Ngân hàng ra sức “hút” tiền gửi từ khách hàng

Huy động vốn khó khăn sau đại dịch 

Theo vnexpress.net, trong hai năm đại dịch Covid-19 bùng phát thanh khoản dồi dào thì đến năm 2022, các ngân hàng đang bước vào giai đoạn cạnh tranh để huy động vốn từ khách hàng. 

Phó tổng giám đốc một ngân hàng có vốn nhà nước cho biết: “Ngân hàng hiện tại huy động vốn rất khó khăn”. Hầu hết các ngân hàng đều đang ra sức hút tiền gửi, từ ngân hàng có mức lãi suất tiết kiệm cao nhất đến thấp nhất. 

Mặc dù, trong giai đoạn 6 tháng đầu năm nay, dòng tiền người dân gửi vào hệ thống ngân hàng đã nhiều hơn hẳn so với thời điểm đại dịch. Tuy nhiên so với tốc độ tăng trưởng tín dụng thì tốc độ huy động vốn vẫn không thể theo kịp. 

Cụ thể, tính đến hết tháng 6, tín dụng đã tăng gần 10% trong khi huy động vốn chỉ tăng gần 4%. Tăng trưởng tín dụng nhanh hơn nhiều so với huy động vốn khiến chênh lệch giữa số dư huy động vốn và dư nợ tín dụng của hệ thống xuống thấp nhất 5 năm.

Số liệu từ cập nhật đến hết tháng 7 của Công ty chứng khoán SSI cho thấy quy mô huy động vốn của hệ thống ngân hàng thấp hơn dư nợ tín dụng giải ngân ra toàn nền kinh tế. 

Đến hết quý II, tăng trưởng tín dụng tại một số ngân hàng đạt hai chữ số, trong khi đó tiền gửi khách hàng chỉ tăng 2 - 3% so với đầu năm. Thậm chí có những ngân hàng huy động vốn còn giảm so với đầu năm. 

Tại ngân hàng OCB, dư nợ cho vay khách hàng tăng 7,4% nhưng tiền gửi khách hàng giảm hơn 2% so với đầu năm. Tiền gửi tại nhà băng này về mức 96.580 tỷ do tiền gửi của khối doanh nghiệp giảm hơn 4.700 tỷ đồng so với đầu năm.

Sau đại dịch, dòng tiền chảy mạnh vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh nhằm phục hồi kinh tế, do đó khiến các ngân hàng khó khăn khi huy động vốn. Có thể thấy rõ qua việc dòng tiền gửi ở nhóm khách hàng cá nhân tăng, còn dòng tiền gửi của khối doanh nghiệp giảm bởi các doanh nghiệp có xu hướng rút tiền từ hệ thống ngân hàng để đưa vào hoạt động kinh doanh. 

Trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh từ đầu năm, khiến dư địa cho vay trong những tháng cuối năm còn khá ít do Ngân hàng Nhà nước giữ nguyên mức tăng trưởng tín dụng ở 14%. Nhiều ngân hàng đã chạm mức trần tín dụng được cấp từ đầu năm nên không thể giải ngân cho doanh nghiệp, nên doanh nghiệp buộc phải rút tiền từ ngân hàng về. 

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, lượng tiền gửi của các tổ chức kinh tế vào ngân hàng chỉ tăng 3,16% so với đầu năm, đâu là mức tăng trong giai đoạn nửa năm thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. 

Cuộc đua tăng lãi suất

Kể từ đầu năm tới nay, cuộc đua tăng lãi suất huy động giữa các ngân hàng ngày càng khốc liệt, không chỉ có sự xuất hiện của các ngân hàng thương mại mà các ngân hàng có vốn nhà nước cũng không “đứng ngoài cuộc chơi”. 

Trong một tháng trở lại đây, đã có gần 20 ngân hàng đồng loạt điều chỉnh lãi suất huy động, thậm chí mức lãi suất 8,8%/năm đã xuất trên thị trường. So với đầu năm, lãi suất bình quân kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng đã tăng 0,5%. 

Để khuyến khích khách hàng gửi tiền nhiều ngân hàng đã phải tung ra các chương trình khuyến mãi cộng lãi suất cho các kỳ gửi dài hạn. Từ tháng 10, tỷ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay trung hạn giảm từ 37% còn 34% khiến các nhà băng phải tăng mạnh kênh huy động vốn dài hạn, trong đó các tiền gửi kỳ hạn trên 12 tháng. 

Thiếu hụt dòng tiền gửi từ khách hàng cũng khiến lãi suất vay mượn trên thị trường liên ngân hàng có xu hướng đi lên. Từ giữa tháng 7, lãi suất liên ngân hàng bắt đầu tăng mạnh, thậm chí đã đạt đỉnh cao nhất trong 10 năm qua trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước liên tục rút tiền trên thị trường mở bằng cách phát hành tín phiếu và thực hiện các hợp đồng bán USD. Tại thời điểm 21/9, lãi suất kỳ hạn qua đêm lên tới 4,61% một năm trong khi cách đây hai tháng chỉ ở mức 0,96%.

Trong thời gian gần đây, Ngân hàng Nhà nước liên tục bán ngoại tệ và hút tiền đồng khiến thanh khoản tiền đồng kém dồi dào. Theo tính toán của Công ty chứng khoán SSi đến hết tháng 8, cơ quan điều hành đã hút ròng gần 115.000 tỷ đồng thông qua kênh thị trường mở và 70.000 tỷ đồng thông qua kênh bán ngoại tệ.

Nhiều công ty chứng khoán đã đưa ra dự báo lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng, mức độ biến động lãi suất phụ thuộc nhiều vào độ dồi dào của dòng vốn trên thị trường liên ngân hàng. 

Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) dự báo trong cả năm lãi suất huy động tăng 1-1,5%. Lãi suất cho vay cũng sẽ tăng, tuy nhiên thời điểm tăng sẽ muộn hơn so với thời điểm tăng của lãi suất huy động và có sự phân hóa mức tăng, thời điểm tăng giữa các ngành nghề.

Cụ thể, công ty chứng khoán VNDirect dự báo lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng thêm 0,3 - 0,5 điểm phần trăm trong nửa cuối năm 2022. 

Đơn vị này kỳ vọng lãi suất liên ngân hàng sẽ hạ nhiệt trong những tuần tới, nhưng lãi suất qua đêm vẫn dao động ở mức cao 4-5% do đợt tăng mạnh gần đây của “đồng bạc xanh” có thể đã phản ứng quá mức trước thông tin tăng lãi suất của Fed và có thể giảm sau đó. Sau khi một số ngân hàng được nới hạn mức tín dụng, dự báo lãi suất huy động cũng sẽ tăng nhanh do nhu cầu huy động vốn của các ngân hàng tăng lên trong những tháng còn lại của năm 2022.