Số tài khoản mở mới tăng kỷ lục, vì sao thanh khoản vẫn "èo uột"?

Theo Nhịp sống kinh tế, sau nhịp điều chỉnh mạnh của tháng Năm, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang ghi nhận những phiên giao dịch tương đối khởi sắc. Chỉ số VN-Index liên tục phục hồi trong 3 phiên đầu tuần, đặc biệt trong phiên 8/6 đã bứt phá gần 17 điểm, qua đó thành công giành lại ngưỡng điểm quan trọng 1.300 điểm.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường có những chuyển biến tích cực sau nhiều tuần trượt dài, giao dịch ở mức thấp vẫn đang là xu hướng chi phối thay vì một sự bùng nổ theo đà như kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư. Cụ thể, phiên 9/6 ghi nhận giá trị khớp lệnh trên HoSE chỉ ở mức 11.876 tỷ đồng, thấp nhất kể từ đầu tuần. Nhìn rộng ra trong tháng 5 trước đó, thanh khoản ghi nhận tụt áp khi giá trị giao dịch bình quân trong tháng chỉ đạt hơn 17.700 tỷ đồng/phiên, giảm hơn 30% so với giá trị giao dịch trong tháng 4 và thấp hơn rất nhiều so với mức bình quân 30.000 tỷ đồng/ngày của tháng 11/2021.

Trên thực tế, niềm hân hoan vì "mưa rào sau nắng hạn" đã không quá mãnh liệt từ những nhịp phục hồi của thị trường trước đó. Điều này đã gây ra sự bất ngờ, bởi trong khoảng 2 năm gần đây nhà đầu tư đã quen với việc dòng tiền ồ ạt chảy vào bởi làn sóng nhà đầu tư mới F0 đổ bộ vào chứng khoán. Mỗi khi thị trường biến động mạnh, thanh khoản ngay lập tức được đẩy lên ngưỡng rất cao, mức trên 30.000 tỷ đồng không phải quá hiếm gặp do nhà đầu tư không ngại đua lệnh. Vì vậy, ngay cả khi chỉ số giảm hơn 200 điểm mà dòng tiền vẫn khá "thờ ơ", nhiều nhà đầu tư càng thấy khó giải thích. Đặc biệt, thanh khoản liên tục sụt giảm xảy ra ngay trong bối cảnh lượng tài khoản mở mới vẫn đang tăng mạnh, thậm chí là lập kỷ lục ấn tượng.

Theo số liệu từ Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam cho thấy, trong tháng 5, nhà đầu tư trong nước đã mở mới 476.455 tài khoản chứng khoán, gấp đôi so với tháng trước và là con số kỷ lục trong lịch sử.

Số lượng tài khoản mở mới của nhà đầu tư trong nước tháng vừa qua thậm chí còn cao hơn 200.000 tài khoản so với đỉnh cũ lập được vào tháng 3. Trong đó, nhà đầu tư cá nhân tiếp tục là nòng cốt khi mở mới 476.332 tài khoản bên cạnh 123 tài khoản đến từ nhà đầu tư tổ chức. Tính chung 5 tháng đầu năm, nhà đầu tư trong nước đã mở mới tổng cộng hơn 1,38 triệu tài khoản chứng khoán, gần bằng con số cả năm 2021 (1,53 triệu tài khoản). Tính đến cuối tháng 4, tổng số tài khoản chứng khoán nhà đầu tư trong nước đạt 5,6 triệu, chiếm gần 5,7% dân số.

Tính đến cuối quý 1/2022, số tiền gửi khách hàng tại các công ty chứng khoán ước tính lên tới 100.000 tỷ đồng, tăng khoảng 6.000 tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2021. Được biết, đây là lượng tiền nằm sẵn trong tài khoản của nhà đầu tư và chưa thực hiện giải nhân vào thời điểm cuối tháng 3. Vậy điều gì đang thực sự diễn ra?

Nhiều nguyên nhân khiến lượng tài khoản mở mới của nhà đầu tư trong nước tăng mạnh

Cùng với dòng chảy chung, giải pháp mở tài khoản trực tuyến trên ứng dụng công nghệ eKYC (định danh khách hàng điện tử) đã được các công ty chứng khoán triển khai mạnh trong khoảng thời gian thị trường chứng khoán bùng nổ. Nhờ sự thuận tiện và nhanh chóng, bước đầu đã gặt hái được những thành quả với số lượng tài khoản mở mới gia tăng nhanh hơn cả tốc độ tăng trưởng số tài khoản của thị trường chứng khoán Đài Loan giai đoạn 1985 - 1990. Tuy vậy, cần chú ý rằng lượng tài khoản mở mới chưa thực sự phản ánh chính xác mức độ người dân tham gia vào chứng khoán, bởi một nhà đầu tư có thể có nhiều tài khoản tại nhiều công ty chứng khoán, chưa kể những tài khoản ở trạng thái "passive".

Ngoài ra, trong bối cảnh thị trường chứng khoán nhiều tiềm năng và tăng trưởng đột phá, một số công ty chứng khoán mới ra đời với những chính sách vô cùng hấp dẫn nhằm phát triển lượng khách hàng đã trực tiếp làm gia tăng lượng tài khoản mở mới trên thị trường. Dù vậy, một bộ phận trong số đó là nhà đầu tư đã mở tài khoản tại các công ty khác nhưng vẫn muốn trải nghiệm dịch vụ mới và chính sách ưu đãi hơn. Vì thế, lượng tài khoản mở mới tăng không đồng nghĩa với việc dòng tiền mới chảy vào thị trường, "bình mới nhưng rượu cũ".

Xét về yếu tố vĩ mô, ngày 5/5 vừa qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã nâng lãi suất 50 điểm cơ bản, đánh dấu bước nâng lãi suất mạnh nhất trong hơn 20 năm. Trong nước, mặt bằng lãi suất duy trì ở mức thấp trong suốt 2 năm 2020 và 2021 để hỗ trợ nền kinh tế vượt qua khó khăn bởi đại dịch Covid-19 gây ra. Do đó, áp lực từ các động thái mang tính "diều hâu" của Fed đã ít nhiều ảnh hưởng đến dòng tiền chảy vào chứng khoán khi môi trường tiền rẻ không còn duy trì.

Bên cạnh đó, những nhịp rung lắc mạnh của các chỉ số chứng khoán thời gian qua cũng khiến các nhà đầu tư đang nắm cổ phiếu hay những người cầm tiền tỏ ra e ngại. Với bên đang nắm giữ cổ phiếu, họ chưa thực sự tự tin với đà tăng của thị trường do áp lực bán mạnh vẫn luôn thường trực nhằm hạ đà tăng của chỉ số. Với bên cầm tiền cũng tỏ ra không thực sự sẵn sàng nhập cuộc, khi mà nhịp tăng có thể biến thành bẫy "bull-trap" và đẩy họ vào trạng thái "đu đỉnh".

Những triển vọng tích cực của thị trường chứng khoán

Lạm phát Việt Nam vẫn được kiểm soát ổn định, cộng thêm lộ trình tăng lãi suất đã rõ ràng của Ngân hàng Nhà nước, thị trường vốn hay cụ thể hơn là thị trường chứng khoán được cho rằng vẫn đang sở hữu dư địa màu mỡ để phát triển bền vững trong dài hạn. Thêm vào đó, câu chuyện nâng hạng thị trường cũng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự trở lại của dòng vốn ngoại trong tương lai. Theo ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm TGĐ FiinGroup, nếu được nâng hạng lên thị trường mới nổi (Emerging Markets), Việt Nam có thể đón nhận hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ USD đổ vào thị trường.

Mới đây, báo cáo của đội ngũ phân tích SGI Capital cũng đánh giá nền kinh tế đang trong quá trình hồi phục vững chắc. Số lượng doanh nghiệp mở mới tiếp tục gia tăng nhanh chóng, sản xuất công nghiệp phục hồi nhanh, chi tiêu bán lẻ tăng mạnh, kèm theo đó là ngân sách Nhà nước liên tục thặng dư nhờ thuế.

Theo SGI Capital nhận định, thị trường chứng khoán luôn đi trước các diễn biến kinh tế và có thể đang phản ánh những lo lắng về lạm phát và rủi ro thắt chặt tiền tệ ở mức độ cao nhất. Khi những tín hiệu của rủi ro lạm phát giảm bớt, dòng tiền khi đó sẽ quay trở lại. Thực tế, nhìn vào thị trường trong nước, đội ngũ phân tích tiếp tục lạc quan với kết quả kinh doanh của nhiều doanh nghiệp cùng với đà phục hồi kinh tế, đặc biệt các doanh nghiệp có nền so sánh thấp trong giai đoạn dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề trong quý 2 và quý 3/2021. Theo đó, SGI Capital tin tưởng vào khả năng các doanh nghiệp trong VN-Index sẽ duy trì được đà tăng trưởng lợi nhuận trên 20% cho năm 2022.

Những nền tảng vĩ mô vững chắc và triển vọng tăng trưởng dài hạn của Việt Nam là khác biệt và những chính sách giúp thị trường minh bạch hơn chính là điều kiện cần cho thị trường vốn phát triển hiệu quả, hấp dẫn các dòng vốn lớn tiếp tục tìm đến.

Chia sẻ về chiến lược đầu tư dài hạn, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích CTCK Yuanta Việt Nam nhận định điều đầu tiên là phải lựa chọn được danh mục cổ phiếu có các yếu tố cơ bản. Sau đó, để có được tỷ suất trong dài hạn, cần kiểm soát được những biến động trong ngắn hạn.

"Một kinh nghiệm khá đặc biệt tại TTCK VN là take risk trong ngắn hạn sẽ giúp chúng ta giảm thiểu được những biến động của thị trường trong hàng ngày", ông Minh chia sẻ.

Theo quan điểm của ông Thế Minh, có 2 mục tiêu chính để xây dựng nên danh mục đầu tư là tăng trưởng của doanh nghiệp và yếu tố dòng tiền.

Do vậy, chuyên gia Yuanta đưa ra nhóm các ngành cần đưa vào list theo dõi: hóa chất, phân bón, bán lẻ, điện và sản xuất điện và nhóm logistics.

Đối với ông Quan Đức Hoàng, các quỹ ông quản lý ưu tiên sự quan tâm với nhóm ngành điện tái tạo, theo sau là nhóm ngành sản xuất và logistics liên quan tới sản phẩm thiết yếu. 

Ông bật mí nguyên tắc của ngành quản lý quỹ là công số danh mục sau 3 tháng khi đã đầu tư để tránh cạnh tranh, việc công bố phải tuân theo quy định của UBCK. Ngoài ra, vị chủ tịch cũng quan tâm đến Market cap. "Đối với quỹ, chúng tôi xét hạn mức market cap hoặc vốn của công ty phải trên 400 tỷ thì mới tham gia đầu tư nên danh sách đầu tư của còn rất là nhỏ", ông tiết lộ.