Lý do nào khiến khối ngoại liên tục xuống tiền "bắt đáy" trước sự tháo chạy của dòng vốn nội?

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua tuần biến động mạnh với 2 phiên đầu tuần VN-Index liên tục phá vỡ các ngưỡng hỗ trợ được kỳ vọng, qua đó rơi về vùng đáy 25 tháng tại sát ngưỡng 900 điểm.

Tuy nhiên, nỗ lực phục hồi trong 2 phiên sau đó đã giúp chỉ số về sát mốc 970 điểm. Dù vậy, áp lực bán mạnh và chủ yếu xuất phát từ dòng tiền nội, trong bối cảnh hoạt động bán giải chấp tiếp tục diễn ra cùng với tâm lý kém tích cực của các nhà đầu tư trên thị trường.

Dù là lực lượng đông đảo nhất trên thị trường chứng khoán hiện nay, nhưng nhiều nhà đầu tư cá nhân dường như đang bị mất định hướng, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường thời kỳ “uptrend” 2 năm qua, họ chưa từng có kinh nghiệm trước những cú giảm mạnh của thị trường.

Quan sát thời gian gần đây có thể thấy, cá nhân trong nước đã liên tục bán ròng, cụ thể tuần trước nhóm này đã xả ròng mạnh qua khớp lệnh 5.170 tỷ, mức lớn nhất kể từ tháng 4/2022 tại tất cả các nhóm ngành, lực bán chủ yếu tập trung tại nhóm bất động sản, ngân hàng, hóa chất và thực phẩm.

Nửa đầu tháng 11 đã chứng kiến đợt bán ròng mạnh nhất của nhà đầu tư cá nhân trong vòng 2 năm qua. Cùng thời điểm 2021, dòng tiền mua ròng của nhà đầu tư cá nhân trở thành nhân tố hỗ trợ VN-index thiết lập các đỉnh mới. Tuy nhiên, dòng tiền này đã thu hẹp dần kể từ đầu năm 2022 và tới tháng 11/2022 lực bán dòng bắt đầu xuất hiện mạnh.

Trái ngược với các nhà đầu tư trong nước, khối ngoại liên tục xuống tiền nâng đỡ thị trường trong những phiên đỏ lửa. Kể từ đầu tháng 11 đến nay, nhóm này đã mua ròng 10/13 phiên với tổng giá trị mua ròng lên đến gần 8.350 tỷ đồng.

Trong đó, dẫn đầu bên mua là cổ phiếu  STB của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín với giá trị gom ròng gần 846,2 tỷ đồng. Theo sau đó là KDH được nhà đầu tư ngoại mua ròng hơn 815,4 tỷ đồng và VHM (762,9 tỷ đồng). Lực cầu còn tiếp tục được ghi nhận ở nhóm tài chính ngân hàng với những đại diện như SSI (573,1 tỷ đồng), CTG (426,9 tỷ đồng), VND (387 tỷ đồng).

Trong top 10 mã được mua ròng nhiều nhất trong phiên còn kể đến sự góp mặt của DGC (362,7 tỷ đồng), MSN (347,9 tỷ đồng), FUEVFVND (311,3 tỷ đồng), VIC (291,6 tỷ đồng).

Ngược lại, ở chiều bán, cổ phiếu HPG của Tập đoàn Hòa Phát bị xả ròng mạnh nhất với quy mô lên tới gần 346,2 tỷ đồng. Theo sau là FPT bị bán ròng hơn 122,9 tỷ đồng, TCB (113,5 tỷ đồng). Ngoài ra, lực bán còn được ghi nhận ở các mã dưới 100 tỷ đồng như KDC (92,5 tỷ đồng), VPB (65,6 tỷ đồng), MWG (64,3 tỷ đồng), SAB (60,7 tỷ đồng),...

Điều gì khiến khối ngoại liên tục "xuống tiền" bắt đáy trong những phiên đỏ lửa?

Chia sẻ tại chương trình "Bí mật đồng tiền", ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng của Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI cho biết trước đó ông đã đề cập đến câu chuyện "một cánh én nhỏ chẳng làm nên màu xuân" và thị trường sau đó đã chứng kiến khá nhiều cánh én xuất hiện.

Gần đây, dòng vốn có đóng góp không nhỏ từ các quỹ ETF, theo đó, hàng nghìn tỷ đồng đã và đang đổ vào chứng khoán Việt Nam qua kênh này.

Về mặt kỹ thuật, nhiều quỹ ngoại có tỷ trọng tiền mặt lớn và theo quy định họ không được giữ tỷ lệ này ở mức cao trong thời gian quá lâu, do đó, họ phải tiếp tục giải ngân để giảm tỷ lệ này xuống mức hợp lý. Bên cạnh đó, chuyên gia cũng cho rằng, thông thường không nhà đầu tư nào cho phép các quỹ nhận ủy thác giữ tỷ lệ tiền mặt quá cao.

Ngoài ra, một nguyên nhân khác dẫn đến việc mua ròng liên tục của nhà đầu tư nước ngoài có thể xuất phát từ việc khối ngoại định giá thị trường Việt Nam về mức tương đối rẻ và họ đang tích lũy cổ phiếu. Dù vậy, tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư ngoại so với nhà đầu tư trong nước hiện vẫn ở mức khá thấp, vì vậy cũng khó để cho rằng giao dịch khối ngoại có thể trở thành xúc tác đẩy cả thị trường trở lại vùng giá cao ở thời điểm này.

Mặt khác, động thái giả ngân của khối ngoại trong thời gian gần đây có liên quan đến hoạt động cơ cấu danh mục của một số quỹ. Đơn cử, Dragon Capital đã trở lại giải ngân trên thị trường trong 1 tuần trở lại đây sau khi liên tục bán ròng trong giai đoạn trước đó.

Trong đó, quỹ này đã mua ròng một loạt cổ phiếu như DGC, DPM, DCM, FRT, PVD, VHC, KDH, HDG,… Giải thích về việc thường xuyên lướt sóng trong thời gian gần đây, chuyên gia của quỹ này cho biết, trong danh mục sẽ có những cổ phiếu đặt mục tiêu dài hạn cà cũng có những cổ phiếu với mục tiêu ngắn hạn hơn. Trong khi đó, danh mục của Dragon Capital có những tài khoản đầu tư lại mang tính chất chu kỳ và cần hạ tỷ trọng khi hết chu kỳ tăng trưởng. Do vậy, quỹ này thường xuyên "trading" vì cần thay đổi chiến lược khi có những yếu tố tác động.

Chuyên gia tới từ Dragon Capital cũng cho rằng trong khi nhiều cổ phiếu giảm rất mạnh, quỹ đã đưa ra những chiến lược để giảm thiểu mức độ rủi ro. Có thể thấy, thời gian qua, Dragon Capital phòng thủ khá tốt với lượng tiền mặt cao. Đây được xem là một lợi thế giúp quỹ có thể nắm bắt cơ hội tốt hơn khi thị trường bước vào chu kỳ tăng trưởng mới.

Chuyên gia Dragon Capital nhấn mạnh, khi thị trường hội tụ đủ 5 tiêu chí (1) lãi suất ngừng tăng, (2) tỷ giá có dấu hiệu ổn định trở lại, (3) thanh khoản không tệ đi (4) Chính phủ có những giải pháp hỗ trợ các tổ chức có nguy cơ phá sản và (5) kỳ vọng lợi nhuận yếu đi để xác lập vùng đáy.