Những lu nước chữa cháy khổng lồ trong Tử Cấm Thành: Hơn 600 năm chưa một lần đóng băng, ẩn chứa trí tuệ cao siêu của người xưa

Tử Cấm Thành - cung điện hoàng gia nổi tiếng nhất thế giới

Vào thời kỳ phong kiến tại Trung Quốc cổ đại, hoàng đế chính là người nắm giữ vị trí cao nhất. Họ có quyền quyết định vận mệnh, sống chất của mỗi người. Hoàng đế cùng dàn hậu cung của mình sinh sống trong hoàng cung. Đây chính là trung tâm quyền lực của cả đất nước.

Trong suốt hơn 2000 năm chiều dài lịch sử phong kiến của Trung Quốc đã trải qua rất nhiều hoàng đế. Hầu như ai cũng xây dựng cho mình một cung điện nguy nga, tráng lệ, lộng lẫy trong thời gian tại vị của mình. Ví như thời Tần có cung Hàm Dương, cung A Phòng, thời Tây Hán có cung Vị Ương, thời Minh cũng có cung Đại Minh nổi danh thiên hạ.

Tuy nhiên cho đến tận ngày nay, cung điện hoàng gia nổi tiếng nhất Trung Quốc nói riêng và cả thế giới nói chung chính là Tử Cấm Thành. Tử Cấm thành còn có tên gọi là Cố Cung, tọa lạc tại thủ đô Bắc Kinh và được xây dựng vào triều Minh - Thanh. Cả công trình có kiến trúc vô cùng lớn, tổng diện tích Tử Cấm Thành là 720.000 m2, gồm 800 cung và 9999 gian phòng. 

Là nơi ở của dòng dõi hoàng tộc nên dù xét về quy mô nói chung hay độ tinh xảo trong tình tiết xây dựng thì Tử Cấm Thành đều đứng đầu thiên hạ lúc bấy giờ. Tất cả mọi khía cạnh, từ bố cục cho tới vật liệu xây dựng đều được chú trọng, tượng trưng cho quyền lực tối cao của hoàng đế. Theo thời gian, khi vị vua cuối cùng của triều Thanh là vua Phổ Nghi thoái vị, nhiều bức màn bí ẩn về Tử Cấm Thành mới được hé lộ.  

Vai trò của những chiếc lu trong Tử Cấm Thành

Trong Tử Cấm Thành có vô vàn di vật lịch sử quý giá, không chỉ thể hiện được tay nghề khéo léo của cổ nhân mà còn cho thấy được trí tuệ đỉnh cao của người xưa. Nhiều người có dịp được đến thăm Cố Cung đều phát hiện ra rằng, khắp nơi trong hoàng thành đều được đặt những chiếc lu lớn vô cùng ấn tượng.

Những chiếc lu này hầu hết đều được làm bằng kim loại, thể tích siêu lớn, hai bên còn treo vòng sát. Ở thời nhà Minh, những chiếc lu được làm bằng sắt hoặc bằng đồng. Thậm chí một số chiếc lu còn là đồng mạ vàng thể thể hiện địa vị hoàng gia. Đến thời nhà Thanh, hầu hết những chiếc lu trong Tử Cấm Thành đều là lu đồng mạ vàng. Những chiếc lu này được đặt bên ngoài những cung điện quan trọng như Thái Hòa điện hoặc Bảo Hòa điện. Vậy, những chiếc lu sắt khổng lồ này có công dụng gì?

Thời phong kiến Trung Quốc, người ta thường sử dụng kiến trúc có kết cấu từ đất và gỗ. Đến thời Minh và Thanh, xây dựng Hoàng thành chủ yếu đã dùng gạch ngói, nhưng hầu hết các kiến trúc lớn vẫn dựng từ gỗ mà thành. Điều này tiềm ẩn nhiều mối họa như sập đồ phòng ốc cung điện khi hỏa hoạn, chưa kể nguyên liệu xây dựng dễ cháy khiến quá trình dập lửa càng thêm khó khăn. Để nhanh chóng khống chế được hỏa hoạn, người xưa đã thiết kế ra nhiều lu nước trong Tử Cấm Thành.

Để chứa được nhiều nước nhất, thể tích của các lu nước này vô cùng lớn, thậm chí có thể chứa được đến 3 tấn nước phòng cho trường hợp khẩn cấp. Nhờ phương pháp phòng cháy chữa cháy siêu thông minh này, tỷ lệ hỏa hoạn xảy ra ở Tử Cấm Thành đã giảm đi đáng kể.

Hơn 600 năm chưa một lần đóng băng

Tử Cấm Thành vốn tọa lạc tại thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Vào mùa đông, nhiệt độ nơi đây thường xuyên xuống dưới âm độ. Vì thế, rất nhiều sông ngòi đều bị đóng băng. Những chiếc lu nước này đặt ở ngoài trời thì chắc chắn nước sẽ cũng bị đóng băng và mất đi tác dụng phòng cháy chữa cháy.

Tuy nhiên, những lu nước này trải qua hơn 600 năm lịch sử vẫn chưa một lần đóng băng, tại sao lại như thế?

Câu trả lời là, vào những đợt tuyết rơi đầu tiên sau Tết âm lịch - khi nhiệt độ ở Bắc Kinh hạ xuống rất thấp, các thái giám ở trong cung sẽ phủ ra bên ngoài những chiếc lu nước một lớp bông được làm riêng. Lớp bông này sẽ có tác dụng giữ nhiệt. Sau đó, những chiếc nắp lu nước cũng được đóng lại.

Tuy nhiên, những cách này không thể ngăn cản hoàn toàn việc nước trong lu đóng băng. Đặc biệt trong mùa đông giá rét, những lớp bông này cũng chẳng thấm là bao. Vì thế, những người thợ thủ công khi chế tạo lu đã nghĩ ra một biện pháp đối phó vô cùng thông minh. 

Cụ thể, khi chế tạo lu, những người thợ đã đặt xuống dưới đáy của mỗi chiếc lu một bệ đá rỗng. Vào ngày thường, những chiếc lu này sẽ được đặt trực tiếp lên trên bệ đá. Tuy nhiên khi mùa đông đến, thái giám sẽ tiến hành châm thêm lửa than vào miệng bệ đá, lửa than này sẽ có tác dụng giữ nhiệt, ngăn nước trong lu đóng băng. 

Cứ một khoảng thời gian nhất định sẽ có thái giám hoặc cung nữ đến châm thêm lửa than. Vì thế, nước trong lu không bao giờ đóng băng, sẵn sàng chữa cháy bất kỳ khi nào. Sau tiết Kinh Trập mùa xuân (ngày 5 hoặc 6 tháng Ba), khi nhiệt độ đã dần tăng lên thì người ta mới tắt lửa than trong bệ đá vì khi đó đã không cần tác động bên ngoài để nước đừng đóng băng nữa.

Nhờ 2 phương pháp của người xưa mà những chiếc lu nước trong Tử Cấm Thành không bao giờ đóng băng dù mùa đông ở Bắc Kinh rất lạnh. Dù chỉ là những phương pháp đơn giản nhưng qua đó đã thể hiện được trí tuệ của cổ nhân khi đối mặt với các điều kiện khắc nghiệt của thiên nhiên.