Kinh tế thế giới có thực sự "gặp may" khi nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc?

Động lực nào giảm tình trạng lạm phát hiện nay?

Trong năm 2022, tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới bỗng bị gián đoạn khi nhiều địa phương đã phải phong tỏa vì làn sóng lây nhiễm COVID-19 mới. Theo sau đó là Bắc Kinh đã công bố một loạt chính sách kích thích nhưng nhiều nhà kinh tế cho biết mục tiêu tăng trưởng khoảng 5,5% cho cả năm 2022 là rất xa vời nếu như vẫn còn nguy cơ phong tỏa. 

Có thể thấy, một năm tăng trưởng yếu ớt của Trung Quốc sẽ kìm hãm nền kinh tế toàn cầu đúng lúc Mỹ cùng nhiều nước khác cũng đang chậm lại. Đồng thời, sự suy yếu của nền kinh tế Trung Quốc cũng có thể giúp giảm áp lực lạm phát trên toàn cầu. Giám đốc thị trường Trung Quốc của công ty nghiên cứu chính sách và kinh tế  Rhodium Group - ông Logan Wright cho hay: "Nếu xét trên phương diện toàn cầu thì nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc có thể giúp cho các ngân hàng trung ương chống lạm phát, các nhà hoạch định chính sách chỉ cần tăng lãi suất thấp hơn so với dự tính như hiện nay". Cùng với đó, sự leo thang của giá hàng hóa và lương thực bắt nguồn từ chiến sự Nga - Ukraine đã làm trầm trọng thêm áp lực về lạm phát đã gây ra bởi tình trạng thiếu hụt lao động cũng như gián đoạn chuỗi cung ứng. 

Bên cạnh đó, chỉ số giá tiêu dùng tháng 5 của Mỹ ghi nhận tăng 8,6% so với cùng kỳ năm 2021 và xác lập kỷ lục hơn 40 năm. Theo dữ liệu từ CME Group, các nhà đầu tư dự kiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tăng lãi suất từ mức 1,6% như hiện nay lên mức 3,5% vào cuối năm nay. 

Theo tờ Wall Street Journal, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) dự định sẽ tăng lãi suất lên trong tháng này - đây là lần đầu tiên tăng trong một thập kỷ qua. Còn Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) thì sẽ tăng lãi suất 5 lần kể từ tháng 12 năm 2021. 

Ngân hàng Dự trữ Ấn Đồ cũng đã điều chỉnh tăng lãi suất chính sách 2 lần trong hai tháng 5 - 6. Đối với Ngân hàng dự trữ Australia cũng thực hiện lần tăng lãi suất đầu tiên trong một thập kỷ vào hồi tháng 5 và là lần thứ hai được thực hiện vào thời điểm tháng trước. Việc Trung Quốc dỡ bỏ lệnh phong tỏa tại Thượng Hải và các thành phố lớn khác cũng đã giúp tháo gỡ một số nút thắt chuỗi cung ứng - đây là một nguyên nhân làm hình thành áp lực lạm phát trên toàn cầu. 

Công ty vận tải Four Kites cho biết, khối lượng vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Mỹ vào hồi cuối tháng 6 đã vượt qua ngưỡng đầu tháng 3 khi mà các hạn chế về chống dịch được thắt chặt ở Thượng Hải và Thâm Quyến. Chi phí vận chuyển một Container từ Trung Quốc đến Bờ tây của Mỹ cũng ghi nhận giảm 15% trong tuần 21-29/6 so với tuần trước đó nhưng thấp hơn 13% so với cùng kỳ của năm 2021. 

Và khi các nút thắt tại Trung Quốc đã được nới lỏng thì có những dấu hiệu cho thấy được nhu cầu của phương Tây dành cho mặt hàng tiêu dùng đang suy giảm trong bối cảnh thu nhập bị bào mòn bởi lạm phát. Thay vào đó thì người tiêu dùng cũng đang dần chuyển hướng chi tiêu sang dịch vụ. 

Theo đó, các nhà bán lẻ Mỹ bao gồm Target, Bed Bath & Beyond cũng đưa ra cảnh báo về thiệt hại tài chính bởi có quá nhiều hàng hóa tồn kho mà khách hàng không còn muốn nữa. Và tình cảnh trên có khả năng sẽ tạo ra thêm một động lực giảm phát khác như các nhà sản xuất hàng hóa tại Trung Quốc có thể sẽ giảm giá thay vì phải đối mặt với nhu cầu tụt dốc ở trong và ngoài nước, đặc biệt là nếu như họ cũng thừa hàng tồn kho. Có thể thấy, khả năng này sẽ càng dễ xảy ra hơn nếu như tác động của việc giảm giá biên lợi nhuận được bù đắp lại bởi đồng nhân dân tệ yếu đi. Thời điểm tháng 5, lạm phát giá sản xuất của Trung Quốc đi lên 6,4% so với cùng kỳ năm 2021 nhưng vẫn đánh dấu chuỗi 7 tháng đi xuống liên tiếp. Còn tồn kho thành phẩm trong tháng 4 của doanh nghiệp Trung Quốc đã tăng 20% so với một năm trước đó và tốc độ nhanh nhất trong một thập kỷ. Hơn thế, hàng tồn kho ghi nhận giảm xuống trong tháng 5 và tháng 6 khi các hạn chế chống COVID-19 được nới lỏng.  

Tác động của Trung Quốc lên lạm phát toàn cầu "đa chiều"

Mặc dù vậy, tác động của Trung Quốc lên lạm phát toàn cầu không phải là một chiều. Có thể thấy, chiến lược Zero COVID có thể dẫn đến các đợt phong tỏa khác từ đó tạo ra các điểm tắc nghẽn mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo lời ông Kenneth Rogoff, nhà kinh tế thuộc Đại học Harvard: "Nếu những rắc rối này tệ đi, Trung Quốc sẽ xuất khẩu lạm phát sang phần còn lại của thế giới”.

Thực tế cho thấy, thị trường hàng hóa công nghiệp là một trong những yếu tố bất ổn khác. Và với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng, các quan chức của Trung Quốc đang rất quyết tâm đầu tư cho cơ sở hạ tầng. Hơn thế, nỗ lực này còn có thể đẩy giá vật liệu thô dùng cho xây dựng trên toàn thế giới lên cao nữa điển hình như quặng sắt và nhôm. Còn nếu như sự phục hồi của Trung Quốc mạnh mẽ hơn dự đoán thì nhu cầu dành cho dầu và than cũng sẽ đi lên. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế nhận định Trung Quốc khó có thể phục hồi nhanh chóng như khi nước này vượt qua đợt bùng phát dịch bệnh tại Vũ Hán vào hồi đầu năm 2020. Điều khác biệt chính là nhu cầu quốc tế dành cho hàng hóa đã có sự suy giảm còn người tiêu dùng và doanh nghiệp nội địa lại có tâm lý e dè trước nguy cơ phong tỏa. Đối với chiến dịch xây dựng cơ sở hạ tầng có sẽ sẽ không đủ để bù đắp cho sự suy yếu của thị trường bất động sản.