"Vàng đen" trong thị trường nhiều biến động, triển vọng cổ phiếu dầu khí năm 2023 ra sao?

Thị trường chứng khoán kết thúc tuần giao dịch ngày 12 - 16/12 với 3 phiên tăng và 2 phiên giảm, tăng nhẹ 0,063% lên 1.052,48 điểm. Có thể thấy, diễn biến chính của VN-Index trong tuần vừa qua là sự giằng co, các nhóm ngành thay nhau dẫn dắt thị trường, trong đó, cầm nhịp chỉ số là 3 cái tên nổi bật ngân hàng, chứng khoán và thép.

Bên cạnh đó, nhóm cổ phiếu dầu khí trong tuần qua cũng là cái tên đáng chú ý khi ghi nhận nhiều mã tăng điểm tốt có thể kể đến như NSH (+14%), PVT (+7,1%), PVD (+5,3%)…. Nhóm vốn hóa lớn cũng chốt tuần tăng nhẹ với BSR (+4,8%), OIL (+2,9%), PLX (+2%), GAS (+0,4%).

Nếu xét trong vòng 1 tháng trở lại đây, nhiều mã dầu khí đã ghi nhận mức tăng trên 2 chữ số như NSH (+45,5%), PVT (+46,2%), PVP (+46,7%), BSR (+34,2%)…

Biến động tích cực của giá cổ phiếu thường sẽ phản ánh vào triển vọng lĩnh vực hoặc niềm tin của nhà đầu tư.

Bức tranh kinh doanh trái chiều giữa các nhóm 

Trước bối cảnh thị trường dầu thô toàn cầu thắt chặt, căng thẳng giữa Nga - Ukraine càng làm trầm trọng thêm tình trạng đó, giá dầu brent được đẩy chạm mức kỷ lục kể từ năm 2008 là 139,13 USD/thùng vào hồi tháng 3. Mặc dù giá dầu brent dần hạ nhiệt về cuối năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao nhất trong 8 năm qua (trên mức 90 USD/thùng).

Các doanh nghiệp dầu khí được chia thành 3 loại: Thượng nguồn ( gồm toàn bộ các hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác); trung nguồn (vận chuyển, tàng trữ, phân khối dầu, khí); hạ nguồn (chuyển đổi dầu, khí thành sản phẩm hoàn chính và phân phối tới khách hàng. Vì vậy, mức ảnh hưởng của việc giá dầu tăng với mỗi nhóm này có sự khác nhau.

Dù giá dầu trong năm 2022 tăng mạnh như đã đề cập, nhưng nhóm thượng nguồn gồm các công ty như Tổng CTCP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (HNX: PVS) và Tổng CTCP Khoan và Dịch vụ Khoan Dầu khí (HSX: PVD) lại ghi nhận kết quả kinh doanh không mấy tích cực. 

Cụ thể, cuối quý III/2022, PVD ghi nhận lỗ 51 tỷ đồng, qua đó nâng mức lỗ 9 tháng năm 2022 lên con số 201,66 tỷ đồng. Trong khi đó, PVS ghi nhận lãi quý III/2022 193 tỷ đồng, giảm gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái, ngoài ra, lãi 9 tháng năm 2022 của PVS cũng giảm 21,2% xuống 453,6 tỷ đồng.

Năm 2022 cũng được coi là năm đầy thách thức đối với các "downstream" (phân phối xăng dầu) bởi thị trường trong nước có nhiều bất ổn. Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn hoạt động dưới công suất trong khoảng nửa đầu năm cùn việc chậm điều chỉnh các chi phí cấu thành giá cơ sở xăng dầu khiến cho các nhà phân phối gặp nhiều khó khăn, nguồn cung tron nước thiếu hụt. Do đó, một số nhà phân phối lớn đã phải tăng nguồn hàng nhập khẩu để đảm bảo xăng dầu cho thị trường nội địa trong bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới diễn biến không thuận lợi, chi phí vận chuyển tăng cao và ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh của công ty.

Ngoài PLX là doanh nghiệp duy nhất lãi quý III/2022 190 tỷ đồng (+137%), thì các nhóm còn lại đồng loạt lỗ hoặc suy giảm lãi trong kỳ, đơn cử như OIL lỗ 373,4 tỷ đồng; COM lỗ 7,7 tỷ đồng; TLP lỗ 168 tỷ đồng; NSH lãi 762 triệu đồng, giảm gần 82%; BSR lãi 455 tỷ đồng, tương ứng giảm nhẹ 3,32%.

9 tháng đầu năm 2022, không doanh nghiệp hạ nguồn nào ghi nhận lãi tăng so với cùng kỳ, ngoại trừ BSR lãi gần 13.000 tỷ đồng, gấp gần 3 lần.

Trong khi đó, nhóm trun nguồn tích cực hơn hẳn. Ngoài PDV (lãi giảm 49%), các doanh nghiệp còn lại đều công bố kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt, đơn cử như: GAS lãi 3.089 tỷ đồng (+25,42%); PVT 386 tỷ đồng (+152,3%); PVP 176,3 tỷ đồng (+371,4%).

Triển vọng nhóm dầu khí trong năm 2023 ra sao?

Năm 2023, VNDirect nhận định có ít khả năng thị trường rơi vào tình trạng dư cung do những lo ngại về nhu cầu tiêu thụ chậm lại có thể được xoa dịu bởi những động thái từ phía nguồn cung (đặc biệt từ OPEC+), giúp hỗ trợ giá dầu duy trì ở mức cao trong năm tới. Theo đó, VNDirect kỳ vọng giá dầu Brent trung bình đạt khoảng 90 USD/thùng vào năm 2023.

Với nhóm thượng nguồn, VNDirect kỳ vọng Luật Dầu khí sửa đổi được thông qua hồi tháng 11 sẽ là khung pháp lý tổng quát cho ngành Dầu khí, giúp giảm bớt sự chồng chéo giữa các luật trong hoạt động dầu khí, tạo hành lang pháp lý thông suốt cho các nhà đầu tư cũng như tăng tính hấp dẫn của môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí.

Bên cạnh đó, tiềm năng với nhóm thượng nguồn còn đến từ một số dự án quy mô nhỏ. VNDirect nhận định dù có điều kiện thuận lợi nhờ giá dầu tăng mạnh trong năm 2022, song có rất ít tiến triển đáng kể tại các dự án mỏ khí lớn do sự chậm trễ trong các giai đoạn khác nhau liên quan đến việc thu xếp vốn và hoàn tất các đàm phán thương mại.

Ngoài ra, các dự án khác liên quan đến phát triển các mỏ hiện hữu như dự án mở rộng mỏ dầu Bạch Hổ, dự án khai thác mỏ dầu Kình Ngư Trắng (Lô 09-2/09) đã được phê duyệt vài tháng qua, cũng được kỳ vọng sẽ bù đắp một phần cho sự cạn kiệt sản lượng của các mỏ lâu năm. Nhờ mặt bằng giá dầu cao, có thể kết nối với hệ thống cơ sở hạ tầng ngoài khơi sẵn có, VNDirect tin rằng các dự án này sớm được triển khai, cung cấp cơ hội việc làm cho các nhà cung cấp dịch vụ Dầu khí trong nước, trước tiên là cung cấp dịch khoan và nhà thầu EPC.

Cùng với đó, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo, trung bình khoảng 70 tỷ USD đầu tư thượng nguồn sẽ được chi mỗi năm cho đến năm 2030 để đảm bảo cân bằng cung và cầu trên thị trường dầu thô, cao hơn 50% so với khoản đầu tư trong những năm gần đây. Đây được cho sẽ là bệ đỡ để thị trường khoan tiếp tục tăng tốc trong thời gian tới.