Từng là startup vang danh Đông Nam Á, công ty mẹ Shopee bốc hơi cả trăm tỷ USD chỉ trong 4 tháng

Đại dịch Covid 19 xảy ra đã khiến cho tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trên toàn thế giới gặp phải khó khăn. Rất nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động hoặc tuyên bố giải thể vì không thể chống chọi lại được với nền kinh tế suy kiệt. Song, lại có những trường hợp đặc biệt như công ty mẹ của Shopee khi gia tăng doanh thu trong thời kì đại dịch.

Sea Group là công ty mẹ của Shopee, tập đoàn được thành lập tại Singapore ban đầu là một siêu ứng dụng chuyên cung cấp dịch vụ giao hàng và đã gặt hái được rất nhiều thành công. Trong khi thời đại kĩ thuật số đang ngày càng phát triển và nâng cao về chất lượng, Sea Group đã nắm bắt thời cơ để phát triển mảng thương mại điện tử với ứng dụng Shopee và mảng game Garena. Chỉ sau một thời gian ngắn vào cuối  tháng 10/2021, Sea được định giá vượt mốc 200 tỷ USD trên sàn chứng khoán, trở thành ứng dụng Đông Nam Á đầu tiên lọt vào nhóm các công ty có vốn hóa siêu lớn. Đồng thời, Sea Group cũng đủ điều kiện để trở thành một trong những kỳ lân của thế giới.

Tuy nhiên, Sea Group lại không thể duy trì được thế thượng phong của mình khi mới đây đã gặp phải những khó khăn tại thị trường Ấn Độ và công cuộc gia nhập thị trường châu Âu cũng không được thuận lợi. Chỉ trong vòng 4 tháng, tình hình kinh doanh của Sea đã gặp rất nhiều khó khăn khi bốc hơi gần ¾ giá trị vốn hóa công ty. Tính đến thời điểm hiện tại giá trị của Sea chỉ còn 54 tỷ USD đã giảm hơn 11% trong phiên cuối tuần.

Sự thay đổi lớn này không chỉ do xu hướng bán tháo cổ phiếu ngành công nghệ toàn cầu dẫn đến Sea cũng bị ảnh hưởng. Mà lý do thứ hai là các nhà đầu tư cũng đang e ngại về triển vọng của riêng công ty này khi Sea chỉ có thể phát triển mạnh ở Đông Nam Á. Hệ quả của việc này là trong tháng 1/2022, Tencent công ty người khổng lồ Internet của Trung Quốc trước đó đã từng đầu tư vào Sea, đã giảm sở hữu của mình tại công ty này từ 21.3% xuống còn 18.7% bằng cách giảm vốn đầu tư.

Trước đó vào năm 2017, khi Sea lần đầu niêm yết trên sàn chứng khoán Tencent cũng từng giảm cổ phần của mình xuống khỏi mức xấp xỉ 40% và không đưa ra thông tin nào thêm về đợt thoái vốn này. Đây là một động thái khiến cho các nhà đầu tư khác cũng như Sea cảm thấy lo lắng, vì Tencent là một công ty vốn lớn đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ. Vì thế, rất nhiều nghi ngờ đã được đặt ra xung quanh về sự phát triển của Sea trong tương lai.

Ngay sau đó, trong tháng 2 tập đoàn Sea lại được thêm một “cú bồi” khi chịu thêm một cú sốc mới tại thị trường Ấn Độ. Ngày 14/2, tựa game hàng đầu của Sea là Free Fire bất ngờ bị chính phủ Ấn Độ gỡ trên các nền tảng ứng dụng ở nước mình khiến cho Sea phải bán tháo cổ phần sau khi game điện thoại hàng đầu của Garena xảy ra “biến”. Cụ thể, game Free Fire đã bị chính phủ nước này ra lệnh cấm không được phép hoạt động cùng với khoảng 53 ứng dụng Trung Quốc khác. Việc cùng lúc cấm các nền tảng game và ứng dụng của hai quốc gia này rất có thể là do mối quan hệ mật thiết giữa Sea và Tencent.

Sea là một công ty Singapore và không hề có mâu thuẫn gì với Ấn Độ, nhưng Ấn Độ và Trung Quốc thì lại là một câu chuyện khác khi hai người khổng lồ về vũ khí hạt nhân luôn căng thẳng và có những mâu thuẫn leo thang trong thời gian gần đây. Trong năm 2021, binh lính của hai bên đã có giao tranh tại vùng biên giới dãy Himalaya. Để có động thái đáp trả với sự việc này, chính phủ Ấn Độ đã ban hành lệnh cấm với hàng trăm ứng dụng Trung Quốc và liên lụy đến cả các công ty liên quan tới quốc gia này. Mặc dù Sea đã cam kết công ty sẽ tuân thủ luật lệ Ấn Độ và không chuyển dữ liệu người dùng nước này sang Trung Quốc nhưng vẫn không thể thay đổi được tình hình.

Hiện tại, một số người dùng Ấn Độ vẫn chơi được Free Fire nếu như đã tải trò chơi này từ lâu và sử dụng từ trước khi có lệnh cấm. Nhưng số lượng người chơi mới mất đi ở Ấn Độ cũng đã giáng một cú cực mạnh lên Sea. Ấn Độ là một trong những thị trường có đông đảo người thích chơi game mobile, và lượng game thủ rộng lớn khắp cả nước. Theo số liệu thống kê, Ấn Độ là quốc gia có nhiều người tải nhiều ứng dụng chơi game nhất.

Ông Forrest Li – founder kiêm giám đốc Sea đã thông báo trong doanh thu gần đây rằng “Free Fire” là game điện thoại có doanh thu lớn nhất ở Ấn Độ (cũng như ở Đông Nam và Nam Mỹ, nơi công ty này vừa mở rộng đến). Tuy Sea không công bố doanh thu cụ thể ở từng nước nhưng nhiều nhà phân tích dự đoán doanh thu ở Ấn Độ có thể chiếm tới 1 phần 10 doanh thu của Sea ở mảng giải trí kỹ thuật số.

Bơ vơ giữa đại dương Ấn Độ

Ấn Độ đã trở thành thị trường lớn nhất của Sea về mảng game mobile, thế nên chỉ riêng việc Ấn Độ cấm cửa Free Fire đã quá tệ với Sea và khiến vốn hóa của công ty bốc hơi mạnh. Nhưng không chỉ gặp khó khăn tại thị trường Ấn Độ, mà ứng dụng Shopee của Sea cũng có thể sẽ gặp rắc rối tại quốc gia này.

Từ một nền tảng thương mại điện tử “ngoại nhập” không ai biết Shopee đã leo lên trên trở một trong những ứng dụng phổ biến ở Ấn Độ, vì thế mà làm kinh động đến Liên đoàn Thương mại Ấn Độ (CAIT) và gây ảnh hưởng đến các ứng dụng nội địa khác. CAIT đã có động thái kêu gọi cấm cửa Shopee cũng như “Free Fire” trong bức thư gửi lên bộ trưởng Công thương Ấn Độ. 

Mặc dù Sea là ứng dụng mở đầu cho việc gặp rắc rối tại ở Ấn Độ nhưng đây cũng là cảnh báo với các siêu ứng dụng Đông Nam Á khác khi có ý định tiến vào khu vực này. Grab và Goto, hai ứng dụng lớn nhận nguồn đầu tư có xuất xứ Trung Quốc cũng đã nghiên cứu để tham gia vào thị trường Ấn Độ trong tương lai khi các thị trường gần nhà đã trở nên . bão hòa. Tuy nhiên, việc nhận đầu tư của Trung Quốc cũng sẽ là lý do để kìm hãm sự phát triển của hai công ty này tại Ấn Độ. 

Không chỉ gặp khó khăn tại thị trường Ấn Độ mà ngay cả việc Sea định cho Shopee “manh nha” tại các thị trường mới như Pháp, Châu Âu cũng gặp phải một số khó khăn nhất định. Cụ thể, sau khi hoạt động tại Pháp được đúng 4 tháng, Shopee đã chính thức phải công bố dừng hoạt động tại quốc gia này do doanh thu và lượng người dùng không đạt được như mong đợi.

Tuy rằng gặp nhiều khó khăn và những trở ngại nhưng gần đây giá cổ phiếu của Sea vẫn gấp ba lần thời kỳ trước đại dịch, vượt xa nhiều công ty công nghệ khác. Nếu xét trên phương diện thành công thì ngôi sao của Singapore vẫn là công ty niêm yết Đông Nam Á có định giá cao nhất. Mặc dù bị cấm cửa tại Ấn Độ nhưng các mảng kinh doanh của Sea vẫn đang kiếm bội tiền tại thị trường Đông Nam Á. 

Song, việc Sea đang phải đối mặt với những khủng hoảng sẽ cần đến sự trợ giúp của rất nhiều nhà đầu tư để vực dậy tập đoàn này. Tuy nhiên, khoảng thời gian này khá nhạy cảm và không phải nhà đầu tư nào cũng sẵn sàng bỏ tiền ra để đồng hành với một công ty không có gì chắc chắn. Điểm sáng duy nhất của Sea thời điểm này là việc một nhánh của bà trùm cổ phiếu công nghệ Cathie Wood đã mua đầy cổ phần Sea cho dù cổ phiếu của công ty đang gặp rất nhiều sóng gió cần phải vượt qua.