Sau lệnh áp thuế xuất khẩu, gạo Việt Nam có thực sự được hưởng lợi?

Ấn Độ 'kìm' nguồn cung, giá gạo Việt Nam chờ đợi đợt tăng mới 

Ấn Độ mới đây đã ban hành quyết định cấm xuất khẩu gạo tấm đồng thời cũng áp thuế xuất khẩu 20% đối với một số loại thóc và gạo. Động thái này được cho là sẽ có tác động đến giá gạo của thế giới bởi vì quốc gia này hiện nay đã chiếm hơn 40% lượng gạo xuất khẩu trên thế giới. 

Ở tại thị trường Việt Nam, sau khi có thông tin Ấn Độ sẽ siết nguồn xuất khẩu và một số doanh nghiệp gạo đang phải tạm dừng giao dịch để có thể theo dõi biến động mới của thị trường bởi vì giá gạo được cho là sẽ có đợt tăng mới. 

Giám đốc Marketing Công ty TNHH Vrice - ông Phạm Văn Có cho biết: “Gạo Việt Nam ở trong nước đang tăng 200 - 300 đồng/kg đối với gạo trắng nên các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đã tranh thủ mua hàng vào để giao hàng cho các đơn hàng đã ký trước đó. Ông Có nhấn mạnh: “Với đơn hàng mới thì hiện tại công ty đang phải tạm dừng ký thêm các hợp đồng gạo trắng và tấm bởi giá gạo đang lên. Khả năng trong thời gian từ 5 -10 ngày sắp đến thì giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sẽ chào bán tăng từ 15-20 USD/tấn". 

Thời điểm trước đó, tình hình xuất khẩu gạo tại Việt Nam dù vẫn tăng trưởng cả lượng lẫn giá trị nhưng giá xuất khẩu trung bình lại xuống thấp. 

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy, tháng 8 Việt Nam đã xuất khẩu được 718.000 tấn gạo với trị giá gần 340 triệu USD, so với tháng 7 tăng 23,2% về lượng và tăng 19% về trị giá.

Mặc dù vậy thì giá gạo xuất khẩu bình quân đạt mức 473,5 USD/tấn, so với tháng trước giảm 3,2%. Đây được đánh giá là mức giảm mạnh nhất từ đầu năm 2022 đến hiện tại đồng thời là mức giá thấp nhất trong thời gian 20 tháng qua của mặt hàng gạo. 

Tổng quan, trong 8 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu gạo ghi nhận gần 4,8 triệu tấn với trị giá là hơn 2,33 tỷ USD, tăng lần lượt 20,7% và 10% nhưng giá trị xuất khẩu bình quân ghi nhận là 486,5 USD/tấn, so với cùng kỳ năm ngoái giảm 13.2%. 

Chính vì thế, với diễn biến mới của thị trường thế giới. Các doanh nghiệp cho rằng gạo Việt Nam cũng sẽ có nhiều cơ hội để tăng cả lượng và giá xuất khẩu trong thời gian tới. 

Giám đốc Công ty Phước Thành IV - ông Nguyễn Văn Thành cho biết, đây chính là tin vui đối với Việt Nam cũng như nhiều quốc gia xuất khẩu gạo khác. Như thế, các hợp đồng mới có thể sẽ được đàm phán với mức giá tốt hoặc nếu không thì doanh nghiệp sẽ tạm trữ để có thể theo dõi được tình hình thế giới hay nhu cầu của các thị trường như thế nào. 

Song song với đó, ông Thành cũng lý giải rằng vụ chính của Việt Nam, Thái Lan đang ở thời điểm hết vụ nên nguồn cung cũng không nhiều. Chính vì thế mà các doanh nghiệp xuất khẩu cũng buộc phải thận trọng hơn trong việc bán hàng để tránh xảy ra tình trạng rủi ro khi bán giá rẻ bởi giá gạo sẽ điều chỉnh như thế nào thì vẫn còn phải đợi. 

Ông V.K Rao, Chủ tịch hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ chia sẻ với Reuters rằng, động thái của Chính Phủ sẽ thúc đẩy giá gạo trên toàn cầu. Giá gạo trắng xuất khẩu cũng có thể vượt 400 USD/tấn từ mức 350 USD/tấn hiện nay trên cơ sở giao hàng tự do”. 

Đứng trước quyết định này của Ấn Độ, gạo 5% tấm của Myanmar cũng được báo giá là khoảng 390- 395 USD/tấn. Còn tại thị trường Ấn Độ thì giá gạo 5% tấm cũng được báo ở mức  348 USD/tấn.

Một thương nhân ở Singapore cho hay, giá gạo Myanmar đã tăng 50 USD/tấn trong khi các nhà cung cấp ở Thái Lan và Việt Nam cũng sẽ báo giá cao hơn. 

Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Mã:TAR) - ông Phạm Thái Bình cho hay, khi giá gạo trên thế giới tăng và gạo của Việt Nam cũng sẽ được hưởng lợi một phần trong đợt biến động lần này. 

Ông Bình nhấn mạnh, động thái của Ấn Độ cũng sẽ làm cho tình hình giá lương thực trên thế giới sẽ càng tăng cao bởi vì xuất khẩu áp thuế 20% và đồng nghĩa với người mua hàng sẽ phải gánh chịu phần này trong giá mua gạo. Giá gạo trên thế giới cũng sẽ tăng lên và đây chính là cơ hội cho gạo Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác khi mà giá gạo xuất khẩu sẽ tăng cao theo. 

Gạo Việt Nam được khách hàng lựa chọn thay thế

Đại diện của Công ty Vrice cho hay, doanh nghiệp cũng khá bất ngờ trước thông tin Ấn Độ hạn chế việc xuất khẩu gạo bởi không lâu trước đây, Bộ trưởng Bộ Lương thực Ấn Độ - ông Sudhanshu Pandey đã khẳng định với lượng dự trữ dồi dào và nước này không có kế hoạch siết chặt việc xuất khẩu gạo. 

Mặc dù vậy thì ông Có cho rằng quyết định mới của nhà xuất khẩu gạo lớn nhất trên thế giới sẽ khiến cho khách hàng của họ lựa chọn chuyển sang chọn gạo Việt Nam và Thái Lan. Chính vì thế mà việc cần làm lúc này với doanh nghiệp chính là chuẩn bị nguồn hàng cũng như chào giá thống nhất, tương đồng với nhau để có thể tận dụng cơ hội giá gạo tăng lên và mang về giá trị xuất khẩu cho ngành hàng. 

Có thể thấy, veiejc chuyển hướng sang các nguồn hàng khác như Việt Nam là tất yếu để cho các đối tác bù đắp được lượng thiếu hụt còn khá lớn từ gạo Ấn Độ. Điều này cũng đã được Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ chỉ ra sau khi chính phủ công bố việc áp thuế. 

Ông BV Krishna Rao nói rằng, với mức thuế này thì gạo xuất khẩu của Ấn Độ sẽ trở nên khó cạnh tranh hơn ở trên thị trường thế giới. Người mua cũng sẽ chuyển sang các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan. 

Theo một số nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, quyết định này của Chính Phủ là bất ngờ và gây khó khăn cho các hợp đồng đã ký. Nguyên nhân là gì người mua không thể trả thêm 20% so với giá đã ký kết trước đó cũng như bên bán cũng không đủ khả năng trả được mức thuế này. Chính vì thế mà họ cho rằng xuất khẩu của nước này sẽ giảm đi ít nhất là 25% trong những tháng tới bởi vì thuế quan. 

Trên thực tế, lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ đã chi phối rất lớn đến thị trường thế giới. Chi tiết, trong năm 2021, Ấn Độ cũng đã xuất khẩu 21,5 triệu tấn, so với số gạo của 4 nước xuất khẩu lớn bao gồm Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ cộng lại ghi nhận nhiều hơn. 

Và việc Ấn Độ cấm xuất khẩu tấm cũng như áp thuế cao một số loại gạo nên thị trường gạo sẽ không thể tránh khỏi được sự tác động. 

Ngay sau khi những thay đổi này được công bố thì Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ (Bộ Công Thương) cũng đánh giá việc Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo tấm cũng sẽ đẩy giá thức ăn chăn nuôi tăng. Trong năm 2021, Việt Nam đã nhập 433.000 tấn gạo tấm nên cũng sẽ bị tác động về nguồn cung. 

Chính vì thế mà cơ quan này khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam đã tiến hành ký kết hợp đồng với các đối tác Ấn Độ nhanh chóng liên hệ với họ để có thể kiểm tra tình trạng giao hàng cũng như đàm phán lại hợp đồng của những lô hàng chưa xuất khẩu.