Làm gì để khơi thông nguồn vốn cho doanh nghiệp?

Doanh nghiệp “hụt hơi” vì thiếu vốn

Có nhiều doanh nghiệp ở trong nước đang phải loay hoay tìm cách duy trì một phần hoạt động trước khi có thể tính đến phương án phục hồi toàn diện cũng như phát triển. 

Và các doanh nghiệp cũng đang bước vào mùa sản xuất, kinh doanh cao điểm để có thể phục vụ cho nhu cầu của thị trường vào dịp cuối năm. Nhu cầu vốn doanh nghiệp cũng vì thế mà tăng nhưng không dễ để tiếp cận được hầu hết kênh huy động vốn. 

Quyết tâm sang nhượng tài sản để có tiền

Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn May Hồ Gươm - ông Phí Ngọc Trịnh cho biết, phản ánh lãi suất tăng cao trong thời gian qua cũng đã ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của các doanh nghiệp. Đặc điểm của lĩnh vực dệt may chính là khách hàng thường xuyên trả chậm từ 3 - 4 tháng trong khi đó doanh nghiệp cũng phải thanh toán ngay chi phí mua nguyên liệu nên đã dẫn đến khó khăn về dòng tiền. Ông Phí Ngọc Trịnh nói rằng: "Dù phải bù lỗ tỷ giá, càng làm càng lỗ, chúng tôi vẫn phải tìm kiếm thêm đơn hàng cả ở trong và ngoài nước, miễn là có việc làm cho công nhân". 

Còn đối với ngành gỗ, Giám đốc sản xuất Công ty Trách nhiệm hữu hạn Khánh Xương - ông Trần Văn Quang cho hay, công ty đang phải đối mặt với tình hình giảm mạnh về đơn hàng khiến cho doanh thu sụt giảm. Nếu như năm ngoái, công ty sẽ xuất khẩu khoảng 100 container sản phẩm gỗ các loại mỗi tháng thì trong đầu năm nay chỉ còn khoảng 30 - 35 container/tháng và thời gian gần đây chỉ có thể xuất được trung bình mỗi tháng là 8 container. 

Ông Trần Văn Quang bộc bạch: “Chúng tôi cũng rất cần vốn để có thể duy trì được hoạt động nhưng trong mấy tháng qua thì không thể tiếp cận được nguồn tín dụng ưu đãi nào. Trong khi đó thì lãi suất vay bình thường cũng khá cao mà cũng không hề dễ dàng trong việc giải ngân. Chúng tôi cũng đã chọn vay bằng USD để có thể được hưởng lãi suất không quá cao, chỉ khoảng 4%/năm nhưng thời gian gần đây lại gặp thêm biến động lớn về tỷ giá”. 

Đối với lĩnh vực sản xuất thực phẩm, Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm Vĩnh Thành Đạt - ông Trương Chí Thiện cho hay doanh nghiệp cũng đang rơi vào thế kẹt giữa hai đầu vào gồm đầu vào từ các trang trại chăn nuôi và đầu ra chính là kênh bán lẻ. Trước đây thì khách hàng của công ty cũng thanh toán tốt và nay nợ quá hạn cũng đã lên đến 30%. Trong bối cảnh có nhiều ngân hàng không còn hạn mức tín dụng thì doanh nghiệp chưa thể nào vay vốn của ngân hàng hay là các kênh ưu đãi khác, có nguy cơ sẽ đứt gãy nguồn cung ứng. Và nếu như không có giải pháp gọi vốn bổ sung từ các cổ đông thì công ty sẽ gặp khí trong việc duy trì hoạt động. 

Cũng tương tự, Giám đốc Công ty Cổ phần Đại Hoàng Thủy - ông Hoàng Văn Thủy cũng kể lại sau dịch bệnh COVID-19 thì công ty đã cần nguồn vốn lên đến khoảng 50 tỷ đồng để tiến hành thu mua nguyên liệu, chăm sóc khách hàng cũng như chi trả lương cho người lao động nhưng chẳng thể tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi. 

Và trong thời gian cao điểm sản xuất dịp cuối năm thì công ty cũng cần thêm khoảng 30 tỷ đồng và chấp nhận lãi suất cao nhưng cũng không thể vay được ngân hàng. Trong tình thế cấp bách thì công ty đã buộc phải sang nhượng tài sản để có khoảng 10 tỷ đồng giải quyết được phần nào nhu cầu nguyên vật liệu phục vụ cho mục đích sản xuất và đáp ứng được nhu cầu cầu của thị trường. 

Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Trách nhiệm Thương mại - Sản xuất Thép Việt, ông Đỗ Duy Thái cũng chỉ rõ thị trường bất động sản cũng gần như đóng băng trong những tháng gần đây đã khiến cho mặt hàng sắt trở nên ế ẩm, tồn kho lớn và giá bán thấp hơn so với giá thành. Cũng theo đó, việc tiếp cận đến nguồn vốn ưu đãi trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội cùng động thái siết dụng thời gian qua cũng đã đưa nhiều doanh nghiệp vào tình cảnh khó khăn. 

Doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch cũng rất chật vật bởi không có tài sản thế chấp để có thể tiếp cận đến nguồn vốn dễ dàng hơn với mục đích tận dụng cơ hội thị trường khách inbound (nội địa) và outbound (du lịch nước ngoài) đang hồi phục tốt.

Để đầu tư lâu dài quyết tâm gồng lỗ

Phó Chủ tịch Hội DN TP HCM (HUBA) - ông Lê Hữu Nghĩa cho hay, thông tin có những doanh nghiệp phải vay nóng với lãi suất từ 3 - 5%/tháng để có thể giải quyết nhu cầu vốn trong thời gian ngắn hạn. Một số doanh nghiệp thì tham gia nhiều chương trình khuyến mãi bán dưới giá vốn để đẩy hàng tồn và chấp nhận lỗ ít là lời để có dòng tiền luân chuyển, đầu tư lâu dài cho thương hiệu và trong tương lai sẽ có thể thu lợi nhuận từ sản phẩm khác. 

Ông Nghĩa nêu rõ: "Đã bước vào tháng cuối cùng của năm, chúng ta không nên bàn câu chuyện nới room tín dụng hay không nữa. Đến năm 2023, hệ thống ngân hàng sẽ có room mới. Vấn đề quan trọng hiện nay là cần ưu tiên giải ngân cho các DN sản xuất những hàng hóa phục vụ nhu cầu tiêu dùng cuối năm, những ngành nghề sử dụng nhiều lao động và ngành xuất khẩu nông - lâm - thủy sản để mang ngoại tệ về". 

Trong báo cáo tổng hợp khó khăn, thách thức của các doanh nghiệp trong những tháng cuối năm 2022 là do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân phát hành cũng nêu rõ sau hơn 2 năm chịu tác động bởi dịch COVID-19, doanh nghiệp Việt Nam vừa gặp khó khăn chủ yếu là ở nguồn vốn lại vừa tiếp tục đối mặt với những khó khăn nội tại trước liên quan đến nền tảng công nghệ, quản trị,... Có thể thấy, những điều này cũng khiến cho phần lớn doanh nghiệp rơi vào tình thế chông chênh khi mà phải gắng sức duy trì một phần hoạt động trước khi có thể tính đến việc phục hồi. 

Và báo cáo này cũng dẫn chứng rằng doanh nghiệp ngành thép phải bán sản phẩm thấp hơn với giá vốn từ 30 - 40% để có dòng tiền trong lúc chờ đợt phân bổ chỉ tiêu tín dụng tiếp theo. Doanh nghiệp các ngành công nghiệp hỗ trợ trước đây cũng có thể sử dụng hợp đồng đã ký kết hay là thế chấp bất động sản để vay vốn nhưng ngân hàng hiện tại cũng không giải ngân. Doanh nghiệp ngành nông nghiệp thì khó có thể tiếp cận được nguồn vốn để có thể thu mua nguyên liệu trong khi đó một số loại nông sản có kỳ thu mua chú trọng ở những tháng cuối năm trước và đầu năm sau.

Trong khi đó thì doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cũng bị dừng hầu hết các hợp đồng cung ứng vật liệu cho các công trình, các hợp đồng cũng đã hoàn tất không thể nào thanh toán bởi vì chủ đầu tư cũng không có dòng tiền, không vay được ngân hàng để trả cho doanh nghiệp cung ứng vật liệu. Ngoài ra thì nhiều dự án xây dựng bằng vốn đầu tư công cũng đang đình trệ đã ảnh hưởng đến nhóm doanh nghiệp này. 

Trưởng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân - ông Trương Gia Bình cho biết, các doanh nghiệp FDI có sẵn nền tảng quản trị hiệu quả, khoa học hơn doanh nghiệp trong nước, chịu ảnh hưởng ít nghiêm trọng hơn trong đại dịch COVID-19 lại không bị phụ thuộc vào vốn vay từ các ngân hàng ở trong nước. 

Ông Trương Gia Bình nói thêm: “Tình trạng này nếu kéo dài sẽ tạo ra khoảng cách và sự chênh lệch ngày càng lớn giữa hai thành phần kinh tế, làm sụt giảm sức cạnh tranh thực chất của DN và nền kinh tế Việt Nam". 

Áp thêm điều kiện cho bên vay vốn

Theo ông Lê Hữu Nghĩa, có doanh nghiệp vay chỉ 10 tỷ đồng nhưng phải mua bảo hiểm đến 1 - 2 tỷ đồng. Lý do là vì nhu cầu vay vốn trên thị trường rất nhiều nhưng nguồn vốn lại ít nên ngân hàng cũng sẽ lựa chọn doanh nghiệp để có thể cung cấp vốn. Chính vì thế mà nếu như doanh nghiệp không tự nguyện mua bảo hiểm thì sẽ không được ngân hàng nhận hồ sơ vay vốn cũng như không được giải ngân. 

Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM - ông Nguyễn Chánh Phương cũng nói rằng cảm thấy sốt ruột trước tình hình doanh nghiệp không có lợi nhuận, tồn kho nhiều và trục trặc về dòng tiền. Ông Phương cũng đề nghị các ngân hàng thương mại xem xét doanh nghiệp nào vẫn hoạt động hiệu quả và có đơn hàng xuất khẩu thì sẽ cho vay vốn để hoạt động và từ đó đóng góp chung cho nền kinh tế. 

Doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động kinh doanh tăng mạnh

Báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong tháng 11, cả nước đã có gần 12.000 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 104.500 tỉ đồng cùng số lao động đăng ký là 74.000 người. Như thế, trong tháng 11 đã giảm 8,3% số doanh nghiệp thành lập mới và giảm 2,3% về vốn đăng ký cũng như giảm 3,7% về số lao động so với tháng trước. 

Và cũng trong tháng này, cả nước ghi nhận có 4.006 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, so với tháng trước giảm 1,3% và so với cùng kỳ năm 2021 tăng 13,7%; 5.095 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, so với tháng trước tăng 21,3% và so với cùng kỳ tăng 9,8%; 1.422 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, so với tháng trước giảm 11,2% nhưng so với cùng kỳ tăng 13,2%.

Như thế, tính chung trong 11 tháng năm 2022, số doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh có thời hạn ghi nhận là 70.200, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 34,8%; gần 45.300 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 14,7%; 16.800 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, so với cùng kỳ tăng 13,3%. Bình quân mỗi tháng có 12.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.