Nền kinh tế lớn nhất châu Á chuẩn bị “xuất khẩu” lạm phát, vùi dập nỗ lực của thế giới và khiến giá cả lại leo thang

Theo Nhịp sống thị trường, việc mở cửa trở lại của Trung Quốc đang được cho là sẽ tạo nhịp tăng trưởng đối với nền kinh tế thế giới, phần nào bù đắp lại cho sự suy thoái tại châu  u và rất có thể là ở Mỹ. Thế nhưng, năm 2023 không giống với năm 2009 khi mà gói kích thích 4 nghìn tỷ nhân dân tệ giúp bắt đầu quá trình hồi phục sau vụ phá sản của Lehman. Năm 2023 đang tạo ra một cú hích đẩy lạm phát tăng vào đúng lúc Fed cùng với các ngân hàng trung ương khác đang trong cuộc chạy đua để hạ nhiệt.

Đó là nguyên nhân lý giải tại sao Chủ tịch IMF - Kristalina Georgieva vừa qua cho biết rằng việc ngừng áp dụng chính sách Zero Covid của Trung Quốc có vẻ như là yếu tố quan trọng nhất đối với tăng trưởng toàn cầu năm nay. Tuy nhiên, bà cũng đưa ra cảnh báo về tầm ảnh hưởng của động thái này đến lạm phát.

Tại WEF ở Davos, bà phát biểu rằng nếu tin tốt lành là Trung Quốc tăng trưởng mạnh hơn giúp giá khí đốt và giá dầu tăng vọt nhưng lại tạo sức ép lên lạm phát, điều gì sẽ xảy ra?

Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẵn sàng trỗi dậy

Theo dự báo của Bloomberg Economics, GDP Trung Quốc sẽ tăng từ 3% vào năm 2022 lên mức 5,8% vào năm 2023. Ảnh hưởng của tăng trưởng của Trung Quốc đối với lạm phát toàn cầu và giá năng lượng có thể khiến giá tiêu dùng bị đẩy lên gần mức 1% vào quý IV năm nay. Mức tăng sẽ gần 2% nếu Trung Quốc tăng trưởng nhanh hơn, vượt mức 6,7%.

Con số trên có vẻ như không quá lớn trong bối cảnh CPI tại Mỹ gần đây chạm 9,1% và khu vực đồng euro là 10,6%. Tuy nhiên, bất kỳ con số nào cũng quan trọng khi các ngân hàng trung ương đang tập trung đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2%. Rất có thể Fed vẫn chưa ngừng tăng lãi suất ở cuộc họp tháng 5 nếu đà phục hồi của nền kinh tế lớn nhất châu Á khiến lạm phát của Mỹ vẫn ở mức 5% trong quý II.

Đối với phần còn lại, Trung Quốc thời kỳ phong tỏa và thời kỳ bùng nổ khác nhau ở chỗ là sự mở cửa trở lại đó là đẩy nhu cầu tăng thêm 500 tỷ USD, ngang với việc cộng thêm sức chi tiêu của một Nigeria khác vào nền kinh tế thế giới.

Những dự đoán về nhu cầu tăng lên hiện đang hỗ trợ cho thị trường hàng hóa, trong khi đó, các ngành bán lẻ và dịch vụ đang chuẩn bị cho sự trở lại của đối tượng người tiêu dùng quốc gia tỷ dân.

Giá đồng đã tăng vượt mức 9.000 USD/ tấn và mức tiêu thụ dầu của Trung Quốc được cho là sẽ đạt ngưỡng kỷ lục trong năm 2023. Hiện Air New Zealand đang tăng lượng chuyến bay tới Thượng Hải. Hãng bán lẻ đồ xa xỉ LVMH Moet Hennesy Louis Vuitton chứng kiến cổ phiếu đã tăng điểm, trong khi Swatch Group cho hay họ có thể đạt được doanh thu cao kỷ lục khi Trung Quốc quyết định mở cửa trở lại nền kinh tế. Bên cạnh đó, Trung Quốc còn có thể phần nào giúp Anh rút ngắn cuộc suy thoái khi sức chi tiêu của khách du lịch mạnh mẽ hơn.

Thực tế cho thấy sự phục hồi của Trung Quốc không thể đi theo đường thẳng. Mọi hoạt động gặp khó khăn bởi việc dỡ bỏ quy định Zero Covid đột ngột vào những tuần cuối cùng của năm 2022. Chi phí y tế công cộng và triển vọng kinh tế đều chịu áp lực khi số ca tử vong và nhiễm bệnh không được công bố. Bên cạnh đó, nhu cầu ở Trung Quốc bị dồn nén vẫn chưa được xác định rằng liệu có tương tự như các nền kinh tế khác hay không bởi Bắc Kinh không thực hiện gói kích thích trên quy mô lớn.

Những biến số khác như thời tiết tại châu  u, việc EU áp giá trần với dầu của Nga, các quyết định về nguồn cung của OPEC và hàng tồn kho của các hãng bán lẻ có thể sẽ khiến những tác động của việc Trung Quốc mở cửa trở lại với lạm phát toàn cầu trở nên căng thẳng hơn hoặc xoa dịu được điều đó.

Thế nhưng, những số liệu đến nay được công bố chỉ ra rằng đà sụt giảm của Trung Quốc đã đi đến hồi kết và tình hình dịch bệnh cũng đang hạ nhiệt. Tại các bệnh viện, số lượng bệnh nhân ở phòng cấp cứu đã sụt giảm. Tại các thành phố, tàu điện ngầm cũng có đông người đi lại hơn. Và một số tín hiệu khác cũng chỉ ra rằng người dân đã chi tiêu vào các hoạt động di chuyển từ kỳ nghỉ Tết Nguyên đán nhiều hơn. Đã có khoảng 95,9 triệu chuyến đi bằng ô tô, tàu và máy bay trong 4 ngày đầu tiên của dịp lễ này.

Pan Mei từ Liễu Châu là một trong những hành khách đã di chuyển khá nhiều trong dịp lễ. Cô đã cùng với chồng, con trai và 5 thành viên khác trong gia đình đến Macao để gặp con gái đang theo học thạc sĩ tại đây. Gia đình Mei mới kết thúc chuỗi ngày phong tỏa đã thử vận may tại sòng bạc cũng như đến các trung tâm mua sắm.

Mei chia sẻ rằng gia đình cô đã không thể ra ngoài Trung Quốc quá lâu vì dịch bệnh. Cô cảm thấy rất tuyệt khi có thể cùng với các thành viên trong gia đình đi du lịch thêm một lần nữa. Mọi thứ hiện nay đã bình thường trở lại và họ có thể đi chơi nhiều hơn.

Tuy nhiên làn sóng dịch bệnh khác xảy ra sau dịp lễ là điều khó có thể tránh được. 1,4 tỷ người dân Trung Quốc được dự kiến có thể sống chung với virus với tỉ lệ tiêm vaccine cao vào cuối quý I và khả năng miễn dịch cộng đồng.

Bên cạnh đó, những chính sách hỗ trợ tăng trưởng đối với lĩnh vực công nghệ và bất động sản cũng giữ vai trò quan trọng, giúp tâm lý lạc quan trở nên rõ ràng hơn.

Các biện pháp kiểm soát đối với ngành bất động sản được ban hành kể từ tháng 8 năm 2020, nhưng rồi lĩnh vực này lại trở thành rào cản lớn đối với đà tăng trưởng. Doanh số bán nhà năm 2022 giảm 24%, đầu tư giảm 10% và giá cả rơi vào tình trạng trì trệ.

Trung Quốc sắp xuất khẩu lạm phát

Hiện tại, một lần nữa Bắc Kinh hướng tới mục tiêu phục hồi đà tăng trưởng, những biện pháp hỗ trợ cho các nhà phát triển và người mua đã được đề cập. Ít nhất vào năm 2023 sẽ trở nên sáng sủa hơn một chút dù triển vọng dài hạn với lĩnh vực bất động sản vẫn chưa thực sự khả quan. Theo dự đoán của Bloomberg Economics, hoạt động đầu tư giảm 3% tạo ít lực cản hơn so với năm 2022.

Như vậy, các doanh nghiệp gặp khó cũng cảm thấy nhẹ nhõm hơn. Khi đợt IPO của Ant Group bị hủy bỏ kể từ tháng 11 năm 2020, các tập đoàn công nghệ đã chịu những đòn đau và buộc phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt. Chỉ số Nasdaq Golden Dragon tháng 10/2022 đã giảm gần 80% so với mức đỉnh.

Thế nhưng, Bắc Kinh đã quyết định mục tiêu cấp bách với bất động sản trong ngắn hạn là hồi phục đà tăng trưởng. Đây là mục tiêu ưu tiên cao hơn việc kiểm soát tiềm lực của những ông lớn. Phó Thủ tướng Liu He tại Davos cho biết Bắc Kinh sẽ hỗ trợ thêm cho các doanh nhân, giúp cổ phiếu công nghệ của quốc gia này phục hồi.

Những sự thay đổi đó lý giải tại sao triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc được cải thiện và các nhà hoạch định chính sách đã đặt ra dấu hỏi về ảnh hưởng của động thái này đối với lạm phát.

Thống đống NHTW Hàn Quốc Rhee Chang-yong ngày 13/1 cho biết rằng giá dầu có thể được đẩy lên mức cao hơn khi Trung Quốc mở cửa trở lại. Quan điểm không chắc chắn về tác động đối với lạm phát và nhất là hàng hóa cũng đã được Phó Chủ tịch Fed Lael Brainard thể hiện rõ. Trong khi, Chủ tịch ECB Christine Lagarde cũng đề cập lại mối lo ngại đó ở Davos.

Sức ép giá từ Trung Quốc có thể được xuất khẩu theo 2 phương tiện.

Một là rủi ro xảy ra cú sốc nguồn cung khi các nhà máy gặp khó khăn trong việc tiếp tục duy trì hoạt động vì làn sóng Covid ban đầu. Theo số liệu PMI, hoạt động sản xuất giảm 5 tháng liên tiếp và ở đây mối lo ngại chính là tình trạng nguồn cung khan hiếm tiếp tục lặp lại mặc dù ở quy mô nhỏ hơn.

Thứ 2 là cú sốc về nhu cầu khi hoạt động mua bán tăng lên và cuộc sống bình thường trở lại. Ở thời đại dịch, nhập khẩu dầu của Trung Quốc vẫn không thay đổi, thậm chí còn tăng cao hơn khi nhà ga, sân bay và đường cao tốc nhộn nhịp hoạt động trở lại. Giá dầu theo đó sẽ đi từ mức đáy 76 USD vào đầu tháng 12 đã tăng lên khoảng 86 USD vào tháng 1. Theo nhà phân tích hàng hóa Jeff Currie của Goldman Sachs, giá dầu có thể tăng lên mức 105 USD hoặc có thể cao hơn nữa.

Về cơ bản những cú sốc này có thể đẩy lạm phát toàn cầu tăng gần 1% vào cuối năm nay. Sự bất ổn cả về quỹ đạo hồi phục của Trung Quốc cùng những động lực khác sẽ tác động đáng kể tới xu hướng giá cả trên thế giới. Gói kích thích của Trung Quốc trong năm 2008 là điểm sáng đối với phần còn lại của thế giới. Trong khi, việc Trung Quốc mở cửa trở lại trong năm 2023 sẽ đem theo cả hai yếu tố là may mắn và rủi ro.