Hủy niêm yết cổ phiếu là gì? Nhà đầu tư xử lý ra sao?

Hủy niêm yết cổ phiếu là gì?

Hủy niêm yết cổ phiếu là hoạt động loại bỏ mã chứng khoán đã được niêm yết ra khỏi sàn giao dịch chứng khoán. Hay hiểu một cách đơn giản nhất thì cổ phiếu bị hủy niêm yết sẽ không được phép giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán. Một cổ phiếu sẽ bị hủy niêm yết nếu cổ phiếu không đáp ứng các điều kiện, yêu cầu của sàn giao dịch, các Sở giao dịch chứng khoán thường xuyên kiểm tra hoạt động của các mã chứng khoán cũng như các công ty phát hành. 

Các hình thức và điều kiện hủy niêm yết chứng khoán 

Hiện nay, có hai hình thức hủy niêm yết là hủy niêm yết chứng khoán bắt buộc và hủy niêm yết chứng khoán tự nguyện. Hai hình thức này Mỗi trường hợp hủy niêm yết chứng khoán sẽ có điều kiện và quy định riêng. Dưới đây là điều kiện hủy niêm yết chứng khoán cụ thể cho từng trường hợp:

Điều kiện hủy niêm yết chứng khoán bắt buộc

Tại khoản 1, Điều 60, Nghị định 58/2012/NĐ-CP đã quy định về điều kiện hủy niêm yết chứng khoán bắt buộc như sau:

Trường hợp 1: Trong vòng 1 năm, công ty niêm yết chứng khoán không đáp ứng được điều kiện quy định cụ thể

Chứng khoán là cổ phiếu sẽ bị hủy niêm yết, nếu công ty không đáp ứng các điều kiện: 

• Số vốn điều lệ từ 120 tỷ đồng (HOSE) hay 30 tỷ đồng (HNX)
• Không đủ 20% cổ phiếu có quyền biểu quyền của hơn 300 cổ đông không phải cổ đông lớn nắm giữ trên sàn HOSE, hay 15% tương đương với 100 cổ đông lớn nắm giữ trên sàn HNX.

Quy định huỷ niêm yết đối với trái phiếu doanh nghiệp:

• Sàn HOSE: Công ty có số vốn điều lệ đã góp tại thời điểm phát hành trái phiếu là 120 tỷ, theo sổ sách kế toán. Đồng thời có ít nhất 100 người sở hữu trái phiếu tại thời điểm phát hành.
• Sàn HNX: Công ty có số vốn thực góp trên 30 tỷ đồng, tại thời điểm phát hành trái phiếu, theo sổ sách kế toán.

Quy định đối với chứng chỉ quỹ: 

• Đơn vị phát hành chứng chỉ quỹ không là: Quỹ đóng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng, quỹ hoán đổi danh mục, quỹ đầu tư bất động sản.
• Có ít nhất 100 người sở hữu chứng chỉ quỹ (quỹ đại chúng) hoặc tối thiểu 100 cổ đông nắm giữ cổ phiếu của công ty đầu tư chứng khoán đại chúng (không bao gồm nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp).

Trường hợp 2: Công ty niêm yết ngừng mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh từ 12 tháng trở lên 

Đối với các công ty ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh từ 12 tháng trở lên thì bị bắt buộc huỷ yêu cầu niêm yết. Trong đó, hoạt động kinh doanh mang lại doanh thu lớn nhất trong nguồn thu của công ty sẽ được tính là hoạt động chính. Hoạt động kinh doanh chính bị ngừng có thể do nhiều nguyên nhan khác nhau như: hoạt động không hiệu quả, cơ cấu lại bộ máy, tạm dừng theo các yêu cầu của cơ quan nhà nước…

Trường hợp 3: Công ty niêm yết bị thu hồi giấy phép kinh doanh hoặc giấy phép hoạt động chuyên ngành 

Một số trường hợp công ty bị thu hồi giấy phép kinh doanh có thể kể đến như:

• Những nội dung được kê khai trong hồ sơ đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp có sự mập mờ, lừa dối. 
• Trong danh sách thành lập doanh nghiệp có các đối tượng bị cấm Theo khoản hai, điều 18, luật doanh nghiệp 2014.
• Doanh nghiệp đã ngừng hoạt động trên 12 tháng nhưng không có sự thông báo với các cơ quan chức năng. 
• Một số trường hợp khác theo quy định của tòa án đã đưa ra. 

Trường hợp 4: Những cổ phiếu đã niêm yết nhưng không thực hiện hoạt động giao dịch tại sàn trong thời gian 12 tháng. 

Những trường hợp cổ phiếu của các công ty không thực hiện giao dịch mua bán trong vòng một năm từ khi niêm yết. Những hình nhân có thể đến từ việc chuyển kết quả kinh doanh của công ty hiệu quả thông tin không rõ ràng… khiến các nhà đầu tư e ngại.

Trường hợp 5: Kết quả kinh doanh của công ty thua lỗ trong ba năm liên tiếp.

Đối với các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ trong ba năm gần nhất tìm tiếp với lũy kế vượt quá số vốn điều lệ thực góp Sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc. Doanh thu sẽ dựa trên báo cáo tài chính năm gần nhất để xem xét đánh giá. 

Trường hợp 6: Trường hợp công ty niêm yết bị phá sản hoặc phân tách, sáp nhập. 

Trường hợp công ty đã niêm yết nhưng trong quá trình hoạt động phá sản không còn tồn tại hay ngay khi vừa mới thành lập sau hoạt động sắp nhập phân tách nhưng chưa đáp ứng được các điều kiện để được niêm yết trên sàn chứng khoán thì cổ phiếu của công ty cũng sẽ bị hủy bỏ. 

Một số trường hợp khác công ty cũng bị hủy niêm ít bắt buộc nếu vi phạm một trong những trường hợp sau:   

• Công ty cố tình trì hoãn không nộp báo cáo tài chính của ba năm liên tiếp.
• Công ty bị tổ chức kiểm toán không chấp nhận hoặc từ chối các hoạt động kiểm toán, báo cáo tài chính trong năm gần nhất. 
• Công ty niêm yết không công khai các thông tin quan trọng liên quan đến hoạt động kinh doanh, phát hành chứng khoán. 
• Công ty niêm yết có hành động gian dối làm hồ sơ giả, ghi thông tin sai lệch để lừa dối người mua. 

Điều kiện hủy niêm yết chứng khoán tự nguyện

Trường hợp hủy niêm yết tự nguyện xảy ra khi chính công ty phát hành chứng khoán tự nguyện yêu cầu thực hiện. Điều kiện để hủy niêm yết chứng khoán tự nguyện đã được quy định tại khoản 2, Điều 60, Nghị định 58/2012/NĐ-CP. Các điều kiện hủy niêm yết tự nguyện cụ thể như sau:

• Đại hội đồng cổ đông sẽ họp và biểu quyết về việc hủy niêm yết chứng khoán với số lượng lớn được thông qua. Trong đó phải có tối thiểu mười lăm phần trăm số phiếu hủy niêm yết do các cổ đông không phải là cổ đông lớn biểu quyết. Danh sách cổ đông nhỏ trong đại hội đồng gửi phiếu biểu quyết Đại hội đồng cổ đông biểu quyết thực hiện bằng văn bản.
• Cái bọn nhiên ít tự nguyện chỉ được thực hiện khi công ty đã xếp hình và thực hiện giao dịch tối thiểu hai năm trên sàn. Bên cạnh đó, theo Nghị định 60/2015/NĐ-CP, công ty đại chúng hủy niêm yết vẫn cần đăng ký giao dịch trên sàn UpCom, ngay sau khi chứng khoán hủy niêm yết.

Ý nghĩa của việc hủy niêm yết chứng khoán?

Để niêm yết chứng khoán không còn là hoạt động xa lạ trên các sàn giao dịch lớn như HOSE, HNX hay UpCom. Hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của hoạt động huỷ niêm yết chứng khoán:

• Hoạt động hủy niêm yết giúp các sàn giao dịch chứng khoán thanh lọc, loại bỏ những chứng khoán không uy tín, có thể làm nhiễu loạn thị trường, hướng tới việc tạo ra một thị trường trong sạch, bền vững, để các nhà đầu tư có thể yên tâm, tin tưởng. 
• Hoạt động hủy niêm yết sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, công khai và công bằng cho các loại cổ phiếu. Các nhà đầu tư sẽ dựa vào những thông tin đã được doanh nghiệp cung cấp để đánh giá mọi cơ hội của các loại cổ phiếu đang được giao dịch trên thị trường.
• Hủy niêm yết cũng giống như một lời cảnh báo để các doanh nghiệp có trách nhiệm hơn trong việc hoạt động minh bạch, mang đến những thông tin tốt nhất cho các nhà đầu tư.

Nhà đầu tư nên làm gì khi cổ phiếu hủy niêm yết ?

- Không ít nhà đầu tư đã từng rơi vào trường hợp đang sở hữu một số cổ phiếu thì cổ phiếu đó lại bị hủy niêm yết. Lúc này, không cần phải vội vàng, lo lắng mà cần tìm cách giải quyết cho thích hợp. Trước tiên, khi cổ phiếu bị hủy niêm yết công ty phát hành sẽ có trách nhiệm phải mua lại số cổ phiếu này bằng tiền của mình để thanh toán cho người mua. Nếu không đủ khả năng chi trả thì Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ yêu cầu công ty chuyển cổ phiếu lên sàn UPCOM (sàn giao dịch không chính thức hoặc thứ cấp) để tiếp tục thực hiện giao dịch để nhà đầu tư có thể tiếp tục bán số cổ phiếu còn lại của mình.

- Đối với trường hợp cổ phiếu bị hủy niêm yết do công ty kinh doanh không tốt hoặc vi phạm những quy định niêm yết thì sẽ có những hướng giải quyết khác. Theo quy định, sau khi hủy niêm yết, các doanh nghiệp sẽ tự động được đăng ký giao dịch trên sàn UPCOM để duy trì hoạt tính thanh khoản, nhưng phải xác định trước là cổ phiếu sẽ rất khó giao dịch. 

- Đối với các nhà đầu tư cần phải liên tục cập nhật thông tin về cổ phiếu và doanh nghiệp cũng như tình hình thị trường. Điều quan trọng nhất là cần phải phân tích được các vấn đề một cách thận trọng khi tiếp nhận các thông tin, không nên có tâm lý hùa theo đám đông hoặc lo lắng quá nhiều khi đầu tư vào một loại chứng khoán nào đó.

- Nếu nhận thấy cổ phiếu dễ bị hủy niêm yết do phía công ty hoạt động không tốt thì ngay lập tức phải bán các cổ phiếu đó. Đối với những doanh nghiệp có nguy cơ phá sản thì cổ phiếu sẽ có giá thấp nhưng doanh nghiệp vẫn có khả năng phục hồi thì không cần phải bán gấp bán vội mà vẫn để lại được.

- Đối với cổ phiếu hủy niêm yết không chuyển sàn: Đối với các cổ phiếu bị hủy niêm tết mà không chuyển sàn thì nhà đầu tư cũng cần phải bình tĩnh, nếu rơi vào trường hợp này cần liên hệ với phòng cổ đông của công ty để có giải pháp kịp thời và xem các chính sách mà doanh nghiệp đưa ra để giải quyết vấn đề.

Hủy niêm yết cổ phiếu là việc mà không ai mong muốn xảy ra nhưng nếu rơi vào trường hợp này thì nhà đầu tư cần phải hết sức bình tĩnh, giải quyết mọi vấn đề một cách thật chính xác để lấy lại được số tiền còn lại từ doanh nghiệp.