Ngành công nghệ bốc hơn hơn 7.400 tỷ USD trong vòng một năm

Sau một năm mọi chuyện đã khác 

Theo Nhịp sống thị trường, vốn hóa thị trường của Microsoft đã giảm khoảng 700 tỷ USD, Meta giảm 600 tỷ USD vốn hóa. Thống kê cho thấy, các nhà đầu tư lớn mất gần 7.400 tỷ USD trong vòng 1 năm. Việc tăng lãi suất gây cản trở tới khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Dù những công ty đều hứa hẹn về sự tăng trưởng lợi nhuận trong tương lai, nhưng vì tác động từ lạm phát nên nó cũng trở nên vô nghĩa. 

Rất nhiều tiêu cực xảy ra trong năm nay, các công ty công nghệ liên tục cắt giảm chi phí, dừng việc tuyển dụng mới và sa thải hàng loạt nhân sự. Hoạt động IPO trong năm nay có diễn biến chậm hơn so với năm trước. Giai đoạn 2020 - 2021 là những năm huy hoàng. Thông qua đại dịch mà nhiều doanh nghiệp đã tận dụng được xu hướng làm việc từ xa và nhận tiền trợ cấp của Chính phủ. Từ đó huy động được hàng tỷ USD cho đợt chào bán cổ phiếu công khai, đem về số tiền khổng lồ. Tuy nhiên, mức định giá hiện tại sụt giảm rõ rệt. 

Chẳng hạn, hãng xe điện Rivian đã giảm hơn 80% vốn hóa khi đạt đỉnh hơn 150 tỷ USD. Renaissance IPO ETF cho hay, vốn hóa thị trường của hàng loạt công ty mới niêm yết tại Mỹ giảm 57% trong năm. Một số giám đốc điều hành thừa nhận những sai lầm của họ. 

Thực tế, đại dịch Covid - 19 không vĩnh viễn làm thay đổi cách thức sinh hoạt của con người. Việc tuyển dụng và đầu tư khi đó như thể con người sẽ mãi ở trong nhà, không có hoạt động mua bán nào bên ngoài. 

Lần đầu tiên suốt 2 thập kỷ, chỉ số chứng khoán Nasdaq sắp bị S&P 500 vượt. Kể từ khi bùng nổ bong bóng dot-com, đồng thời Nasdaq hoạt động kém hiệu quả. Dù ngành công nghệ có những bước tiến bùng nổ nhưng không thể phủ nhận sự tụt lại trong năm nay. 

Meta có một năm thất bại

Trước khi Facebook đổi tên vào năm 2021, nền tảng này liên tục mang về lợi nhuận rất cao cho các nhà đầu tư của công ty, vượt qua ước tính và cả sự tăng trưởng lợi nhuận trong lịch sử ngành. 

Công ty đã trụ vững và trở thành ứng dụng không thể thiếu và thu hút nhiều người dùng sử dụng hơn nữa. Dù thế giới đang dần mở cửa và việc Meta liên tục vướng phải cáo buộc xâm phạm quyền riêng tư của người dùng thì cổ phiếu của họ vẫn tăng 20% so với năm ngoái. 

Nhưng có lẽ, cách nhìn về tương lai của Zuckerberg không giống những nhà đầu tư của mình. Việc CEO Meta chi hàng tỷ USD mỗi năm cho metaverse khiến các nhà đầu tư Phố Wall bối rối.

Vấn đề lớn nhất của Meta hiện tại là việc Apple cập nhật lại chính sách bảo mật trên IOS khiến cho Facebook cùng các doanh nghiệp khác đều bị hạn chế quảng cáo hướng tới khách hàng mục tiêu.

Cổ phiếu Meta hiện tại đã giảm 2/3 và đứng trước nguy cơ giảm doanh thu trong 3 quý liên tiếp. Meta cho hay, công ty đã sa thải 13% nhân sự, tương đương 11.000 nhân viên công ty. Đây là đợt cắt giảm quy mô lớn nhất từ trước đến nay. 

Cuộc chiến tranh giành nhân sự trong ngành công nghệ đã đạt tới tầm cao mới. Nhà tuyển dụng của Amazon từng đưa ra con số 700.000 USD chiêu mộ một kỹ sư hoặc quản lý dự án đạt trình độ cao. 

Tại công ty game Roblox chi trả cho một kỹ sư cấp cao nhất lên tới 1,2 triệu USD. Ra mắt thị trường chứng khoán từ năm 2020, công ty phần mềm Asana đã trả cho các kỹ sư mức lương khởi điểm là 198.000 USD.

Tuy nhiên, hiện tại các Big Tech như Meta, Amazon, Cisco, Twitter đã bùng nổ làn sóng sa thải. Dữ liệu từ trang web Layoffs.fyi, cho thấy có 29.000 nhân viên đã bị sa thải vô lý. 

Brad Gerstner - Nhà đầu tư công nghệ tại Altimeter Capital bật mí về những bí mật ở thung lũng Silicon. Những công ty công nghệ lớn như Meta, Twitter, Uber, Google đều có thể đạt mức doanh thu tương tự mà không cần có lượng nhân viên lớn như vậy. Nhà đầu tư này khẳng định việc cắt giảm nhân sự là cần thiết để giúp công ty hoạt động hiệu quả hơn. 

Brad Gerstner đã gửi thư với nội dung tương tự cho giám đốc điều hành Google - Sundar Pichai. Được biết, Google mới đây đã ghi nhận tình trạng tăng trưởng chậm nhất từ năm 2013 (không tính giai đoạn bùng dịch). Hiện tại, các nhân viên Google rất lo lắng về vấn đề mình có còn được ở lại hay không, theo CNBC. 

Một thời hoàng kim của SPAC

SPAC là các công ty mua lại với mục đích đặc biệt, thành lập nhằm huy động vốn thông qua IPO để thâu tóm công ty khác. SPAC được xem là một trong những xu hướng rất hot vào năm 2020 và 2021. Thay vì đi theo kiểu truyền thống là IPO thì nhiều công ty không đủ hồ sơ đã sáp nhập vào SPAC. Năm 2021, có 619 SPAC đã lên sàn chứng khoán tại Mỹ, nhiều hơn so với IPO truyền thống. 

Theo CNBC, hiệu suất của cổ phiếu SPAC giảm hơn 70% kể từ khi thành lập, giảm gần 2/3 trong năm 2021. Nhiều SPAC nhanh chóng mất phương hướng và phải trả lại tiền cho các nhà đầu tư. Người được mệnh danh là vua SPAC - Chamath Palihapitiya vừa chấm dứt 2 thương vụ vào tháng trước. Nguyên nhân vì không tìm được mục tiêu sáp nhập phù hợp. Chamath đã phải trả 1,6 tỷ USD cho các nhà đầu tư. 

Đội phân tích đầu tư mạo hiểm của EY cho biết các nhà đầu tư đã chi trả 325 tỷ USD vào những công ty được hỗ trợ vốn mạo hiểm, đạt đỉnh vào quý IV/2021. Thời kỳ tiền rẻ qua đi, các công ty có xu hướng giữ hơn xuất ra, chỉ huy động một lượng vốn cần thiết và thường không chấp nhận những khoản thiệt thòi.

Sự suy giảm nhỏ giọt khiến cho các công ty không thể bỏ qua việc niêm yết cổ phiếu với định giá thấp hơn. Quản lý đối tác tại quỹ Revolution Ventures ở San Francisco - David Golden cho biết, thị trường IPO dường như rất chậm.

"Khi thị trường IPO bị hạn chế thì khả năng tìm kiếm thanh khoản qua thị trường đại công khai sẽ bị kìm kẹp. Đa phần các nhà đầu tư trong lúc này không thoát khỏi IPO" - Cựu giám đốc điều hành ngân hàng viễn thông, truyền thông và công nghệ của JPMorgan - Golden cho hay.

Chỉ có 173 đợt IPO tại Mỹ vào năm 2022, ít hơn so với 961 đợt IPO vào cùng thời điểm năm 2021. Trong thế giới của đầu tư mạo hiểm, sẽ không có bất kỳ giao dịch nào đáng chú ý.

Nghiên cứu của FactSet cho biết, trung bình một năm có khoảng 100 - 200 đợt IPO tại Mỹ. Chuyên gia IPO, giáo sư tài chính tại Đại học Florida - Jay Ritter cho biết, năm ngoái có 123 đợt IPO ngành công nghệ.

Cũng trong ngành công nghệ, một mô hình kinh doanh mới nổi những năm gần đây là “Mua ngay, trả sau" (Buy Now, Pay Later). Các công ty sẽ cung cấp tín dụng cho những giao dịch mua trả sau như Afterpay, Affirm, Sweden’s Klarna ngày càng phổ biến hơn khi lãi suất đang thấp và ảnh hưởng từ đại dịch đã khiến nhiều người thích mua sắm trên mạng hơn.

Sau 10 tháng, Affirm đạt đỉnh, công ty đã nhanh chóng phát triển trong những ngày đầu dịch Covid - 19. Tuy nhiên, vào năm 2021, khi Klarna công bố lỗ 344 triệu USD, Afterpay lỗ 159,4 triệu USD, thì Affirm lỗ tới 362 triệu USD trong vòng nửa năm tính tới tháng 12/2021.

Định hướng tương lai

Sau khi chính thức thành ông chủ Twitter, có vẻ câu chuyện về việc quản lý công ty của tỷ phú Elon Musk như một bộ phim. Musk đã lập tức sa thải hơn một nửa nhân sự công ty. Hoặc việc mời cựu Tổng thống Donald Trump quay lại sử dụng mạng xã hội này đều thu hút sự chú ý.

Ngành công nghệ thế giới đang chao đảo vì sàn giao dịch tiền điện tử FTX "sập". Loạt doanh nghiệp lớn như Sequoia, BlackRock và Tiger Global đều chứng kiến những khoản đầu tư của mình biến mất chỉ sau một đêm.

Tuy nhiên, còn có những điểm sáng mới. Chẳng hạn, luật giảm lạm phát của tổng thống Joe Biden hay luật khuyến khích sản xuất bán dẫn cho Myz có thể giúp ngành công nghệ nhận được vốn đầu tư vào năm 2023.

Do đó, bất chấp hàng loạt khó khăn vĩ mô thì ngành công nghệ vẫn được tin tưởng sẽ khởi sắc vào những năm tới.