Lo sợ mùa đông không đủ khí đốt, châu Âu bắt tay vào tích trữ củi

Thông tin từ RT cho thấy nhiều quốc gia châu Âu ghi nhận nhu cầu về gỗ nhiên liệu và lò sưởi đã tăng cao. Người dân tại Đức đang tìm đến những nguồn cung thay thế cho khí đốt như gỗ. Tại Đức, ½ số căn hộ dùng khí đốt để sưởi ấm.

Chia sẻ với truyền thông địa phương, những người bán củi cho biết hầu như như họ không thể đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của khách hàng. Các vụ trộm cắp gỗ thậm chí cũng đang gia tăng tại Đức.

Các nhà sản xuất gỗ tại Bỉ đối mặt với nhiều khó khăn trong việc đáp ứng đủ nhu cầu trong bối cảnh giá của mặt hàng này đang tăng lên. Trong khi đó các chủ doanh nghiệp tại Hà Lan cho biết khách hàng đang mua gỗ từ rất sớm dù mùa đông còn chưa đến.

Nhu cầu đối với mặt hàng này đang tăng lên kể từ khi đại dịch covid-19 bùng phát năm 2020, theo một nhà sản xuất bếp sưởi tại Đan Mạch chia sẻ với báo chí. Lợi nhuận trong năm nay được dự báo sẽ đạt 16 triệu kroner (2 triệu EUR), so với chỉ 2,4 triệu kroner vào năm 2019 (gấp gần 7 lần).

Ngay cả Hungary cũng đang chuẩn bị cho một mùa đông đầy thách thức dù quốc gia này không ủng hộ quyết định của EU về việc loại bỏ nhiên liệu hóa thạch của Nga và vẫn nhập khẩu khí đốt từ xứ sở Bạch Dương. Hungary đã đưa ra lệnh cấm xuất khẩu mặt hàng gỗ và một số hạn chế đối với việc khai thác gỗ cũng đã được nới lỏng.

“Một lượng lớn LNG được mua bán trên khắp thế giới xuất phát từ việc chuỗi cung ứng bị gián đoạn do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, mùa đông quá lạnh, mùa hè quá nóng và khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc”, theo Giáo sư Phoebe Koundouri thuộc Đại học Kinh tế và Kinh doanh Athens.

Giá cả đã tăng vọt do ảnh hưởng từ xung đột tại Ukraine cùng với những biện pháp trừng phạt có liên quan của phương Tây đối với Nga.

Giáo sư Koundouri nói: “Thực sự thì châu Âu cần giữ một vai trò giống như một nhà đàm phán giữa Nga, Ukraine và khối NATO. Đồng thời mời Trung Quốc tham gia vào các cuộc thảo luận để đi đến một biện pháp có lợi cho hàng triệu người đang bị tác động bởi cuộc khủng hoảng địa chính trị ngày càng gay gắt”.

Củi thân thiện với môi trường

Tại châu Âu, đốt củi để lấy năng lượng không phải là một điều gì đó xa lạ. Châu lục này ở thập kỷ trước còn coi việc đốt củi giống như một trong những biện pháp tốt nhất để đảm bảo thân thiện với môi trường.

EU đã lập luận trong một tài liệu ban hành vào năm 2009 rằng củi nên được xem là một trong những loại năng lượng ưu tiên.

7 tỷ USD là khoản tiền được các nước châu Âu bỏ ra hàng năm để trợ cấp vào việc đốt củi nhằm lấy năng lượng nhiệt hoặc điện, theo dữ liệu năm 2019 từ Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên.

Hơn 1/2 khoản trợ cấp năng lượng sinh khối (biomass: bao gồm củi, khí biogas, rác thải …) trong 15 quốc gia được nghiên cứu tính đến năm 2017 được thanh toán trong năm đó là tại Anh và Đức.

Vào năm 2021, EU tiêu thụ 23,1 triệu tấn (MMT) và đây cũng là thị trường viên nén gỗ hàng đầu thế giới. Theo dự kiến, con số năm nay sẽ thiết lập kỷ lục mới, thông tin được đưa ra từ báo cáo của của Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Báo cáo cho biết: “Nhu cầu của Châu Âu vào năm nay dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên 24,3 MMT, đa phần nhờ mở rộng sang thị trường ở Pháp và Đức".

“Vào năm 2022, nhu cầu của EU dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng lên 24,3 MMT, chủ yếu nhờ mở rộng thị trường ở Đức và Pháp, được thúc đẩy bởi các chương trình hỗ trợ lắp đặt hệ thống sưởi bằng sinh khối và giá năng lượng cao”.

EU ghi nhận nhu cầu về viên nén gỗ vượt qua sản lượng trong một thập kỷ qua dẫn đến việc nhập khẩu từ Nga, Mỹ, Ukraine và Belarus đều tăng lên. Châu Âu đã cấm nhập khẩu gỗ từ Belarus và Nga kể từ khi mâu thuẫn giữa Nga và Ukraine nổ ra vào hồi cuối tháng 2. Trong khi đó, chiến sự đã khiến xuất khẩu từ Ukraine gặp nhiều khó khăn.

Theo lưu ý từ các nhà phân tích, Mỹ đang lấp đầy khoảng trống. Trong thập kỷ qua, Mỹ ghi nhận khối lượng xuất khẩu viên nén gỗ tăng đều đặn, theo báo cáo của Wall Street Journal. “Năm nay đang vượt qua năm ngoái khi khối lượng viên nén gỗ được xuất khẩu ra nước ngoài đạt kỷ lục hơn 7,4 triệu tấn”. 

Tờ báo cho biết: “Giá trung bình trước bảo hiểm và chi phí vận chuyển đã đạt gần 170 USD 1 tấn, trong khi năm ngoái là 140 USD”. 

Chính sách không lâu dài

Trong khi những người dân Đức khi chuyển sang sưởi ấm bằng củi sẽ được hưởng lợi từ trợ cấp thì chính phủ Hà Lan không ủng hộ đốt củi. Đối với việc dùng sinh khối trong các hệ thống sưởi ấm thành phố và nhà kính, Amsterdam đã ra quyết định dừng trợ cấp trong năm nay.

Drax, nhà máy năng lượng tái tạo lớn nhất tại Anh đang đối mặt với một cuộc tranh cãi có liên quan. Công ty nhận được trợ cấp từ chính phủ là 893 triệu bảng Anh (1 tỷ USD) để đốt gỗ trong năm ngoái. Gần đây, Bộ trưởng Kinh doanh và Năng lượng Kwasi Kwarteng đã đưa ra tuyên bố việc mua gỗ để đốt tại nhà máy điện này là không hợp lý và không bền vững, theo tờ The Guardian.

Drax sử dụng hầu hết các viên nén gỗ có nguồn gốc từ Canada và Mỹ. Ông Kwarteng nói thêm: “Lấy gỗ từ Louisiana và vận chuyển chúng đi nửa vòng trái đất thực sự là vô lý và không bền vững”.

Dữ liệu của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) cho thấy hàm lượng khí CO2 trên một đơn vị năng lượng trong gỗ cao hơn nhiều so với khí đốt và tương đương với mức của than đá. Ủy ban môi trường của Nghị viện châu Âu đã bỏ phiếu về quy tắc mới trong năm nay. Quy tắc này xác định những gì có thể được coi là sinh khối bền vững. 

Khủng hoảng trực chờ

Giáo sư Aleksandar Djikic từ Trường Đại học Kinh doanh Quốc tế Mitrovica nói: “Nhằm cải thiện chất lượng của môi trường, Liên minh châu Âu đã và đang chi rất nhiều tiền cũng như trí tuệ và nguồn nhân lực của khu vực. Nhiều thành tựu của môi trường bị thụt lùi do cuộc khủng hoảng năng lượng”.

Nghị viện Châu Âu đã bày tỏ sự ủng hộ đề xuất xem điện hạt nhân và khí đốt là những khoản đầu tư thân thiện với môi trường hồi tháng 7.

Giáo sư Djikic cho rằng Châu Âu đã đi lùi lại nhiều bước trong việc cố gắng chống lại sự biến đổi khí hậu và những quốc gia nghèo hơn có thể gặp phải những rủi ro phá rừng. Ông nói: “Châu Âu không hề có sự chuẩn bị từ trước mà đã tham gia vào một cuộc phiêu lưu”.

Thử đặt những mục tiêu về chiến lược sang một bên, vậy những người dân đang phải hứng chịu đà tăng của giá năng lượng và chỉ muốn được sưởi ấm vào mùa đông sẽ ra sao?

“Chính phủ các quốc gia phải suy nghĩ lại và cân nhắc xem những gì có thể làm để người dân được hưởng lợi”, theo Giáo sư Djikic.

Giáo sư Koundouri kết luận rằng phương tiện duy nhất để thoát khỏi chính là đối thoại. “Những nhà lãnh đạo các nước cần phải cùng nhau ngồi xuống và bàn bạc một cách nghiêm túc về giải pháp đối với những vấn đề này”.