Lợi nhuận trượt dài sau khi đạt đỉnh, cổ phiếu thép "dắt tay nhau" về dưới mệnh giá, chỉ còn 2 cái tên giao dịch trên vùng 1x

Theo Nhịp sống thị trường, chứng khoán trong nước vừa trải qua một phiên ngược dòng ngoạn mục để nuôi hy vọng tạo đáy ngắn hạn. Dưới sự dẫn dắt của nhóm ngân hàng, nhiều cổ phiếu bất động sản và chứng khoán đang nằm trong "tâm bão" gần đây cũng đã hồi phục khá tích cực. Tuy nhiên, nhóm cổ phiếu thép dường như lại bị bỏ lại phía sau.

Cụ thể, trong phiên giao dịch ngày 8/11, sắc đỏ vẫn bao trùm hầu hết cổ phiếu thép, thậm chí bộ đôi HSG và NKG còn chịu cảnh sàn "trắng bên mua". Kết quả lần này đã đẩy HSG trở thành cái tên tiếp theo trong nhóm thép rơi xuống dưới mệnh giá, trong khi đó NKG cũng đang "ngấp nghé". Trước đó, hàng loạt cái tên như SMC, POM, TLH, TIS, VGS, TVN,... cũng đề đã rơi xuống dưới mệnh giá.

Thời điểm hiện tại, chỉ còn duy nhất "anh cả" HPG là vẫn còn cách khá xa mệnh giá. Tuy nhiên, viễn cảnh cổ phiếu này về mệnh cũng không phải không thể xảy ra nếu áp lực bán vẫn tiếp tục gây sức ép lên nhóm thép trong những phiên giao dịch tới đây.

Trên thực tế, thép từng là nhóm cổ phiếu mang lại nhiều niềm vui nhất cho cổ đông trong suốt giai đoạn thị trường đi lên từ đáy Covid đến cuối năm ngoái. Dù vậy, những đợt giảm mạnh liên tiếp sau khi đạt đỉnh đã thổi bay toàn bộ thành quả tăng giá mà nhóm này đạt được trong cả năm 2021. Hầu hết cổ phiếu thép đều đã giảm khoảng 70-80% từ đỉnh và rơi về vùng đáy 2 năm.

Lợi nhuận ngành thép trượt dài sau khi đạt đỉnh

Có thể thấy, một trong những nguyên nhân khiến nhóm cổ phiếu theo trượt dài trong thời gian qua đến từ tình hình kinh doanh ngày càng ảm đạm sau giai đoạn bùng nổ vào quý 2-3 năm ngoái. Lợi nhuận của các doanh nghiệp thép liên tục giảm quý sau thấp hơn quý trước, đỉnh điểm là những khoản lỗ kỷ lục ghi nhận trong quý 3 vừa qua.

Ước tính cho thấy, tổng lợi nhuận của các doanh nghiệp thép trên sàn chứng khoán đã âm đến hơn 4.700 tỷ đồng trong quý 3, mức thấp nhất ghi nhận được trong nhiều năm trở lại đây. Nếu so với thời hoàng kim vào quý 2 năm ngoái, lợi nhuận ngành này đã giảm khoảng 18.700 tỷ đồng.

Trong đó, gây bất ngờ phải kể đến Hòa Phát (mã HPG) khi doanh nghiệp đầu ngành thép này đã có lần đầu tiên báo lỗ kể từ năm 2008 với khoản lỗ ròng lên tới gần 1.800 tỷ đồng. Theo sau đó là các doanh nghiệp lỗ hàng trăm tỷ đồng, bao gồm 5 cái  tên là Pomina (POM), Hoa Sen Group (HSG), VNSteel (TVN), Thép Nam Kim (NKG) và Thép SMC (SMC). Mặc dù một số doanh nghiệp thoát lỗ nhưng lợi nhuận cũng giảm rất sâu trên dưới 90% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, chỉ có Thép Thái Trung (TTS), Thiên Nam (TNA) là ghi nhận tăng trưởng dương trong quý vừa qua, nhưng lợi nhuận chỉ khiêm tốn ở mức vài tỷ đồng.

Trên thực tế, lợi nhuận của ngành thép khá đồng pha với diễn biến của giá thép trên thế giới. Hầu hết các doanh nghiệp đều đạt đỉnh lợi nhuận vào quý 2 và quý 3 năm ngoái, thời điểm giá thép cao chưa từng thấy. Tuy nhiên, sau đó loại hàng hóa này đã quay đầu giảm mạnh trong khi giá nguyên liệu đầu vào quan trọng nhất là than  vẫn neo rất cao khiến cho lợi nhuận ngành thép liên tục tăng trưởng âm.

Nhiều doanh nghiệp dừng lò cao 

Trước bối cảnh giá thép có xu hướng giảm, lượng tồn kho "khủng" lại gây thêm áp lực lên kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp. Điều này đã được chứng minh rõ ràng qua những khoản lỗ lớn trong quý 3, sau khi nhiều doanh nghiệp đẩy lượng tồn kho thép lên cao kỷ lục vào cuối quý 2 trước đó. Mặc dù tổng lượng tồn kho toàn ngành trong quý 3 vừa qua đã giảm mạnh (khoảng 25.000 tỷ đồng) nhưng vẫn còn rất lớn, ước tính khoảng 85.000 tỷ đồng.

Trong bối cảnh khó khăn đó, mới đây Hòa Phát đã đưa thông báo đến các đối tác cung ứng về việc dừng hoạt động 4 lò cao, trong đó gồm 2 lò cao ở Hòa Phát Dung Quất và 2 lò cao ở Hòa Phát Hải Dương kể từ tháng 11/2022. Bên cạnh việc dừng 4 lò cao kể trên, trong tháng 12 tới doanh nghiệp này cũng sẽ dừng sản xuất 1 lò cao nữa tại Dung Quất. Từ nay đến cuối năm, Hòa Phát Dung Quất sẽ có 3 lò cao dừng hoạt động.

Lý do dừng lò được công ty đưa ra là để đảm bảo các hoạt động sản xuất và kinh doanh của Tập đoàn được tiếp tục duy trì. Động thái này được Hòa Phát nhận định là để “mang tính sống còn của doanh nghiệp” trong bối cảnh thị trường đang rất khó khăn.

Trước đó, Pomina cũng phải dừng hoạt động sản xuất lò cao (BF) kể từ ngày 23/9/2022, đồng thời chấm dứt hợp đồng lao động với một số cán bộ công nhân viên của công ty. Lý do không thể duy trì lò cao được công ty đưa ra là do cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã đẩy giá dầu cùng các loại hàng hóa khác leo thang. Trong khi đó, giá trị từ các sản phẩm từ thép và phôi thép liên tiếp giảm. Nhà máy phải đương đầu với khủng hoảng và phải tạm dừng hoạt động.

Theo Pomina, việc chủ động dừng hoạt động sản xuất lò cao để chuyển sang tập trung vào thế mạnh là lò điện. Với việc có quyền lựa chọn nguyên liệu đầu vào là thép phế liệu hoặc quặng sắt để luyện thép, việc sử dụng một lò điện với công suất đạt mức tối đa và tối ưu chi phí, tốt hơn là việc duy trì cả 2 lò nhưng sản xuất chỉ ở mức tối thiểu. Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng để ngỏ khả năng mở lại hoạt động lò cao, tùy vào triển vọng của thị trường thép.

Hiện nay, còn quá sớm để đánh giá hiệu quả của các biện pháp trên cũng như kết quả kinh doanh của doanh nghiệp thép có thể khởi sắc trở lại hay không vẫn còn phụ thuộc nhiều vào diễn biến giá thép trong thời gian tới. Về cơ bản, loại hàng hóa này rất khó dự báo xu hướng do chịu tác động của nhiều yếu tố phức tạp như quá trình mở cửa của nền kinh tế Trung Quốc hay cuộc khủng hoảng năng lượng tại châu Âu,...