Lợi nhuận là gì? Những yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận trong kinh doanh

Khái niệm lợi nhuận là gì?

Lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa chi phí và doanh thu của doanh nghiệp trong hoạt động động đầu tư, sản xuất. Lợi nhuận là kết quả tài chính hiển thị trên báo cáo tài chính, là chỉ tiêu cuối cùng mà doanh nghiệp hướng tới trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Lợi nhuận cũng là chỉ số đánh giá chất lượng, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Ý nghĩa của lợi nhuận kinh doanh

Lợi nhuận kinh doanh không chỉ có vai trò chủ chốt cho thấy hiệu quả làm việc của người lao động mà còn có sự ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Đối với doanh nghiệp

• Lợi nhuận là mục đích, mối quan tâm cuối cùng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Lợi nhuận là cơ sở đảm bảo sự tồn tại của mỗi doanh nghiệp, không có lợi nhuận doanh nghiệp sẽ khó tồn tại trong sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường. Doanh nghiệp sẽ sớm bị đào thải, phá sản. Nói cách khác, lợi nhuận quyết định sự tồn tại phát triển của doanh nghiệp.
• Lợi nhuận tác động đến mọi mặt, mọi phương diện hoạt động của doanh nghiệp. Lợi nhuận quyết định khả năng thanh toán và tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Lợi nhuận giúp doanh nghiệp thanh toán các khoản nợ, huy động nguồn lực, chi trả các khoản chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động. Doanh nghiệp có lợi nhuận thấp đồng nghĩa với những rủi ro tiềm ẩn, những hồi chuông cảnh báo đối với sự phát triển bền vững của tổ chức.
• Lợi nhuận đảm bảo việc tái sản xuất diễn ra đều đặn, bền vững. Khi hoạt động sản xuất, đầu tư sinh ra lãi, doanh nghiệp nhận được khoản lợi nhuận sau thuế. Đây là khoản tiền dùng chi trả cho quy trình tái đầu tư, mở rộng và đổi mới trong việc sản xuất, kinh doanh...
• Lợi nhuận giúp doanh nghiệp phát huy thế mạnh, giữ vững vị thế trong quá trình cạnh tranh với đối thủ trên thị trường. Lợi nhuận cũng là cơ sở đảm bảo việc vay vốn của doanh nghiệp dễ dàng hơn, tạo uy tín cho doanh nghiệp, là chỉ tiêu đánh giá khả năng hoạt động, quản lý và điều hành của lãnh đạo, người đứng đầu doanh nghiệp.

Đối với người lao động

Lợi nhuận cao không chỉ đảm bảo sự phát triển cho doanh nghiệp mà còn mang lại nhiều lợi ích cho người lao động. Họ được hưởng những phúc lợi cao hơn từ doanh nghiệp như lương thưởng, ngày nghỉ lễ, chế độ chăm sóc tinh thần, sức khoẻ nhân viên... tăng tin tưởng, cống hiến của người lao động đối với doanh nghiệp, đảm bảo hiệu quả công việc.

Đối với sự phát triển kinh tế, xã hội

Lợi nhuận của doanh nghiệp có ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển bền vững của kinh tế một quốc gia. Trong thực tế, càng có nhiều doanh nghiệp đạt lợi nhuận cao, làm ăn phát đạt thì nền kinh tế một quốc gia sẽ được thúc đẩy lớn mạnh. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có lợi nhuận càng cao, đóng góp thuế càng nhiều, góp phần củng cố ngân sách quốc gia, nâng cao chất lượng sống cho toàn xã hội.

Kết cấu cơ bản của lợi nhuận

Các doanh nghiệp thường hoạt động đa lĩnh vực để tăng khả năng cạnh tranh cũng như tăng nguồn lợi nhuận thu được. Chính vì thế, lợi nhuận của doanh nghiệp phụ thuộc vào nhiều nguồn thu, hoạt động khác nhau. Thông thường, các thành phần cơ bản của lợi nhuận bao gồm:

Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh: Là phần lợi nhuận sau thuế thu được từ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Lợi nhuận từ hoạt động khác: đây là lợi nhuận sau thuế thu được từ các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ.

Các yếu tố ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp

Hoạt động sản xuất kinh doanh phức tạp của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau, nắm rõ các yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí.

• Yếu tố chủ quan: Lợi nhuận tăng giảm chịu sự tác động của các yếu tố nội tại như nguồn nhân lực, chất lượng sản phẩm, giá thành sản phẩm và năng lực quản lý của lãnh đạo.
• Yếu tố khách quan: các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới sự tăng giảm của lợi nhuận bao gồm các đối thủ cạnh tranh, sự phát triển khoa học kỹ thuật, sự biến động của thị trường và các chính sách áp dụng trong quá trình làm việc.

Các khái niệm lợi nhuận phổ biến trong doanh nghiệp

Lợi nhuận gộp là gì?

Lợi nhuận gộp (lãi gộp) là phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí vốn, dịch vụ, các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất cho đến khi tạo ra sản phẩm đưa đến tay người tiêu dùng. Lợi nhuận gộp là một trong những chỉ tiêu để đánh giá mức độ hiệu quả của hoạt động quản lý lao động.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp có quy mô hoạt động nhỏ và vừa, không ưu tiên sử dụng lợi nhuận gộp để đo lường mức độ hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh. 

Đối với các công ty đang trong quá trình mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, lợi nhuận gộp là chỉ tiêu mà các nhà đầu tư dùng để đánh giá tiềm năng hoạt động. Từ những chỉ số này, họ có nắm được khả năng tồn tại, cạnh tranh, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. 

Lợi nhuận bình quân là gì?

Lợi nhuận bình quân là tỉ số giữa tổng lợi nhuận và sản lượng tổng lợi nhuận trong mỗi thời kỳ. Qua chỉ số này có thể nắm được tỷ suất lợi nhuận trên mỗi đơn vị sản phẩm của doanh nghiệp trong mỗi thời kỳ sản xuất hoặc phân phối tới thị trường.

Lợi nhuận bình quân giúp doanh nghiệp đánh giá chất lượng sản phẩm trong thời kỳ có sinh lời hay không. Từ đó đưa ra những chính sách sử dụng, phân phối, quản lý sản phẩm phù hợp hơn. 

Bên cạnh đó, chỉ số này còn sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong thời kỳ phát triển và gặp khủng hoảng. 

Lợi nhuận bình quân giúp nhà đầu tư đánh giá mức lợi nhuận mà doanh nghiệp có thể tạo ra, xem xét tài sản đang được quản lý của doanh nghiệp.

Khái niệm Lợi nhuận trước thuế

Lợi nhuận trước thuế là khoản chênh lệch của doanh thu và chi phí bỏ ra trong hoạt động kinh doanh, không bao gồm lãi vay phải trả và thuế. 

Lợi nhuận trước thuế được sử dụng trong các báo cáo thu nhập, báo cáo tài chính, xác định tình trạng lãi hay thua lỗ của các doanh nghiệp. Lợi nhuận trước thuế giúp doanh nghiệp hạn chế những phát sinh, rủi ro không đáng có, là có sở để nhà đầu tư nắm được các chỉ số quan trọng, đánh giá hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp.

Lợi nhuận trước thuế là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp rõ ràng hơn so với thu nhập ròng. Dựa trên kết quả lợi nhuận trước thuế, có thể đánh giá doanh nghiệp đang kinh doanh có lãi hay không và lãi ở mức cao hay thấp. Nhờ lợi nhuận trước thuế mà nhà đầu tư có thể dễ dàng so sánh khả năng hoạt động, cạnh tranh của các doanh nghiệp.  

Lợi nhuận sau thuế là gì?

Lợi nhuận sau thuế hay còn gọi là lợi nhuận ròng là lợi nhuận thu được sau khi trừ đi toàn bộ chi phí và thuế thu nhập doanh nghiệp. Lợi nhuận sau thuế sẽ được phân chia cho các cổ đông hoặc dùng trong đầu tư các dự án kinh doanh của doanh nghiệp.

Lợi nhuận sau thuế càng cao chứng tỏ doanh nghiệp hoạt động kinh doanh càng hiệu quả, các cổ đông được hưởng nhiều lợi ích hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp

Hoạt động sản xuất kinh doanh phức tạp của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau, nắm rõ các yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí.

• Yếu tố chủ quan: Lợi nhuận tăng giảm chịu sự tác động của các yếu tố nội tại như nguồn nhân lực, chất lượng sản phẩm, giá thành sản phẩm và năng lực quản lý của lãnh đạo.
• Yếu tố khách quan: các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới sự tăng giảm của lợi nhuận bao gồm các đối thủ cạnh tranh, sự phát triển khoa học kỹ thuật, sự biến động của thị trường và các chính sách áp dụng trong quá trình làm việc.

Các khái niệm lợi nhuận phổ biến trong doanh nghiệp

Là tiêu chí đánh giá doanh nghiệp có hoạt động hiệu quả hay không. Các nhà đầu tư dựa vào % lợi nhuận sau thuế trên tổng doanh thu và đánh giá khả năng hoạt động của doanh nghiệp cũng như mức đầu tư phù hợp.

Lợi nhuận sau thuế ảnh hưởng trực tiếp tới quy trình vận hành của doanh nghiệp. Đó là phần tiền cuối mà mỗi doanh nghiệp được phép sử dụng trong quy trình tái sản xuất kinh doanh, là thước đo hiệu quả công việc của doanh nghiệp. 

Đặc biệt đối với các công ty trách nhiệm hữu hạn đông thành viên hoặc các công ty cổ phần, lợi nhuận sau thuế chia cho mỗi cổ đông là cơ sở để đánh giá khả năng quản lý của lãnh đạo cấp cao. Các lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp có thể bị thay thế trong trường hợp làm việc kém hiệu quả dựa trên kết quả lợi nhuận sau thuế được báo cáo số liệu trên báo cáo tài chính.

Lợi nhuận sau thuế đảm bảo uy tín của doanh nghiệp trong việc vay vốn, huy động các nguồn tiền từ bên ngoài cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Muốn vay vốn dễ dàng từ ngân hàng, doanh nghiệp cần chứng minh khả năng tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh minh bạch có lãi trên các báo cáo tài chính.

Hy vọng những thông tin chi tiết, đầy đủ về lợi nhuận trong kinh doanh trên đây sẽ giúp quý bạn đọc có cái nhìn tổng quan về chỉ tiêu này và có những đánh giá phù hợp trong quá trình đầu tư, quản lý doanh nghiệp.