Sữa đậu nành đóng hộp cùng một ngách nhỏ trong cuộc chiến giành thị phần của những doanh nghiệp ngành sữa Việt: Đường Quảng Ngãi chiếm hầu hết ưu thế

Cuộc cạnh tranh ngành sữa đầy khốc liệt

Thông tin từ Euromonitor cho biết, năm 2019 thị trường sữa Việt có giá trị là 135.000 tỷ đồng nhờ sự tăng trưởng chóng mặt của phân khúc sữa chua và sữa uống. Đáng chú ý, nhiều ngành ghi nhận mức tăng trưởng cao gồm có sữa chua )tăng trưởng 12%), sữa nước (tăng trưởng 10%), phomat (tăng trưởng 11%), bơ (tăng trưởng 10%) cùng với những sản phẩm từ sữa khác đã tăng trưởng 8%; trong khi đó sữa bột chỉ tăng 4% về mặt giá trị.

Phân khúc đóng góp giá trị lớn nhất trong ngành sữa chính là sữa nước. Trong đó, các thương hiệu phổ biến phải kể đến bao gồm: Vinamilk, TH True Milk, Mộc Châu Milk, Dutch Lady và Nutifood. Trong đó, chiếm phần lớn thị phần ngành sữa nước chính là CTCP sữa Việt Nam (VNM) với thương hiệu Vinamilk vô cùng quen thuộc.

Dù gặp nhiều khó khăn về dịch bệnh nhưng trong khoảng thời gian năm 2020 và 2021, thị trường sữa Việt Nam vốn là ngành thực phẩm thiết yếu nên doanh thu từ thị trường này vẫn ghi nhận mức tăng trưởng dương. Mức tăng trưởng này chủ yếu nhờ vào 2 mảng chính là sữa nước và sữa bột. Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, sản lượng sữa nước của Việt Nam năm 2021 ước đạt 1.770,1 triệu lít, so với cùng kỳ năm 2020 đã tăng 4,5%.

Theo như ước tính, đến cuối năm 2020, chiếm thị phần cao nhất ngành sữa là 43,3% vẫn thuộc về Vinamilk. Nếu cộng thêm của Mộc Châu Milk, hai "ông lớn" này đã chiếm hơn 45% - tương đương với gần phân nửa thị trường. Sau Vinamilk là FrieslandCampina chiếm tới 15,8% thị phần, trong khi những doanh nghiệp còn lại chỉ chiếm dưới 10% thị phần.

Đáng chú ý, khi các công ty lớn tiến hành mở rộng quy mô thông qua các thương vụ M&A cùng với việc nhiều tay chơi mới ra nhập thị trường này đã khiến cho cuộc cạnh tranh ngành sữa ngày càng trở nên gay gắt. Hàng loạt doanh nghiệp thu nhau ra mắt các sản phẩm mới. Trong đó, thương hiệu VitaDairy đang phát triển nhanh đối với phân khúc sữa bột và đặc biệt là sản phẩm sữa công thức dành cho trẻ em.

Các chuyên gia khẳng định, dù "ông lớn" Vinamilk phân đang đứng đầu tại phân khúc sữa bột. Tuy nhiên, việc các đối thủ nhỏ hơn như Nutifood, Dutch Lady, TH true Milk và VitaDairy tung ra sản phẩm mới đã khiến công ty gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể, dù sinh sau đẻ muộn so với Vinamilk tại phân khúc sữa bột, thế nhưng những sản phẩm của NutiFood và VitaDairy đang ngày ghi nhận thị phần tăng trưởng tốt nhờ sản phẩm đặc thù và kết hợp với mức giá trung bình thấp hơn từ 10 cho đến 15% so với đối thủ.

Ngoài ra, những hãng sữa quốc tế khác như Abbott, Mead Johnson, Nestle, Friesland Campin cùng với các hãng sữa nhỏ hơn đều sở hữu năng lực tốt về marketing cùng với việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm.

Đường Quảng Ngãi gần như một mình một "sân chơi" tại mảng sữa đậu nành đóng hộp

Trong khi cuộc đua thị phần trong mảng sữa nước, sữa bột cùng với sữa chua đang ngày càng gay gắt và quyết liệt, căng thẳng thì tại 6,5% thị phần khác của ngành sữa, Đường Quảng Ngãi (QNS) đang gần như một mình một đường, chiếm lĩnh gần như trọn vẹn mảng sữa đậu nành cùng với 2 thương hiệu là Vinasoy và Fami. 

Chính vì thế, không quá lời khi khẳng định, sữa đậu nành thời điểm hiện tại chính là sân chơi gần như độc quyền của Đường Quảng Ngãi. Thông tin từ AC Neilsen cho thấy, thị phần về sản lượng của Vinasoy tính đến tháng 12/2021 đã chiếm tới 90% thị phần sữa đậu nành bao bì hộp giấy tại thị trường Việt Nam. Trong khi đó, 2 đối thủ chính của Đường Quảng Ngãi là Vinamilk và NutiFood - mỗi bên chỉ chia nhau được 5% thị phần mà thôi - một con số vô cùng khiêm tốn.

Trong nhiều năm qua, Đường Quảng Ngãi vẫn ghi nhận mức doanh thu chủ yếu đến từ mảng sữa đậu nành. Đặc biệt, doanh thu từ sữa đậu nành của Đường Quảng Ngãi trong năm 2021 đã tăng 5,6% so với năm 2020 và đạt 4.090 tỷ đồng. Đáng chú ý, doanh thu từ sữa đậu nành đã đóng góp khoảng 55,5% tổng doanh thu của Đường Quảng Ngãi. 

Bên cạnh những sản phẩm chủ chốt từ sữa đậu nành, Đường Quảng Ngãi còn sản xuất các sản phẩm khác như: Đường An Khê, bánh kẹo Biscafun, nước trái cây và nước khoáng Thạch Bích, bia Dung Quất và điện sinh khối. Sau khi lũy kế 6 tháng đầu năm nay, doanh thu thuần của Đường Quảng Ngãi là 4.014,8 tỷ đồng, so với cùng kỳ đã tăng ở mức 9,6%; trong khi lợi nhuận sau thuế là 541 tỷ đồng, so với cùng kỳ đã tăng 3,7%. Con số này tương đương với việc Đường Quảng Ngãi lãi ròng 3 tỷ đồng bình quân mỗi ngày. 

Có thể nói, sữa đậu nành chính là “đường ngách” chủ lực của Đường Quảng Ngãi, doanh thu tăng 11,9% so với cùng kỳ năm trước và đạt 2.135 tỷ đồng và chiếm 53,1% tổng doanh thu. Trong khi đó, biên lãi gộp của mảng kinh doanh này cũng được ghi nhận ở mức vô cùng ấn tượng, đạt mức 39,5%. Trong năm nay, ban lãnh đạo của công ty đặt mục tiêu doanh thu là 8.000 tỷ đồng, lãi sau thuế là 1.008 tỷ đồng. Với những con số này, doanh thu của Đường Quảng Ngãi đã tăng trưởng gần 6% trong khi lợi nhuận giảm 20% so với thực hiện năm 2021.  

Có thể thấy, chính nhờ hoạt động kinh doanh hiệu quả cùng với khả năng thống lĩnh đối với sản phẩm ngách là sữa đậu nành trong thị trường sữa Việt Nam đã giúp cho Đường Quảng Ngãi trở thành mục tiêu thâu tóm của nhiều đại gia. Mới đây nhất, sau nhiều lần đồn đoán, Nutifood đã chính thức hiện diện trong giao dịch mua cổ phiếu QNS của Đường Quảng Ngãi. Sau khi trở thành cổ đông lớn vào ngày 2/8 vừa qua, CTCP Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood Bình Dương - Công ty con của CTCP Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood - đã tiếp tục gom thêm 4 triệu cổ phiếu QNS của CTCP Đường Quảng Ngãi chỉ trong 2 ngày là 5/8 và 10/8.

Trước khi tiến hành giao dịch, Nutifood Bình Dương đang sở hữu 1,74% cổ phần của Đường Quảng Ngãi, con số này tương đương với 6,2 triệu cổ phiếu QNS của công ty này. Chính vì thế, với việc gom thêm 4 triệu cổ phiếu mới đã giúp Nutifood Bình Dương nâng tỷ lệ sở hữu tại Đường Quảng Ngãi lên 2,86%. Sau khi cộng thêm hơn 3,6% (tương đương với 12,8 triệu cổ phiếu) mà Nutifood - Công ty mẹ của Nutifood Bình Dương - đang sở hữu, đến nay tổng cộng nhóm cổ đông này đang nắm giữ 6,46% tại Đường Quảng Ngãi. Điều này khiến cho Nutifood trở thành một trong những cổ đông lớn của nhà sản xuất sữa đậu nành lớn nhất Việt Nam ở thời điểm hiện tại.

CTCP Đường Quảng Ngãi đang có vốn hóa thị trường gần 16.000 tỷ đồng, lợi nhuận hàng năm ổn định ở mức hơn 1.000 tỷ đồng. Hiện tại, Đường Quảng Ngãi là doanh nghiệp hàng tiêu dùng lớn nhất cả nước mà không nằm dưới sự kiểm soát của một nhóm cổ đông nào.