Từng quản lý 10 tỷ USD, quỹ tiền ảo 3AC sụp đổ như thế nào?

Thông tin quỹ đầu cơ tiền ảo nổi tiếng Three Arrows Capital (3AC) vỡ nợ với khoản vay trị giá hơn 670 triệu USD (trong đó gồm 350 triệu USD bằng đồng stablecoin USDC và 15.250 Bitcoin - trị giá khoảng 323 triệu USD theo giá hiện tại) và hiện đang làm thủ tục xin phá sản sau khi giá một loạt tiền ảo lao  dốc và chiến lược giao dịch đặc biệt rủi ro đã xoá sạch tài sản khiến 3AC mất khả năng trả nợ.

Hãng tin CNBC cho biết, việc quỹ 3AC mất khả năng thanh toán diễn ra sau nhiều tuần thị trường tiền ảo biến động mạnh khiến hàng trăm tỷ USD vốn hoá bị “thổi bay”. Cả 2 đồng tiền ảo lớn nhất thế giới là Bitcoin và Ether đều giảm giá so với 24h trước và thấp hơn nhiều so với mức kỷ lục mọi thời đại từng thiết lập.

Trong khi đó, tổng vốn hoá của thị trường tiền ảo hiện là 950 tỷ USD, giảm đáng kể so với mức đỉnh cao nhất khoảng 3.000 tỷ USD vào tháng 11/2021.

Chuỗi ngày đen tối chưa kết thúc mà có thể mới chỉ bắt đầu. Sự lao dốc của quỹ đầu tư này bắt nguồn từ sự sụp đổ của đồng TerraUSD vào hồi tháng 5. Đây vốn là một trong những dự án stablecoin được neo buộc vào đồng USD phổ biến nhất.

Sự ổn định của đồng tiền này dựa trên một bộ mã phức tạp với một lượng tiền mặt ít ỏi dự phòng. Dù dự án này hứa hẹn sẽ giữ nguyên giá trị bất chấp sự biến động của thị trường tiền ảo. Các nhà đầu tư đã được hứa hẹn, trên nền tảng cho vay đi kèm có tên Anchor, mức lợi nhuận hàng năm lên tới 20% từ lượng TerraUSD mà họ nắm giữ. Đây là mức lợi nhuận mà nhiều nhà phân tích nhận định là không bền vững.

“Sự điều chỉnh của các tài sản rủi ro, cộng với tính thanh khoản thấp đã làm lộ ra những dự án hứa hẹn mức lợi nhuận hàng năm cao thiếu bền vững, dẫn tới sự sụp đổ của các dự án như TerraUSD”, Alkesh Shah, chiến lược gia về tiền ảo và tài sản số tại Bank of America, nhận xét.

Tuy nhiên, làn sóng bán tháo hoảng loạn do TerraUSD và đồng tiền “chị em” Luna lao dốc khiến tài sản của các nhà đầu tư “bay hơi” 60 tỷ USD. Giáo sư Bhatia của Đại học Nam California mô tả sự sụp đổ của TerraUSD và Luna như “quân cờ domino đầu tiên đổ vào một chuỗi dài đòn bẩy và gian lận".

Trước đó, chia sẻ với tờ Wall Street Journal, 3AC cho biết đã đầu tư 200 triệu USD vào Luna. Trong khi đó, một số thông tin khác cho rằng mức đầu tư của quỹ này lên tới 560 triệu USD. Khoản đầu tư này giờ đây gần như vô giá trị.  Sự sụp đổ của TerraUSD đã “thổi bay” niềm tin trong lĩnh vực tiền ảo, đẩy nhanh đà trượt giá của các đồng tiền khác vốn đang lao dốc trong bối cảnh các nhà đầu tư tháo chạy khỏi tài sản rủi ro cao.

“Niềm tin đang bị xói mòn nghiêm trọng, các tiêu chuẩn bảo lãnh đang được thắt chặt, khả năng thanh toán cũng bị giám sát. Vì vậy, nhà đầu tư đang rút thanh khoản khỏi các công ty cho vay tiền ảo”, Nic Carter, nhà quản lý tại Castle Island Ventures, quỹ chuyên đầu tư vào chuỗi khối, bình luận.

Đáng chú ý, Quỹ 3AC có một danh sách dài các đối tác hoặc công ty mà tiền của họ phụ thuộc vào khả năng tồn tại của quỹ. 

Quỹ đầu tư này còn có chiến lược vay tiền từ khắp nơi và đầu tư các khoản đó vào các  dự án tiền ảo. Theo thông tin từ CNBC, sàn giao dịch tiền điện tử Blockchain.com đã cho 3AC vay 270 triệu USD. Trong khi đó, hãng môi giới tài sản kỹ thuật số Voyager Digital đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11 của Luật Phá sản Mỹ sau khi 3AC không thể hoàn trả khoản vay 670 triệu USD cho công ty này. Ngoài ra, các công ty cho vay tiền điện tử Genesis và BlockFi, nền tảng phái sinh tiền điện tử BitMEX và sàn giao dịch tiền điện tử FTX cũng đang lỗ lớn do liên quan tới 3AC.

Trong bối cảnh tiền ảo “bốc hơn” hơn 1.000 tỷ USD vốn hoá cho trong 3 tháng, dẫn đầu là “cú trượt dài” của đồng Bitcoin và Ethereum, các nhà đầu tư tin rằng những công ty như 3AC đang phải gánh chịu hậu quả.

Theo tài liệu toà án mà CNBC có được, các luật sư đại diện cho các chủ nợ của 3AC cho  biết 2 nhà sáng lập của quỹ đầu tư này là Zhu Su và Kyle Davies vẫn chưa hợp tác với họ  “theo bất kỳ cách thức nào có ý nghĩa". Nhóm luật sư cũng cáo buộc quy trình thanh lý tài sản của quỹ đầu cơ này vẫn chưa bắt đầu và đồng nghĩa với việc 3AC không có tiền mặt  để hoàn trả cho các chủ nợ.

Voyager cho biết kỳ vọng về sự phục hồi từ 3AC. Tổ chức này nhấn mạnh rằng nền tảng của mình vẫn sẽ tiếp tục hoạt động và  thực hiện các lệnh giao dịch và rút tiền của khách hàng. Đây được cho là động thái nhằm kiềm chế nỗi sợ hãi của các nhà đầu tư lây lan trong hệ sinh thái tiền điện tử.

“Chúng tôi đang làm việc chăm chỉ và khẩn trương để củng cố bảng cân đối kế toán và theo đuổi các lựa chọn để có thể tiếp tục đáp ứng nhu cầu thanh khoản của khách hàng”, Stephen Ehrlich, CEO của Voyager, cho biết.

Tính tới ngày 24/6, Voyager đã nắm giữ tổng khoảng 137 triệu USD dưới dạng tài sản số và đồng USD và có khả năng tiếp cận 200 triệu USD bằng tiền mặt và đồng USDC, cũng như 15.000 Bitcoin từ quỹ Alameda Ventures. Tuần trước, Alameda đã cam kết đầu tư 500 triệu USD cho Voyager Digital và Voyager đến nay đã nhận được 75 triệu USD trong số này. “Việc 3AC vỡ nợ không gây đổ vỡ thỏa thuận với Alameda”, thông cáo của Alameda cho biết.

Quỹ đầu tư tiền ảo Three Arrows Capital (3AC) được thành lập vào năm 2012 bởi  Zhu Su và Kyle Davies. Zhu Su được biết đến là người có quan điểm ủng hộ Bitcoin mạnh mẽ. Năm 2021, Su đã dự báo đồng tiền ảo lớn nhất thế giới có thể tăng tới mức 2,5 triệu USD/đồng. Tuy nhiên, vào tháng 5 năm nay, khi thị trường tiền ảo bắt đầu lao dốc, Co-Founder của 3AC đã chia sẻ trên Twitter rằng “luận điểm về siêu chu kỳ tăng giá của ông đã sai một cách đáng tiếc”.

Sự khởi đầu của “mùa đông tiền ảo” mới đã gây tổn hại cho hầu hết các dự án và công ty tiền ảo trên thị trường. Các vấn đề của 3AC đều bắt đầu xuất hiện vào đầu tháng 7 khi Zhu Su chia sẻ lên Twitter một thông điệp khó hiểu rằng công ty đang “trong quá trình trao đổi với các bên liên quan” và “hoàn toàn cam kết giải quyết vấn đề này”. Sau đó không có thông tin nào làm rõ đây là những vấn đề cụ thể gì.

Sau dòng tweet của Su, tờ Financial Times dẫn nguồn tin cho biết hai hãng cho vay tiền số tại Mỹ gồm BlockFi và Genesis đã tiến hành thanh lý một số tài sản của 3AC. Công ty này đã vay từ BlockFi nhưng không thể đáp ứng cuộc gọi yêu cầu ký quỹ. Tiếp sau đó, đồng TerraUSD và đồng tiền “chị em” Luna sụp đổ, khiến 3AC chịu lỗ nặng.

Hiện tại, quỹ đầu tư này đang đối mặt với cuộc khủng hoảng tín dụng ngày một trầm trọng do áp lực liên tục đối với thị trường tiền điện tử. Giá đồng Bitcoin, hiện nay, đã giảm khoảng 53% từ đầu năm nay.

Trong khi đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã phát tín hiệu sẽ tiếp tục tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát, khiến các nhà đầu tư ồ ạt rút tiền khỏi các tài sản rủi ro cao.

3AC, một trong những quỹ đầu cơ tiền ảo lớn nhất thế giới, đã vay một lượng tiền lớn từ nhiều công ty và đầu tư vào nhiều dự án tài sản số khác nhau. Điều này làm dấy lên lo ngại về sự lây lan rộng trên toàn thị trường.

“Vấn đề là giá trị tài sản của 3AC cũng đã sụt giảm mạnh theo thị trường. Nhìn chung, đây là những dấu hiệu không tốt”, Vijay Ayyar, phó chủ tịch phát triển doanh nghiệp và quốc tế tại sàn giao dịch tiền điện tử Luno, nói với CNBC. “Điều cần theo dõi là liệu có bất kỳ công ty lớn nào khác có liên quan tới họ hay không. Điều này sẽ quyết định tình trạng này có lây lan ra hay không”.

Hiện tại, một số công ty tiền điện tử đang phải đối mặt với khủng hoảng thanh khoản do thị trường lao dốc. Hồi đầu tháng, hãng cho vay Celsius - công ty từng hứa hẹn mức lợi nhuận siêu cao cho người gửi tiền ảo - đã tạm dừng cho khách hàng rút tiền với lý do “điều kiện thị trường khắc nghiệt”.

Babel Finance, một hãng cho vay tiền ảo khác, mới đây cũng nói rằng công ty đang "đối mặt với áp lực thanh khoản bất thường" và tạm dừng việc rút tiền.