Vì sao VN-Index vẫn giảm sâu khi GDP tăng trưởng cao nhất 10 năm?

Tổng sản lượng trong nước (GDP) quý 3/2022 ước tăng 13,67%

Theo Tổng cục Thống kê, tổng sản lượng trong nước (GDP) quý 3/2022 ước tăng 13,67% so với cùng kỳ năm trước. Và tính chung GDP trong 9 tháng đầu năm tăng 8,83% so với cùng kỳ năm trước là mức tăng cao nhất trong giai đoạn năm 2011 - 2022. 

Ngoài ra, lạm phát vẫn duy trì ổn định khi mà CPI bình quân trong 9 tháng tăng 2,73% so với cùng kỳ năm trước và lạm phát cơ bản tăng 1,88%. Và bất chấp những con số tăng trưởng vĩ mô tích cực, thị trường chứng khoán Việt Nam làm suy giảm rất mạnh trong tháng 10 nói riêng và năm 2022 nói chung. Cũng theo đó, chốt phiên giao dịch ngày 14/10, VN-Index đã đạt mức 1.061,85 điểm, so với cuối tháng 9 giảm 5,7% và so với đầu năm giảm tới 29,85% đồng thời cũng nằm trong top 6 chỉ số chứng khoán giảm mạnh nhất trên thế giới.

Xét về lý thuyết, tăng trưởng GDP của nền kinh tế thực cũng như thị trường chứng khoán có mối tương quan thuận chiều. Chính vì thế mà thị  trường chứng khoán được coi là hàn thử biểu của nền kinh tế. Và khi GDP tăng trưởng dương thì thị trường chứng khoán cũng tăng và ngược lại. Mặc dù vậy thì đó là về mặt lý thuyết, thực tế cũng cho thấy không chỉ ở Việt Nam, thị trường chứng khoán ở nhiều nền kinh tế phát triển cũng có sự không tương quan nhất định với GDP. 

Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh - TS Võ Trí Thành phân tích rằng, với riêng Việt Nam tương quan giữa thị trường chứng khoán và nền kinh tế thực ra là nhỏ hơn so với tương quan với việc nới lỏng - thắt chặt dòng tiền. Minh chứng là trong 2 năm tăng trưởng mạnh của thị trường chứng khoán và nền kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng và tăng trưởng thấp bởi dịch bệnh COVID-19. 

Ông Võ Trí Thành nói rằng, mặc dù vậy, như đã biết với quá trình siêu nới lỏng tiền tệ, lãi suất thấp và thị trường chứng khoán trên toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng đều tăng mạnh. Bước sang năm 2022, với tầm ảnh hưởng từ các vấn đề địa chính và lạm phát mạnh,... thời lý tiền rẻ kết thúc khi mà Fed cùng với nhiều ngân hàng trung ương ở trên thế giới đồng tăng lãi suất không chỉ riêng ở Việt Nam mà nhiều thị trường chứng khoán trên thế giới cũng đã giảm điểm mạnh. Bởi thế mà lãi suất tăng thì các tài sản cổ phiếu, trái phiếu cũng sẽ phải định giá lại theo hướng bớt hấp dẫn hơn. 

Còn theo quan điểm của Giám đốc Phân tích Công ty Cổ phần Chứng khoán Yuanta Việt Nam - ông Nguyễn Thế Minh cho biết, GDP trong 9 tháng của Việt Nam tăng trưởng cao nhưng đó là dựa trên nền thấp của năm 2021. Mặc dù vậy thì ông Minh cũng đánh giá nền kinh tế Việt Nam vẫn ổn định với tỷ lệ lạm phát thấp bởi nằm trên chuỗi giá trị (value trend).

Ông Minh phân tích rằng, dù Việt Nam có ổn định nhưng triển vọng bức tranh trên toàn cầu không tốt. Trong khi đó xuất khẩu của chúng ta còn phụ thuộc nhiều vào các nền kinh tế đang phát triển như Mỹ, EU,... Chính vì thế mà khi họ hắt xì thì chúng ta cũng bị ảnh hưởng. Ông Minh nhấn mạnh: “Tôi nghĩ, cũng vì thế mà nhà đầu tư có tâm lý sợ hãi và bán chứng khoán”. 

Dù có sự lệch pha nhưng về lâu dài nền tảng để phát triển thị trường tài chính vẫn phải gắn liền với nền kinh tế thực

Nhìn nhận của Chuyên gia Yuanta Việt Nam cho thấy, việc chỉ số chứng khoán quá phụ thuộc vào nhóm ngân hàng, bất động sản cũng đã phần nào ảnh hưởng đến đà bán vừa qua ở trên thị trường chứng  khoán. Ông Minh cho hay, thị trường chứng khoán cần phải có thêm các cổ phiếu vốn hóa lớn ở các nhóm ngành sản xuất và vừa có gia tăng lượng hàng hóa ở trên thị trường lại vừa giảm bớt sức ảnh hưởng của nhóm bất động sản và ngân hàng. 

Đáng chú ý, các chuyên gia cũng nhấn mạnh sự chênh lệch pha giữa thị trường chứng khoán và tăng trưởng GDP còn đến từ tâm lý đám đông của các nhà đầu tư. Dẫn số liệu, ông Minh cho biết các nhà đầu tư cá nhân đang chiếm đến 90% cơ cấu của thị trường và khối ngoại chỉ chiếm 7%. 

Ông Minh nói rằng, các nhà đầu tư nhỏ lẻ rất mẫn cảm với thông tin tiêu cực. Cũng có thể thấy hàng loạt thông tin trong năm nay về khởi tố các lãnh đạo cấp cao ở Tập đoàn FLC, Tân Hoàng Minh Group, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát… cũng đã rất ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của thị trường. Hơn thế, với việc lãi suất huy động đồng loạt tăng mạnh thì các nhà đầu tư càng có động lực để có thể rút tiền khỏi tài khoản chứng khoán và gửi tiết kiệm ngân hàng. 

Cũng đồng tình với quan điểm này, TS Võ Trí Thành nhận xét rằng, với ảnh hưởng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ và tính chuyên nghiệp kém, khi hứng khởi nhất trong năm 2021 thì VN-Index tăng mạnh nhất trên thế giới, cho đến năm 2022 thì chỉ số chính lại nằm trong top giảm mạnh nhất. Chính vì thế cần chú trọng vấn đề nâng cao hiểu biết đào tạo kiến thức chính cho nhà đầu tư. 

Ông Thành cũng nhìn nhận rằng dù đang có sự lệch pha nhưng về lâu dài thì nền tảng để có thể phát triển của thị trường tài chính vẫn phải gắn liền với nền kinh tế thực.