Nền kinh tế số 1 thế giới vẫn “gặp nguy” dù đã bắt đầu suy thoái hay chưa

Tờ Wall Street Journal đưa tin rằng, cho dù một tuyên bố về suy thoái kinh tế có được đưa ra hay không thì một điều chắc chắn rằng đà hồi phục của nền kinh tế Mỹ đã dừng lại, dựa trên số liệu kinh tế mới nhất.

Ngày 28/7, Cục Phân tích Kinh tế Mỹ công bố số liệu cho thấy GDP quý II của Mỹ giảm 0,9% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đồng nghĩa với việc nền kinh tế số 1 thế giới ghi nhận quý thứ hai tiếp tục giảm. Từ đó, đã dấy lên lo ngại rằng Hoa Kỳ có thể bước vào một cuộc suy thoái - hoặc có thể là một cuộc suy thoái đã bắt đầu.

Chuỗi phục hồi chấm dứt

Các chỉ số quan trọng của Mỹ vẫn chững lại cho dù số việc làm tăng lên. Tổng chi tiêu của các hộ gia đình và doanh nghiệp đã chấm dứt chuỗi tăng vào quý 2 sau khi tăng trung bình 6% so với cùng kỳ năm trước trong sáu quý.

Thực tế cho thấy chi tiêu của người tiêu dùng còn sụt giảm nhất là đối với hàng hóa, nếu xét về lạm phát.

Ngay cả khi sản lượng tiêu dùng sụt giảm thì những công ty hàng hóa tiêu dùng như Unilever vẫn chứng kiến doanh thu cao hơn nhờ giá bán tăng.

GDP danh nghĩa quý II (chưa được điều chỉnh theo lạm phát) đã tăng mạnh 8% so với cùng kỳ năm trước nhờ giá cả tăng nhanh.

Nền kinh tế Mỹ gặp nhiều rắc rối do nguyên nhân gốc rễ là từ lạm phát. Trong quý, chỉ số giá tiêu dùng CPI đã tăng 8,6% báo hiệu một mức tăng lớn nhất kể từ quý 4 năm 1981. Chỉ số CPI của Mỹ trong tháng 6 tăng tới 9,1% so với một năm trước đó.

Theo đó thu nhập cá nhân sau thuế của người Mỹ lao dốc 0,5% trong quý 2, con số này đã điều chỉnh theo lạm phát. Bên cạnh đó, tỷ lệ tiết kiệm cũng sụt giảm so với quý 1.

Ông Biden nói trong một tuyên bố đưa ra sau khi phát hành báo cáo GDP: “Nhưng ngay cả khi chúng ta phải đối mặt với những thách thức toàn cầu lịch sử, chúng ta đang đi đúng hướng và chúng ta sẽ vượt qua quá trình chuyển đổi này một cách mạnh mẽ và an toàn hơn”.

Tuy nhiên, các nhà dự báo trong những tuần gần đây ngày càng lo ngại rằng các động thái tích cực của Fed - bao gồm cả việc tăng lãi suất 3/4 điểm phần trăm vào thứ Tư trong tháng thứ hai liên tiếp - sẽ dẫn đến suy thoái.

“Suy thoái tăng trưởng”

Sau khi những hoạt động kinh tế bị đóng cửa vì các đợt phong tỏa năm 2020, nền kinh tế Mỹ đã rơi vào suy thoái. Tuy nhiên, cuộc suy thoái kinh tế đó không kéo dài. Không lâu sau đó, tỷ lệ thất nghiệp và sản lượng kinh tế tại Mỹ nhanh chóng về mức trước đại dịch. 

Theo nhận định của Wall Street Journal, nền kinh tế suy yếu là một điều đáng lo ngại. Bởi lẽ đó là hậu quả của việc điều chỉnh chính sách nhằm kìm hãm lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED).

Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) - cơ quan hoạch định chính sách của FED ngày 27/7 đã nâng lãi suất cho vay cơ bản lên mức 2,25-2,5%. Đây là lần nâng lãi suất 0,75 điểm phần trăm thứ 2 liên tiếp và cũng là lần tăng lãi suất thứ tư trong năm nay. Lãi suất cơ bản tại Mỹ hồi đầu năm xấp xỉ 0.

Fed đang cố gắng điều động nền kinh tế để đạt được một “hạ cánh mềm” có nghĩa là hạ nhiệt giá đủ trong khi ngăn chặn được suy thoái. Điều này ngày càng khó thực hiện hơn khi chiến tranh kéo dài, làm tăng giá nhiều mặt hàng và tình trạng thiếu hụt liên quan đến đại dịch cũng tiếp tục gây khó khăn cho nền kinh tế.

Chủ tịch FED Jerome Powell cũng cho rằng nền kinh tế Mỹ cần giảm tốc tăng trưởng. Ông nói rằng: “Chúng ta cần một giai đoạn tăng trưởng dưới mức tiềm năng để cung có thể theo kịp với cầu”.

Ông Jim Baird - Giám đốc đầu tư tại Plante Moran Financial Advisors - nhận định: “Những số liệu kinh tế mới đây không thể vẽ ra một bức tranh tổng thể nhất quán. Tuy nhiên, nền kinh tế Mỹ đã cho thấy sự suy yếu rõ rệt vì hai quý liên tiếp ghi nhận GDP tăng trưởng âm”.

Ông nói thêm: “Fed phải khéo léo lách qua khe cửa khi nâng lãi suất để không đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái. Nhiều khả năng cánh cửa hẹp đó đã phải đóng lại”.

Đã dấy lên câu hỏi rằng kinh tế Mỹ sẽ phải chịu mức thiệt hại đến như thế nào. Tình trạng gián đoạn nguồn cung vì đại dịch có thể khiến triển vọng kinh tế xấu đi. Ví dụ như các hoạt động sản xuất bị ảnh hưởng và giá xe tăng lên do thiếu chất bán dẫn. Ngoài ra, giá năng lượng cũng tăng cao do mâu thuẫn giữa Nga và Ukraine cùng các biện pháp trừng phạt qua lại.

Theo tờ Wall Street Journal, triển vọng của nền kinh tế Mỹ sẽ phục hồi lại nếu những gián đoạn trên được giải quyết.

Wall Street Journal cho biết mặc dù đà hồi phục kinh tế của Mỹ đã kết thúc nhưng cuộc suy thoái có thể sẽ không diễn ra. Tuy nhiên Mỹ có thể sẽ phải trải qua một giai đoạn dài tăng trưởng dưới tốc độ tiềm năng bình thường. Theo ông Larry Meyer - cựu Thống đốc FED, đây có thể được gọi là "suy thoái tăng trưởng".

Thế nhưng, cho dù là một cuộc suy thoái hay suy thoái tăng trưởng thì kết quả đi đến vẫn giống nhau. Đó là một nền kinh tế nhỏ đi với triển vọng xấu hơn vì những gián đoạn trong suốt 2 năm qua. 

Nền kinh tế vẫn có những lĩnh vực thế mạnh quan trọng. Tăng trưởng việc làm vẫn mạnh mẽ, và mặc dù số lượng hồ sơ xin bảo hiểm thất nghiệp tăng gần đây, nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy sự gia tăng trên diện rộng về tình trạng mất việc làm. Nhìn chung, các hộ gia đình đang sử dụng hàng nghìn tỷ đô la tiền tiết kiệm được tích lũy trước đại dịch, điều này có thể giúp họ chống chọi với giá cả và lãi suất cao hơn.