Tiền điện tử ở Trung Quốc và những toàn tính của quốc gia đông dân nhất thế giởi

Toan tính của Trung Quốc từ đồng e-CNY

Trung Quốc đang hướng đến tương lai người dân nước này có thể chạm điện thoại với nhau để chuyển nhân dân tệ điện tử mà không cần internet.

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã bắt đầu nghiên cứu đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) từ năm 2014 và đang dẫn đầu về lĩnh vực này. Theo kênh CNBC, e-CNY không phải loại tiền mã hóa như bitcoin vì do PBOC phát hành và kiểm soát.

Bahamas là quốc gia đầu tiên tung ra tiền điện tử Sand Dollar vào tháng 10-2020 nhưng Tạp chí Tài Tân nhận xét Trung Quốc có khả năng sẽ là nền kinh tế lớn đầu tiên giới thiệu một loại tiền điện tử quốc gia.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhấn mạnh sự cần thiết của thiết lập các quy tắc quốc tế về tiền kỹ thuật số và thuế kỹ thuật số để tạo nên lợi thế cạnh tranh mới.

Đến nay, PBOC đã hoàn thiện việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho hệ thống thanh toán tiền điện tử online (DCEP) và lưu hành thử nghiệm cục bộ tại một số thành phố, bao gồm Thâm Quyến và Tô Châu. Trung Quốc cho sử dụng e-CNY dưới hình thức như phần thưởng và người dùng được tặng một khoản nhỏ tiền điện tử để chi tiêu.

Một số nhà bán lẻ lớn, như sàn thương mại điện tử JD.com, đã chấp nhận hình thức thanh toán đồng tiền số này. Tuy nhiên, đồng e-CNY vẫn chưa chính thức được sử dụng rộng rãi khắp Trung Quốc.

Mới nhất, đầu tháng 1-2022, PBOC ra mắt phiên bản thử nghiệm của ứng dụng ví nhân dân tệ kỹ thuật số để từng bước phổ biến sử dụng đồng tiền số e-CNY.

Động thái này cho thấy chính phủ Trung Quốc đang cố gắng thu hút ngày càng nhiều người sử dụng nhân dân tệ số.

Theo thông báo trên ứng dụng đồng e-CNY, các khu vực diễn ra Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022 sẽ nằm trong số những nơi có thể sử dụng nhân dân tệ kỹ thuật số.

Trang Bloomberg nhận định sự kiện trên là cơ hội để thử nghiệm về sức hấp dẫn của đồng tiền ảo này đối với cộng đồng quốc tế. Liệu các vận động viên nước ngoài có chấp nhận đồng e-CNY hay không vẫn là vấn đề gây ra nhiều tranh cãi. Nguyên nhân được cho là xuất phát từ căng thẳng chính trị và những quan ngại về rủi ro dữ liệu. Tháng 7-2021, ba thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mỹ là Marsha Blackburn, Cynthia Lummis, và Roger Wicker đã kêu gọi Ủy ban Olympic Mỹ cấm mọi vận động viên Mỹ sử dụng e-CNY vì lo ngại về gián điệp và bảo mật.

Không chỉ thế, nhiều chuyên gia còn nhận định ứng dụng e-CNY sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt đến từ 2 đối thủ đang thống trị thị trường thanh toán điện tử của Trung Quốc, là Alipay của Tập đoàn Ant Group và WeChat Pay của Tencent.

Theo phân tích của Ngân hàng HSBC, động cơ thúc đẩy việc Trung Quốc lưu hành e-CNY là để giành quyền kiểm soát các kênh thanh toán và dữ liệu tiêu dùng của Alipay và WeChat Pay. Hai nền tảng này hiện đang chiếm 94% thị phần thanh toán trực tuyến tại Trung Quốc.

Giới chuyên gia dự báo về việc sử dụng phổ biến e-CNY sẽ không diễn ra ngay lập tức và đồng tiền này có thể chỉ chiếm khoảng 10% thị phần thanh toán trực tuyến tại Trung Quốc trong vài năm tới.

Về lâu dài, Trung Quốc hướng tới thanh toán quốc tế bằng e-CNY, điều được cho là giúp củng cố vị thế toàn cầu của đồng nhân dân tệ khi nước này muốn phá vỡ sự thống trị việc thanh toán bằng USD.

Theo thống kê từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, tính đến cuối tháng 12/2021, đồng NDT điện tử đã có hơn 8 triệu cửa hàng trên cả nước chấp nhận thanh toán. Tổng giá trị giao dịch đạt khoảng 87,6 tỷ NDT (13,8 tỷ USD), theo Zou Lan, Giám đốc Thị trường tài chính Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC).

Tốc độ tăng trưởng nhanh của e-CNY một phần là nhờ nỗ lực thúc đẩy mạnh mẽ việc sử dụng tiền điện tử của ngân hàng trung ương (CBDC). Vào tháng 10/2021, ứng dụng có 140 triệu tài khoản cá nhân và khoảng 10 triệu tài khoản doanh nghiệp, theo Mu Changchun, Giám đốc Viện nghiên cứu Tiền điện tử PBOC.

Trung Quốc đã ngăn cấm các loại tiền điện tử khác như Bitcoin và lại đầu tư mạnh mẽ vào NDT điện tử. Gần đây, hai dịch vụ thanh toán di động phổ biến là Alipay và WeChat Pay thông báo mở thêm tùy chọn thanh toán bằng NDT điện tử e-CNY. Tuy nhiên, người dùng phải cài đặt ứng dụng e-CNY trước để chuyển tiền vào ví Alipay, WeChat Pay.

Trung Quốc mở rộng phạm vi thử nghiệm e-CNY

Sau khi ghi nhận số lượng giao dịch và người dùng tăng cao, Trung Quốc mở rộng quy mô thử nghiệm đồng nhân dân tệ điện tử sang 11 thành phố lớn.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc mới đây thông báo chương trình mở rộng thử nghiệm đồng nhân dân tệ điện tử e-CNY sẽ được áp dụng ở nhiều thành phố hơn nữa. Đợt thử nghiệm mới sẽ bao gồm Thiên Tân, Trùng Khánh,Phúc Châu, Quảng Châu, Hạ Môn và sáu thành phố tại Chiết Giang đăng cai Thế vận hội châu Á 2022 Asian Games.

Trung Quốc đã thử nghiệm sử dụng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số tại hơn 10 địa điểm, từ Thâm Quyến đến Thượng Hải. Gần đây là Bắc Kinh và Trương Gia Khẩu cũng nằm trong danh sách địa phương thử nghiệm sử dụng e-CNY sau khi tổ chức Thế vận hội mùa đông Olympic và Paralympic 2022. Hong Kong cũng có kế hoạch thí điểm để mua sắm và ăn uống, biến đặc khu hành chính này thành địa phương đầu tiên sử dụng nhân dân tệ điện tử ngoài đại lục.

Tiền điện tử đã được sử dụng trong bán buôn - bán lẻ, dịch vụ ăn uống, du lịch và thanh toán chi phí hành chính, bao gồm cả trực tuyến và ngoại tuyến. Đối với người tiêu dùng tại Trung Quốc, e-CNY là lựa chọn thay thế trong thanh toán không cần dùng tiền mặt. Lĩnh vực này đã được thống trị bởi Alipay và WeChat Pay. Và đến nay cả hai ví điện tử này cũng hỗ trợ e-CNY.

Trung Quốc tiếp tục thử nghiệm e-CNY ở địa phương mới bằng cách tặng tiền cho người tiêu dùng và yêu cầu các cửa hàng chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử. PBOC cho biết, điều này đã chứng minh tính khả thi của tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành. Tuy nhiên, nước này vẫn cần nghiên cứu thêm về tính bảo mật và tác động đến hệ thống ngân hàng hiện tại.

PBOC cho biết: "Các chính sách phải phù hợp để kích thích sự sáng tạo và hợp tác giữa các ngân hàng, các công ty công nghệ và chính quyền địa phương trong quá trình phát triển, thúc đẩy và phổ biến đồng nhân dân tệ kỹ thuật số e-CNY. Trong quá trình quảng bá, tính cạnh tranh nên được khuyến khích".

Trung Quốc đã nghiên cứu e-CNY từ rất lâu và đã tích cực triển khai thời gian gần đây, sớm hơn nhiều ngân hàng trung ương khác như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hay Ngân hàng Trung ương Nhật Bản. Theo Richard Turrin nhà tư vấn công nghệ tài chính, tiền điện tử của Trung Quốc sẽ thách thức sự thống trị của đồng USD trong thương mại quốc tế trong thập kỷ tới .

"Hãy biết rằng, Trung Quốc là quốc gia có hoạt động thương mại lớn nhất trên thế giới. Chúng ta sẽ thấy đồng nhân dân tệ điện tử dần được thay thế USD khi mua hàng từ Trung Quốc", ông nhấn mạnh.

Các nhà quan sát cũng cho rằng, PBOC đã lên kế hoạch tận dụng cơ hội Olympic để thúc đẩy toàn cầu hóa đồng nhân dân tệ điện tử. Dù vậy, trong các chuyên đề đã tổ chức, PBOC không hề đề cập đến việc e-CNY có thể sử dụng xuyên biên giới, mà chủ yếu tập trung thảo luận về việc sử dụng trong nước.

Lời kết

Với thị trường rộng lớn như Trung Quốc, việc thử nghiệm và phát triển đồng nhân dân tệ điện tử sẽ còn nhiều thách thức. Trên đây là một số thông tin về tiền điện tử Trung Quốc, cám ơn các bạn đã quan tâm.