Một công ty bán máy kéo chỉ cần vung tiền sở hữu cổ phần Honda, Toyota, Ford Việt Nam đã lãi nghìn tỷ

Mới đây, SSI Research đã công bố báo cáo về những phân tích của họ đối với ngành ô tô trong năm 2022. Theo đó, báo cáo này đã nhận định nhu cầu của thị trường ô tô trong năm nay sẽ tiếp tục có những biến động nhưng thiên theo chiều hướng tích cực khi nhu cầu đi lại của người dân đang dần tăng mạnh trở lại. Cũng theo báo cáo này, đã có một trường hợp khiến nhiều người ngạc nhiên khi một công ty liên quan đến máy động lực và máy nông nghiệp lại được hưởng lợi từ xu hướng này đó là Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM).

Ngày 12/5/1990 VEAM được thành lập dưới sự quản lý của Nhà nước, công ty này là một doanh nghiệp chuyên sản xuất máy móc nông nghiệp, trực thuộc Bộ Công Thương. Hiện tại, tổng công ty VEAM đang đầu tư vốn tại 25 đơn vị bao gồm các đơn vị trực thuộc (chi nhánh), công ty con và công ty liên kết. VEAM chuyên sản xuất, kinh doanh và lắp ráp ô tô, đúc chi tiết chế tạo máy, thương mại, kinh doanh các loại máy kéo trong sản xuất. Bên cạnh đó, VEAM còn rót vốn đầu tư vào các doanh nghiệp lớn chuyên lĩnh vực động cơ và máy nông nghiệp hay công nghiệp hỗ trợ ô tô, xe máy. 

“Phất” lên nhờ ba “ông lớn” ô tô Việt Nam

VEAM là một trong những doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất thiết bị, máy móc lớn nhất nước ta. Song, nguồn lợi nhuận chính của VEAM lại đến từ các công ty hàng đầu về xe máy, ô tô tại Việt Nam bao gồm ba ông lớn Honda Việt Nam, Toyota Việt Nam và Ford Việt Nam.

Tại những công ty này VEAM đều sở hữu số lượng cổ phần khá lớn, cụ thể như: Tại Honda Việt Nam, VEAM hiện sở hữu 30% cổ phần, tại Ford Việt Nam là 25%, đối với Toyota Việt Nam họ sở hữu khoảng 20%. Đây là những doanh nghiệp đang chiếm lĩnh thị phần hàng đầu tại Việt Nam đối với lĩnh vực sản xuất ô tô, xe máy. Theo đánh giá của VnDirect, trong vài năm trở lại đây tình hình kinh doanh của những tập đoàn ô tô này tăng trưởng mạnh đã mang lại nguồn lợi nhuận lớn cho VEAM.

Tính riêng trong năm 2019, VEAM đã thu về lợi nhuận 7.126 tỷ đồng được chia từ công ty liên doanh liên kết này và trong năm 2020 dù xảy ra đại dịch Covid 19 thì VEAM vẫn nhận về 5.124 tỷ đồng. Khoản lợi nhuận tính ra đã chiếm hơn 90% lợi nhuận trước thuế của VEAM. Bên cạnh đó, VEAM cũng đã xây dựng thêm bốn công ty chuyên sản xuất các sản phẩm cơ khí để cung cấp nguyên liệu sản xuất cho các đối tác lớn chuyên kinh doanh, lắp ráp xe máy các nhãn hiệu Honda, Piaggio, Yamaha...

Nhờ khoản lợi nhuận mà doanh thu của của VEAm luôn có nguồn tài chính ổn định và an toàn. Trong nhiều năm liên tục, VEAM luôn duy trì từ 4.000-16.000 tỷ đồng tiền mặt và đầu tư ngắn hạn, tương đương từ 38-51% tổng tài sản. Trong năm 2019 và 2020, doanh thu tài chính từ tiền gửi ngân hàng của công ty cũng lên tới hơn 900 tỷ và hơn 700 tỷ đồng trong hai năm này. Đặc biệt, chính sách cổ tức của VEAM cũng duy trì chính sách cổ tức hấp dẫn khi chi trả bằng tiền mặt với tỉ lệ cao 40-50%.

Thị trường ô tô đang có tiềm năng lớn

Tại Việt Nam, nhiều chuyên gia phân tích thị trường ô tô đang có đà phát triển mạnh khi tiềm năng tăng trưởng lớn, tỷ lệ sở hữu ô tô trên đầu người vẫn thấp hơn nên trong tương lai họ sẽ có nhu cầu nhiều hơn. Trong năm 2020, chỉ 5% dân số Việt Nam sở hữu ô tô, trong khi tại Thái Lan số người sở hữu ô tô là 52%. Đặc biệt, trong khi dịch Covid 19 đang dần được kiểm soát nhu cầu đi lại tăng cao, dự đoán sẽ thúc đẩy doanh số bán ô tô tại Việt Nam trong giai đoạn 2022-2024.

Dẫn chứng cụ thể là trong tháng 11/2021, doanh số bán hàng của toàn thị trường ô tô Việt đạt 38.656 xe, tăng mạnh 30% so với một tháng trước đó và tăng 6% so với tháng cùng kì năm 2020. Trong khi đó, tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng nên sẽ củng cố khả năng phục hồi nhu cầu mua bán ô tô tại Việt Nam.

Bên canh đó, thêm một động lực nữa cho thị trường ô tô phát triển và tăng doanh số khi vào ngày 26/12/2021, Chính phủ đã ban hành nghị định Nghị định số 103/2021/NĐ-CP liên quan để giảm thuế trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Theo đó, thuế trước bạ ô tô sẽ giảm 50% từ ngày 01/12/2021 đến hết ngày 31/5/2022.

Trước đó ngày 20/7/2020, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 57 về thuế nhập khẩu, bao gồm giảm thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu và linh kiện không thể sản xuất trong nước để sản xuất, gia công (lắp ráp) về 0%. Chính những chính sách hỗ trợ tích cực của Nhà nước và Chính phủ đã khuyến khích các hãng xe và người dân trên thị trường ô tô. 

Vinfast vẫn là ẩn số

Việt Nam trở thành thị trường tiềm năng nên đương nhiên sẽ có nhiều hãng xe nhảy vào để cạnh tranh. Đặc biệt, là hãng xe Việt Vinfast đang trở thành đối thủ đáng gờm với mọi hãng xe ngoại nhập. Tuy nhiên, theo phân tích của SSI Research đã việc Vinfast tập trung vào sản xuất xe điện đã tạo cơ hội cho nhiều hãng xe khác.

Trước đó, xe xăng của VinFast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, nên khi hãng dừng sản xuất xe xăng sẽ tạo cơ hội cho các hãng xe khác giành vị thế dẫn đầu. Ngoài ra, Vinfast còn là đối thủ đáng gờm khi cạnh tranh cao về giá nên việc thương hiệu này rời thị trường sẽ tạo ra sân chơi công bằng cho các hãng xe khác.

Theo tính toán của SSI Research, trong năm 2022 ước tính doanh số ô tô của các công ty liên doanh của VEAM sẽ tăng 16%, đối với mặt hàng xe máy của liên doanh Honda ước tính tăng 10%. Điểm lợi thế của các công ty liên doanh giúp họ gia tăng lợi nhuận là tình trạng khan hiếm chip kéo dài. Năm 2022, SSI Research ước tính các công ty liên doanh như Honda, Toyota, Ford sẽ có lợi nhuận tăng 13%. Đối với con số khả quan này chắc chắn sẽ giúp cho lợi nhuận thu về của VEAM tại các công ty liên doanh tăng cao.