Liệu nền kinh tế lớn nhất thế giới có rơi vào cuộc suy thoái trong năm 2023?

Theo Zingnews, hãng tin CNBC cho biết các chuyên gia những tháng vừa qua đã dự báo về cuộc suy thoái kinh tế có thể xảy ra từ đầu năm 2023. Các nhà kinh tế học hiện vẫn đang tranh luận rất sôi nổi về quy mô và thời gian của cuộc suy thoái. Thế nhưng, mọi người đều đồng tình rằng nền kinh tế đang dần rơi vào giai đoạn u tối.

Ông Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng của Moody's Analytics đưa ra nhận định rằng: “Trong quá khứ, nền kinh tế sẽ bị suy giảm hoạt động hoặc rơi vào cuộc suy thoái khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát”.

Fed là nguyên nhân gây nên suy thoái

Trong năm nay, Fed đang là tác nhân gây suy giảm hoạt động kinh tế sau khi đóng góp lớn vào việc ngăn chặn 2 cuộc suy thoái vừa qua.

Ngân hàng trung ương Mỹ trước đó đã kích thích cho vay bằng cách đưa mức lãi suất về 0 và gia tăng tính thanh khoản cho thị trường bằng việc rót thêm hàng nghìn tỷ USD tài sản vào bảng cân đối kế toán. Fed hiện đang tìm giải pháp giải phóng bảng cân đối kế toán đó và nhanh chóng gia tăng lãi suất từ 0% vào tháng 3 và đạt mức 4,25-4,5% trong tháng này.

Các nhà hoạch định chính sách ở 2 cuộc suy thoái vừa qua không cần lo lắng về mức lạm phát cao có thể tác động tới khả năng chi tiêu của doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Fed đang đứng trước một cuộc chiến căng thẳng với lạm phát. Theo dự báo của các quan chức ngân hàng trung ương Mỹ, sẽ có nhiều đợt tăng lãi suất kế tiếp trong tương lai. Mức lãi suất đầu năm sau có thể đạt tới khoảng 5,1%. Theo kỳ vọng của các nhà kinh tế, Fed có thể tiếp tục duy trì mức lãi suất cao nhằm kiểm soát lạm phát.

Mức lãi suất cao đã khiến thị trường nhà ở chịu tổn thất lớn. Vào tháng 11, doanh số bán nhà đã giảm 35,4% so với cùng kỳ năm 2021, theo đó đánh dấu 10 tháng doanh thu liên tục giảm. Lãi suất thế chấp 30 năm đạt gần 7%. Trong tháng 11, lạm phát tiêu dùng vẫn đang duy trì ở mức 7,1%.

Ông Tom Simons, chuyên gia kinh tế thị trường tại Jefferies, đưa ra nhận định: “Những tác động của lạm phát sẽ diễn ra vào đầu năm tới. Một số doanh nghiệp chứng kiến lợi nhuận giảm mạnh. Nhân viên cũng bị cho nghỉ để giảm thiểu chi phí vận hành. Chúng ta sẽ chứng kiến điều đó vào giữa năm 2023. Đó là lúc mà chúng ta sẽ thấy nền kinh tế tăng trưởng chậm lại và lạm phát cũng sẽ tiếp tục giảm”.

Cuộc suy thoái sẽ tồi tệ đến mức độ nào?

Suy thoái kinh tế được xem là tình trạng sụt giảm hoạt động kinh tế kéo dài, tác động mạnh đến nền kinh tế và thường kéo dài từ 2 quý trở lên. Hiện Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia của Mỹ (NBER) đang cân nhắc về phạm vi ảnh hưởng, mức độ và thời gian xảy ra của cuộc suy thoái năm 2023.

NBER có thể sẽ đưa ra tuyên bố suy thoái nếu có bất kỳ yếu tố nào đủ nghiêm trọng. Chẳng hạn như đợt suy thoái vì đại dịch năm 2020 diễn ra quá đột ngột, nhanh chóng và ảnh hưởng trên diện rộng. Do đó, cơ quan này đã nhận định đó là một cuộc suy thoái xảy ra trong khoảng thời gian rất ngắn.

Bà Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng tại KPMG, bình luận rằng: “Tôi dự báo cuộc suy thoái kinh tế sẽ diễn ra trong thời gian ngắn và nhẹ. Tin vui là chúng ta có thể hồi phục được nhanh chóng.  Cục Dự trữ Liên bang có bảng cân đối kế toán tốt và chúng ta có thể nhận được những phản hồi về việc giảm lãi suất sau khi ngân hàng trung ương này bắt đầu thực hiện nới lỏng chính sách”.

Fed đưa ra những dự báo mới nhất cho thấy nền kinh tế sẽ tăng trưởng ở tốc độ 0,5% trong năm sau. Thế nhưng, đơn vị này không đưa ra dự báo về suy thoái.

Bà Diane Swonk chia sẻ rằng: “Tăng trưởng có thể dừng lại ở mức 0 và tỉ lệ thất nghiệp sẽ gia tăng. Fed rõ ràng là đã đưa ra dự báo về suy thoái, tuy nhiên họ sẽ không khẳng định điều đó”.

Theo dự báo, Fed cho rằng tỉ lệ thất nghiệp trong năm tới có thể sẽ tăng, từ mức 3,7% ở thời điểm hiện tại lên mức 4,6% trong năm 2023.

Fed đang thay đổi

Chưa có thông tin nào khẳng định rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ có thể sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất ở mức cao trong thời gian bao lâu. Trên thị trường, các nhà đầu tư đang kỳ vọng cơ quan này sẽ bắt đầu hạ lãi suất vào cuối năm 2023. Ở dự báo của Fed, các quan chức cho hay việc hạ lãi suất sẽ bắt đầu vào năm 2024.

Gần đây nhất, 2 cuộc suy thoái đều xảy ra sau những cú sốc. Cuộc suy thoái năm 2008 bắt đầu từ hệ thống tài chính cũng như cuộc suy thoái sắp xảy ra sẽ không như vậy.

Dù nguy cơ suy thoái đã xuất hiện trong 1 thời gian, Fed vẫn chưa thực sự làm hạ nhiệt nền kinh tế thông qua thị trường lao động cho đến thời điểm hiện tại. Thế nhưng, những thông báo sa thải nhân viên đang tăng lên và một số nhà kinh tế đã nhận thấy nguy cơ suy giảm việc làm vào năm 2023.

Ông Zandi chia sẻ: “Điều trớ trêu tại đây là mọi người đều mong đợi xảy ra một cuộc suy thoái. Fed sẽ không phải thực hiện thắt chặt chính sách tiền tệ quá nhiều nếu nền kinh tế có thể hạ nhiệt”.

Chuyên gia kinh tế Tom Simons cho biết: “Thật khó để cho rằng sẽ có được một cuộc hạ cánh mềm khi chứng kiến Fed đi theo chính sách diều hâu. Mọi thứ càng trở nên tốt thì họ càng trở nên diều hâu hơn”.