Hành trình khởi nghiệp của nhà sáng lập sàn TMĐT nông sản FoodMap: Xuất phát điểm là hồng treo gió đến bản đồ nông - đặc sản Việt song hành cùng nông dân cả nước

Thời điểm cách đây 3 năm, với lòng tự ái dân tộc khi thấy nông sản Việt mặc dù ngon lành nhưng vẫn thua trên sân khách lẫn sân nhà. Lúc này, Phạm Ngọc Anh Tùng đã đứng ra thành lập FoodMap. Tùng chia sẻ rằng: "Để mình có thể tự do về thời gian, tự do về không gian, tự do suy nghĩ!" và Tùng muốn làm điều mà bản thân muốn mà không thể kiếm tìm ở nơi khác. 

Được biết, hành trang khởi nghiệp của của Tùng chỉ có kiến thức công nghệ và đặc biệt là mảng tự động hóa, thứ mà anh được đào tạo và yêu thích cộng với sự hiểu biết sâu rộng về ngành nông nghiệp Việt cũng như thế giới. Trước đó, Tùng đã có cơ hội tham gia sâu bên trong nhiều chuỗi cung ứng Việt và đi đến 14 nước trong 3 năm đồng thời cũng từng đảm nhiệm vai trò là Giám đốc Nông trại Cầu Đất Farm ở tuổi 25. 

Và sau hơn 3,5 năm, FoodMap ở hiện tại đã nên vóc nên dạng và những ý tưởng, ước mơ của Tùng đã phần nào trở thành sự thật. Phạm Ngọc Anh Tùng từ một tài năng tự động hóa sau khi thắng rất nhiều cuộc thi về robot thời sinh viên tại Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh thì giờ đây đã trở thành một doanh nhân chững chạc. Đường còn xa vạn dặm nhưng ít ai có thể biết được hướng đi của mình là hoàn toàn chính xác. 

Khởi nghiệp kiểu "tay không bắt giặc"

Chia sẻ về sản phẩm đầu tiên bán trên nền tảng TMĐT FoodMap, Tùng cho hay, FoodMap được thành lập vào tháng 12/2018. Ở thời điểm đó, sản phẩm đầu tiên mà Tùng bán chính là hồng treo gió của Đà Lạt. Hồng treo gió là một đặc sản nổi tiếng của Đà Lạt và đặc biệt là ở Cầu Đất và anh cũng đã có 3 năm làm việc với bà con nông dân tại Cầu Đất nên rất hiểu về sản phẩm đó. 

Bên cạnh đó, sở dĩ anh chọn hồng treo gió để phân phối là vì hồng treo gió rất ngon. Theo quan sát của anh Tùng thì 10 người ăn thì sẽ có 9 người khen ngon. Điều thứ hai chính là câu chuyện về loại quả này rất hay. Đối với hồng Đà Lạt tại Cầu Đất, có mùa vụ nông dân để thối trên cây không hái vì giá bán quá rẻ. Theo đó, FoodMap đã mang hồng công nghệ cùng phương thức sản xuất mới để tạo ra được nhiều giá trị gia tăng cho nông sản. Cuối cùng là anh hiểu rất rõ về sản phẩm này từ phương cách sản xuất cho đến cách bảo quản để dài ngày vẫn ngon. 

Anh Tùng bộc bạch: "Hay nói cách khác, tại thời điểm tôi khởi sự FoodMap chỉ có hai bàn tay trắng, đúng nghĩa kiểu ‘tay không bắt giặc’. Website là được anh em hỗ trợ, văn phòng đầu tiên được anh Hải Ninh – nhà sáng lập The Coffee House cho mượn, những công nợ đầu tiên được bà con đồng ý ‘mua trước, trả sau". 

Có thể thấy, nhờ quá trình ăn nằm với nông nghiệp, có những hiểu biết và xây dựng các mối quan hệ với bà con nông dân rất sâu nên dù tay trắng anh vẫn có thể bắt đầu khởi nghiệp. Anh Tùng nghĩ rằng, đây chính là những tài sản lớn nhất của bản thân. Đối với những người trẻ, tài sản lớn nhất không nằm ở vật chất mà ở tư duy và kiến thức, kinh nghiệm trong quá khứ. Và đó cũng chính là những thứ không thể nào mất đi được, đó cũng chính là nền tảng để cho anh Tùng có thể xây dựng FoodMap trong giai đoạn đầu. Có thể nói, trong những ngày đầu, cái mà anh có chỉ là đam mê, kinh nghiệm cùng các mối quan hệ. 

Anh Tùng cho hay, trong 3,5 năm qua. Food Map đã phát triển 3 giai đoạn. Đầu tiên là giai đoạn tiếp cận với nền tảng thương mại điện tử với sản phẩm hồng treo gió. Thứ hai chính là từ tháng 7/2020, công ty của anh đã nhận được đầu tư từ quỹ WaveMaker (trước đó chúng tôi có được đầu tư một ít từ nhà đầu tư thiên thần). Theo đó, FoodMap từ một công ty bé xíu đã bắt đầu lớn hơn một chút và có sự chuyên nghiệp nhất định. 

Và từ tháng 7/2020 - tháng 9/2021, thời gian hơn 1 năm, công ty của anh Tùng đã chuyển văn phòng. Lúc này, công ty đã bắt đầu to hơn và trở thành Top of mind trên thị trường, tăng trưởng 7 lần về doanh số. Đến tháng 9/2021, FoodMap đã kết thúc pre Series A với 4 nhà đầu tư và gần 3 triệu USD tiền vốn được rót đã biến FoodMap trở thành công ty TOP đầu Việt Nam trong mảng AgriTech. 

Đây cũng chính là bước tiến của FoodMap từ bán chuyên nghiệp với 100 nhân sự và có những quản lý đầu ngành săn được từ những tập đoàn lớn ở Việt Nam về để có thể phát triển doanh nghiệp một cách thật nhanh. Đến hiện tại, mức lương của FoodMap không cạnh tranh nếu như so với các Tập đoàn nước ngoài, đại đa số mọi người về đây đều chấp nhận mức lương bằng hoặc thấp hơn. Cái mà anh Tùng cảm nhận được chính là niềm tin của các bạn Gen Z - những bạn trẻ sinh năm 1996/1997/1998 đó là những tập hợp tốt cho FoodMap. Các bạn có niềm yêu thích với nông nghiệp và có đại đa số bố mẹ từng làm nông nghiệp. Nghĩa là các bạn ấy biết ba mẹ, bà con của mình làm nông nghiệp cực khổ nhưng thu nhập thấp và các bạn cũng muốn đồng hành cùng với FoodMap để có thể thay đổi được thực trạng đó. Anh Tùng bộc bạch: "Tôi nghĩ trong khoảng 3-5 năm nữa, những người trẻ này sẽ trở thành những cái tên có ảnh hưởng trong giới nông nghiệp Việt Nam. Đó là lý do vì sao FoodMap đã dần trở thành một doanh nghiệp gần chuyên nghiệp – từ nhân sự, quy mô và doanh số. Trước đây, FoodMap vẫn còn nhiều hạn chế về nguồn lực nên chưa làm được nhiều điều muốn trong chuỗi cung ứng, giờ đây những định vị của tôi đã dần trở thành sự thật chứ không chỉ là suy nghĩ trong đầu nữa". 

Đến thời điểm hiện tại, FoodMap đang trong giai đoạn tăng trưởng - tức là với mô hình kinh doanh hiện tại, anh Tùng mong muốn đẩy mạnh về thị phần. Mặc dù thế thì ở khía cạnh quản trị rủi ro thì công ty có thể bóp quy mô lại để có thêm doanh thu đạt đến điểm hòa vốn hoặc có lợi nhuận. 

Chàng trai trẻ sở hữu lợi thế cạnh tranh vì am hiểu ngành nông nghiệp Việt

Nói về việc kết nối với bà con nông dân, anh Tùng cho biết: "Thật ra thì việc kết nối với bà con nông dân không tốn quá nhiều chi phí, cái ngốn nhiều tiền nhất của FoodMap chính là xây dựng cơ sở hạ tầng và hệ thống công nghệ". 

Được biết, chiến lược của FoodMap có 2 phần chính bao gồm chuyện làm sao để gần bà con nông dân nhất có thể từ vườn của bà con nông dân bước ra một cái là sẽ thấy FoodMap. Và từ năm 2022, FoodMap đã xây dựng được các vựa thu mua, trung tâm sơ chế tại các vùng trồng lớn ví dụ như Trà Vinh, Tiền Giang, Đắc Nông và Đắc Lắc. Sắp tới, tại Đắk Lawsk FoodMap sẽ khánh thành một nhà máy vựa trái cây rộng 1.2ha. 

Sở dĩ nó được gọi là nhà máy bởi vì ở đó sẽ có sơ chế, giống như “packing house” ở nước ngoài. Theo đó, “packing house" sẽ có những nhiệm vụ như thu mua, phân loại, sơ chế, đóng gói hoàn chỉnh bằng máy móc thiết bị tự động. Và một trong những mục tiêu quan trọng của FoodMap chính là làm sao cho bà con vừa bước chân ra khỏi nhà hoặc vườn thì sẽ thấy FoodMap kiền. Nghĩa là bà con sẽ rất dễ dàng trong việc giao dịch mua bán với FoodMap. 

Không những thế, logistics - kho bãi cũng chỉ là những đầu tư về mặt vật lý nhưng công nghệ mới chính là yếu tố tốt để kết nối và tối ưu vận hành. Và để có thể cho FoodMap cập nhật được giá nông sản realtime và làm sao để cho đội ngũ bán hàng của FoodMap có thể nhận được thông tin về giá ngay lập tức để đưa ra những lời khuyên tốt cho khách hàng rồi làm sao để tối ưu hóa vận chuyển hoặc bảo quản. 

Tại FoodMap, yếu tố công nghệ được đặt lên hàng đầu và FoodMap là một công ty công nghệ. Chính vì thế mà công ty khá khác với các công ty startup trong lĩnh vực nông nghiệp. Bên cạnh hệ thống công nghệ, để làm sao vận hành kho bãi tối ưu thì anh Tùng còn sử dụng hệ thống IoT để làm tracking - theo dõi được tất cả các yếu tố khác trong kho như nhiệt độ và ánh sáng,... nghĩa là biết rõ nông sản của mình đang ngày càng được bảo quản trong điều kiện như thế nào, có thể tươi xanh trong bao nhiêu ngày để có thể tối ưu hơn nữa vấn đề bảo quản. Anh Tùng nhấn mạnh: "Chuyên ngành của tôi là tự động hóa, nên 5 năm trước, tôi và các cộng sự của mình từng áp dụng một hệ thống công nghệ tự động hóa ở Cầu Đất Farm. Bây giờ, ‘bức tranh’ đó được tái hiện lại ở FoodMap và làm một cách tốt hơn. Vàôi là người ‘vẽ’ nên bức tranh này chứ không phải người khác". 

Nói về việc chuyện am hiểu nền nông nghiệp Việt Nam là lợi thế cạnh tranh lớn của FoodMap bởi vì ngành tự động hóa có nhiều người giỏi, Tùng cho hay: "Có thể hiểu là như vậy. Bởi ngành nông nghiệp Việt Nam có nhiều rào cản, ví dụ đại đa số bạn bè của tôi từ quê lên. Trước đây nhà cũng làm nông nghiệp, họ cố học thật giỏi rồi vào TP. HCM lập nghiệp và ở lại đây luôn. Sự dịch chuyển những bạn trẻ giỏi từ vùng nông nghiệp về vùng đô thị đang là xu hướng diễn ra vài chục năm qua". 

Và trong khi để có thể thật sự hiểu biết và làm về nông nghiệp thì anh Tùng đã phải đi từ đô thị về nông thôn để có thể ăn nằm với người nông dân. Trên thực tế, có rất ít bạn trẻ chịu quay trở lại với nông thôn để làm điều này, trong khi đó vùng nông nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh không có nhiều.