Ngành xuất khẩu rau quả sẽ bùng nổ vào năm 2023?

Thông tin từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, giá trị xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam trong tháng 11/2022 đạt 306 triệu USD, so với tháng 10 đã đi ngang, thế nhưng so với cùng kỳ năm trước đã tăng 17,5%. Sau khi lũy kế 11 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu rau quả là gần 3,06 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước đã giảm 6%.  

Zero Covid kéo xuất khẩu rau quả năm 2022 đi xuống

Theo nhận định của Cục Xuất nhập khẩu, việc xuất khẩu hàng rau quả trong tháng 12 dự kiến sẽ đi lên đáng kể nhờ nhu cầu tăng cao trong dịp Tết nguyên đán cùng với lượng xe làm thủ tục thông quan xuất khẩu sang Trung Quốc đang ngày càng tăng cao. Trong nhiều năm nay, Trung Quốc vẫn luôn là thị trường xuất khẩu chủ lực của ngành rau quả Việt Nam; trong đó xuất khẩu sang thị trường này tăng mạnh sẽ góp phần thúc đẩy xuất khẩu rau quả tăng trưởng ở mức khả quan.

Đáng chú ý, trong năm 2022 việc Trung Quốc theo đuổi chính sách Zero Covid đã khiến công tác phòng và chống dịch tại khu vực cửa khẩu bị siết chặt, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam. Tình hình có vẻ khả quan hơn trong những tháng cuối năm, tuy nhiên nếu tính chung trong 11 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc đã giảm 22% so với cùng kỳ năm trước và chỉ đạt 1,4 tỷ USD. 

Trong khi đó, xuất khẩu rau quả sang khác thị trường khác như Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan, Đài Loan, Hà Lan… đều đã ghi nhận kết quả khả quan. Mới đây, Mỹ cũng đã chính thức mở cửa để trái bưởi Việt có thể xuất khẩu sang thị trường này. Trong khi đó, phía Nhật Bản cũng đã cho phép nhập khẩu quả nhãn, mắc ca của Việt Nam còn trái chanh xanh nước ta cũng đã được phép xuất khẩu sang New Zealand.

Điều đáng nói, đây đều là những thị trường tiêu thụ trên thế giới vốn nổi tiếng khó tính. Tuy nhiên, nếu xuất khẩu được ngành hàng rau quả sang được các thị trường này, cơ hội cho ngành hàng rau quả của Việt Nam sẽ ngày càng rộng.  

Xuất khẩu rau quả của Việt Nam sẽ bùng nổ trong năm 2023?

Liên quan đến vấn đề này, Cục Xuất nhập khẩu nhận định rằng: “Việc mở cửa được thị trường đã khó, thế nhưng giữ được thị trường và phát triển bền vững lại còn khó hơn, đòi hỏi các doanh nghiệp phải nỗ lực thay đổi tư duy sản xuất cũng như đáp ứng các yêu cầu, tiêu chuẩn của từng thị trường”.

Ngoài ra, theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) nhận định, với đà tăng trưởng như hiện tại, xuất khẩu rau quả của cả năm 2022 sẽ khó có thể chạm được mốc 3,5 tỷ USD; con số khả quan hơn sẽ là dao động trong khoảng 3,1 – 3,2 tỷ USD, tương đương với mức giảm 10% so với năm 2021. Vì thế, các doanh nghiệp trong ngành sẽ có nhiều cơ hội hơn vào năm tới. 

Nhận định về thị trường Trung Quốc đối với việc tiêu thụ rau quả thời điểm cuối năm và Tết Nguyên đán, ông Đặng Phúc Nguyên cho rằng thị trường rau quả của Việt Nam vẫn đang bị chi phối nhiều từ thị trường Trung Quốc. Kim ngạch xuất khẩu hàng năm cho thị trường Trung Quốc đang chiếm đến 50%. Văn hóa Trung Quốc khá tương đồng với văn hóa của Việt Nam, thế nên nhu cầu cần rau quả phục vụ dịp Tết cũng sẽ cao hơn và điều này sẽ ảnh hưởng đến giá và lượng tiêu thụ.

Đồng thời, cũng theo ông Đặng Phúc Nguyên, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sẽ bùng nổ trong năm 2023, đặc biệt đối với thị trường Trung Quốc. Trong đợt hạn hán vừa qua xảy ra tại đất nước này đã khiến cho nhiều diện tích cây thanh long cũng như trái cây bị hư hại. Chính vì thế, nước này sẽ tăng cường việc nhập khẩu các mặt hàng này để có thể đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước. 

Cụ thể, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) chia sẻ: “Sầu riêng chính vụ của Việt Nam sẽ bắt đầu thu hoạch vào tháng 4 cho đến tháng 5/2023, thời điểm hiện tại Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện các thủ tục để Trung Quốc có thể cấp thêm mã vùng trồng, cơ sở đóng gói. Việc xuất khẩu loại quả có giá trị cao này sẽ giúp kim ngạch chung ghi nhận tăng trưởng mạnh”.

Thông qua các diễn đàn, nhiều doanh nghiệp trong ngành cũng kỳ vọng việc mở cửa của Trung Quốc để nhiều loại trái cây có thể xuất khẩu sang thị trường này chính là động lực thúc đẩy xuất khẩu rau quả của năm tới.  

Trong một diễn biến khác, ông Đinh Gia Nghĩa - Phó Tổng giám đốc CTCP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao nhận định: “Sắp tới khi Trung Quốc bắt đầu tiến hành kiểm soát được dịch và mở cửa với thế giới, nhu cầu trong ngành rau, củ, quả sẽ tăng lên rất cao. Nếu doanh nghiệp có thể sớm đón đầu làn sóng tiêu thụ này thì sẽ rất tốt”.

Tuy nhiên cũng theo đại diện công ty Đồng Giao, hiện nay Trung Quốc đã không còn là thị trường dễ tính giống như trước. Dù sớm hay muộn, thị trường tỷ dân này cũng sẽ áp dụng việc kiểm tra nghiêm ngặt đối với dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Chính vì thế, điều cần thiết là phải khuyến cáo nông dân về tiêu chuẩn của thị trường Trung Quốc để thuận lợi hơn cho công tác xuất khẩu về sau.