Thời điểm trước đó, có hàng loạt tổ chức và chuyên gia hàng đầu trên thế giới cũng có những nhận định tích cực về nền kinh tế của Việt Nam. Còn trong tháng trước, tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2022, Trưởng đại Diện của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam và Lào - ông Francois Painchaud cho biết, Việt Nam hồi phục kinh tế ấn tượng trong năm nay khi mà tốc độ tăng trưởng cao nhất trong số các nền kinh tế của châu Á. Đây cũng chính là quốc gia duy nhất được điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP trong năm 202 theo hướng tăng từ 6 - 7%. 

Tổ chức này cũng nhận định rằng triển vọng tăng trưởng của Việt Nam khá lạc quan và ngược với xu hướng tăng trưởng chậm lại ở những quốc gia châu Á khác. 

Trong khi đó thì từ FT đã ghi nhận Việt Nam thuộc nhóm 7 nền kinh tế nổi bật gồm Việt Nam, Indonesia, Ấn Độ, Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Saudi Arabia và Nhật Bản ở trong bối cảnh thế giới đang gặp nhiều khó khăn và kinh tế thế giới đang nghiêng về suy thoái cũng như lạm phát gia tăng. 

Ông Sharma  - Chủ tịch Rockerfeller International nhận định ở trên FT rằng điểm chung của 7 kỳ quan kinh tế, trong đó có Việt Nam là tăng trưởng tương đối cao và lạm phát vừa phải so với các nền kinh tế khác. 

Còn ông Alain Cany - Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cũng đánh giá cao về thành quả tăng trưởng kinh tế mà Việt Nam đạt được trong thời gian qua, sau thời gian hơn 2 năm khó khăn do đại dịch COVID-19. 

Cũng theo ông Alain Cany, Việt Nam vẫn khá tích cực với động lực chính đó là nguồn lao động trẻ, năng động và ngày càng am hiểu về công nghệ. Hơn thế, xuất khẩu của Việt Nam cũng đã vượt qua Malaysia và Thái Lan chiếm 19% so với mức dưới 1% của năm 2010. Còn nhiều tập đoàn lớn như Lego, Pegatron, Foxconn,... cũng đã cam kết đầu tư vài trăm triệu đồng cho đến cả tỷ USD vào thị trường Việt Nam. 

Kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB) - ông Andrea Coppola nhìn nhận: “Kinh tế Việt Nam phục hồi rất nhanh và ấn tượng trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều bất lợi, suy giảm”. 

WB cũng dự báo Việt Nam tăng trưởng ở mức cao là 7,2% trong năm 2022. Ngân hàng này cũng đánh giá cao về sự phục hồi mạnh của nhu cầu quốc nội và hoạt động chế biến, chế tạo theo định hướng xuất khẩu vẫn còn vững chắc. 

Còn ngân hàng UOB cũng đã nâng mức dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam cả năm 2022 lên mức 8,2%, so với mức dự báo 7% được đưa ra trước đó cao hơn đáng kể. 

Đâu là điểm sáng trong bức tranh kinh tế toàn cầu?

Trong dự báo tích cực về sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam được đưa ra đối với bối cảnh thị trường tài chính thế giới chao đảo khi mà Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tiến hành tăng lãi suất lần thứ 5 với tổng cộng 300 điểm từ mức 0,25% lên 3,25%/năm và đã phát đi tín hiệu cứng rắn hơn trong thời gian sắp tới. Lãi suất cơ bản của Mỹ cũng lên đến 4,6%/năm trong năm 2023 và sau đó có thể ở mức cao trong một thời gian khá dài. 

Như thế, hàng loạt đồng tiền ở trên thế giới đã tụt giảm, mất giá từ 10 - 25% ví dụ như yen Nhật (JPY), bảng Anh (GPB), won Hàn Quốc (KRW), euro, baht Thái (THB), dollar Đài Loan (TWD), PHP… Bảng Anh cũng đã xuống thấp nhất trong thời gian 40 năm và sắp về ngang giá với USD. Đồng euro xuống mức thấp nhất trong 20 năm và yen Nhật thấp nhất trong 24 năm còn won Hàn Quốc thấp nhất 13 năm so với đồng USD. So với đồng USD thì đồng Việt Nam giảm ít nhất trong số các đồng tiền ở châu Á, chỉ xuống giá 4% trong 9 tháng đầu năm 2022. 

Tính đến hết tháng 8/2022, lạm phát ở Việt Nam ở mức 2,89% so với cùng kỳ, trong khi Mỹ ghi nhận là 8,3% còn lạm phát tháng 8 ở châu  u là 9,1%, con số này trong tháng 9 cũng đã lên đến 10%. 

Năm 2022, WB dự báo GDP toàn cầu là 2,8%. Việt Nam cũng là một trong số ít các nước giữ được mức tăng trưởng ở mức cao là 7,2% theo dự báo của WB hay 8,5% trong 2022 theo dự báo của Moody’s.

Có thể thấy, chính sách tiền tệ cũng như tài khóa của Việt Nam được đánh giá là khá linh hoạt. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng ứng phó khá tốt trước bất ổn và giữ được lạm phát ở mức thấp, tỷ giá USD/VND cũng tương đối ổn định. Trong khi đó thì Chính phủ cũng cắt giảm nhiều loại thuế và đang đẩy mạnh đầu tư công để có thể đảm bảo kiềm chế được lạm phát ở mức thấp đồng thời cũng giữ được ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế. 

Mặc dù vậy thì tình hình không hoàn toàn tươi sáng. Thanh khoản trong hệ thống của ngân hàng từ đầu tháng 10/2022 có dấu hiệu suy giảm nhanh và mặt bằng lãi suất huy động vốn tăng cao tính từ tuần cuối tháng 9 và chưa có dấu hiệu sẽ dừng lại. Như thế, việc tìm kiếm điểm cân bằng vào thời điểm này là rất khó khăn. 

Trong Hội nghị về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô hồi giữa tháng 9/2022, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - PGS.TS Trần Đình Thiên nhận định rằng: “Về tổng thể nền kinh tế vĩ mô của Việt Nam tốt, tăng trưởng tốt. Bức tranh kinh tế có nhiều điểm sáng…”. 

Mặc dù vậy thì ông Thiên vẫn cho rằng cũng có sự bào mòn sức lực của các doanh nghiệp, dòng tiền cho hoạt động sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn. Điều này cũng có nghĩa là đang tiềm ẩn những vấn đề đáng lo ngại. Cũng theo ông Thiên, nếu như đầu tư công bơm máu ra được cho nền kinh tế thì tình hình cũng sẽ tốt hơn. Nếu như bơm chậm, kém sẽ gây nên tình trạng khát vốn và chuyển gánh nặng lên phía ngân hàng và thị trường tài chính.