Trụ cột hỗ trợ tăng trưởng Trung Quốc chậm lại, cho thấy triển vọng u ám của nền kinh tế toàn cầu

Những ảnh hưởng tiêu cực

Theo VietnamBiz, nền kinh tế Trung Quốc có thể bùng nổ hậu đại dịch Covid 19 là nhờ vào hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ. Tuy nhiên, tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc đến tháng 8 lại giảm mạnh hơn so với dự đoán và sản lượng nhập khẩu cũng trì trệ. Điều này có thể phản ánh phần nào triển vọng kinh tế thế giới đang ngày càng trở nên tồi tệ.

Trong tháng 8, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc (đo lường bằng USD) đã tăng 7,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tốc độ chậm nhất kể từ khi thành phố Thượng Hải bắt đầu thực hiện phong tỏa theo quy định vào tháng 4 làm gián đoạn các hoạt động vận tải. Thặng dư thương mại đạt mức 79,4 tỷ USD khi nhập khẩu chỉ tăng nhẹ ở mức 0,3%. 

Việc kinh tế Trung Quốc trên đà giảm tốc đang tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ lan rộng ra toàn cầu. Các nhà khai thác hàng hóa khổng lồ như Brazil và Úc phải đối mặt với tin xấu là dữ liệu nhập khẩu kém khả quan. Nhu cầu của Trung Quốc đối với các mặt hàng chế tạo của nhà sản xuất Hàn Quốc và Đức cũng cho thấy sự suy yếu đáng kể. 

Bên cạnh đó, trong bối cảnh người dùng đang thắt chặt chi tiêu vì lạm phát và có xu hướng chuyển sang dịch vụ, nhu cầu của thế giới đối với hàng hóa Trung Quốc cũng đang dần trở nên nhạt nhòa. Theo thông tin từ hãng tin Bloomberg, các nhà máy tại châu Âu và các quốc gia khác tại khu vực châu Á cũng đang dần sản xuất ít hơn.

“Nền kinh tế toàn cầu đang có dấu hiệu chậm lại, nhất là do tình hình trục trặc đang diễn ra tại châu Âu. Bởi vậy, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hai chữ số của Trung Quốc trong quá khứ khó có thể được duy trì và lặp lại trong thời gian ngắn. Tăng trưởng ở mức dưới 10% trong thời gian tới được cho là viễn cảnh dễ có thể xảy ra hơn”, theo ý kiến của ông Zhang Zhiwei, nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management. 

Theo ông Zhang, Trung Quốc cần phụ thuộc nhiều hơn vào nhu cầu trong nước để có thể đạt được khả năng tăng tốc nền kinh tế trong vòng 1 năm tới. Và điều này có thể xảy ra hay không sẽ phụ thuộc vào việc chính phủ liệu có nới lỏng chính sách hà khắc Zero Covid. 

Với nhiều quốc gia, điều may mắn là lượng nhập khẩu hàng hóa năng lượng của Trung Quốc như than, khí đốt và sản phẩm dầu mỏ đã giảm hơn 10% trong năm 2022. Đây là một trong những yếu tố có thể kiềm chế giá năng lượng trên thế giới, và nhờ đó phần nào giảm áp lực của lạm phát. 

Xuất khẩu từ Trung Quốc tới Mỹ trong tháng 8 đã sụt giảm 3,8% so với thời điểm một năm trước. Đây cũng là lần sụt giảm đầu tiên tính từ tháng 5 năm 2020. Ở chiều ngược lại, lượng xuất khẩu tới thị trường Liên minh châu Âu Eu tăng trưởng 11,1%. Đồng là một trong các hàng hóa tiêu tốn nhiều năng lượng để sản xuất đang được Trung Quốc cung cấp cho châu Âu. Thế nhưng, con số này cũng ngang với ½ tốc độ được ghi nhận vào tháng trước.

Hiện tượng thời tiết cực đoan và những đợt bùng nổ Covid 19 tháng 7 cũng tác động đáng kể đến hoạt động xuất khẩu. Tại tỉnh Tứ Xuyên, một số nhà máy đã phải tạm thời đóng cửa vì không có đủ điện để đáp ứng hoạt động. Mặt khác, một số khu vực như thành phố Nghĩa Ô ở tỉnh Chiết Giang, trung tâm sản xuất và xuất khẩu lớn của Trung Quốc đã phải phong tỏa vì dịch bệnh Covid 19.

Đồng nội tệ của Trung Quốc càng phải chịu sức ép lớn hơn vì thặng dư thương mại bị thu hẹp trong tương lai. Trong năm nay, đồng tiền này đã mất giá đáng kể, và thậm chí cũng đã gần rơi xuống mức 7 nhân dân tệ /1 USD. Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã tiến hành triển khai một số giải pháp để có thể vực dậy giá trị của đồng nhân dân tệ.

Tín hiệu giá cả

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga trong tháng 8 cũng đã tăng vọt 26,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Những doanh nghiệp Trung Quốc đã nhanh chóng chớp lấy thời cơ phủ lấp chỗ trống mà những thương hiệu phương Tây để lại.

Trong 8 tháng đầu năm, khối lượng xuất khẩu smartphone, chất bán dẫn và đồ gia dụng đều giảm khoảng 10%. Từ đầu năm đến nay, kim ngạch xuất khẩu ô tô tiếp tục cho thấy sức mạnh khi tăng tới 56%. Các sản phẩm có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ nhất là đất hiếm, ô tô và nhôm, theo thông tin từ dữ liệu hải quan Trung Quốc.

Thế nhưng, yếu tố thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu của những mặt hàng nêu trên có thể đến từ việc giá cả tăng cao, mà không phải là khối lượng. Theo ước tính của ngân hàng Macquarie Group, có khoảng một nửa tăng trưởng xuất khẩu tổng quan của tháng 7 là nhờ vào những hiệu ứng về mặt giá cả.

Đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, căng thẳng càng trở nên lớn hơn và rõ nét hơn vì tăng trưởng xuất khẩu bị chững lại. Cùng với đó là những sức ép nặng nề từ chiến dịch phong tỏa hà khắc Zero Covid và cuộc khủng hoảng bất động sản chưa kết thúc. Tờ Bloomberg cho biết xuất khẩu ròng chiếm khoảng ⅕ tăng trưởng GDP của quốc gia tỷ dân trong năm ngoái. Theo dự báo từ các chuyên gia kinh tế, năm nay, GDP của Trung Quốc sẽ chỉ đạt mức tăng trưởng 3,5%. 

“Nền kinh tế Trung Quốc sẽ còn suy yếu vì mất đi xuất khẩu - một trụ cột hỗ trợ cho sự tăng trưởng kinh tế quốc gia”, theo nhận định của nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ngân hàng ANZ, bà Betty Wang.