Tâm sự của CEO Eden Landscape: Sợ vì những gì vẽ ra đều được duyệt, quyết tâm khởi nghiệp để làm "điều thực chất hơn"
KTS Lê Tuấn Long sợ vì những đồ án quy hoạch được duyệt quá nhanh
Chia sẻ về quyết định liều lĩnh khi rẽ ngang sang mở công ty riêng khi đang sở hữu công việc quá tốt với vai trò đảm nhiệm nhiều đồ án quy hoạch lớn, KTS Lê Tuấn Long cho biết: "Thời đó không phải vì tôi thiếu việc làm, thậm chí, khối lượng công việc khá khổng lồ như thiết kế quần thể khu di tích lịch sử Đền Hùng, quần thể di tích lịch sử Kim Kiên hãy những quy hoạch tổng thể về quy hoạch chi tiết khu du lịch tại tỉnh Hà Giang, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Phú Yên và Bình Dương". Được biết, trong quá trình thiết kế, tư tưởng của người kiến trúc sư rất quan trọng nhưng ở một bối cảnh mà những mục tiêu quy hoạch nghèo nàn và những mô hình quy hoạch kiểu cũ đã không làm cho anh Long thấy thỏa mãn. Anh cũng không thấy được sự văn minh và phát triển trong các đồ ăn quy hoạch thời điểm đó.
Đầu tiên là thời điểm đó, quy hoạch của Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều từ các nước Xã hội chủ nghĩa, điển hình là Liên Xô cũ. Các khái niệm mới trong quy hoạch chưa được cập nhật.
Điều thứ hai chín là, tuy học về quy hoạch, làm nghề quy hoạch nhưng anh lại chưa có một trải nghiệm đô thị đủ lớn nên có thể góc nhìn của anh về mọi thứ trở nên phiến diện và méo mó. Khi đó, anh Long mới ra trường được 2 - 3 năm, vốn liếng về văn hóa xã hội hay kinh tế chính trị chưa đủ nhiều mà vẽ cái gì ra hầu như cũng được phê duyệt, kể cả những đồ ăn quy hoạch cấp tỉnh. Và điều này đã khiến anh Long cảm thấy sợ.
Vậy nên, anh không muốn bước tiếp bởi vì có thể sẽ tạo ra nhiều sai lầm hơn nữa. Sau đó anh đã suy nghĩ và quyết định đi làm những thứ thực chất hơn. Năm 28 tuổi, anh Long đã dừng công việc quy hoạch và mở công ty chuyên về thiết kế cảnh quan.
Được hỏi về việc bản thân có thấy mạo hiểm và liều lĩnh khi chọn rẽ ngang, anh Long cho hay: "Tôi không có khái niệm đó. Thời điểm quyết định làm ngành này và tôi chuẩn bị cho sự phát triển từ 15 - 20 năm sau của ngành kiến trúc cảnh quan. Nói về lúc mới thành lập công ty, bước đầu, tôi không có đồng nào. Tôi vay thêm 100 triệu để làm, vừa làm vừa học hỏi. Tôi cứ làm thôi, không để ý đến tiền nhiều". Đối với anh Long, bản thân biết mình đi một con đường khó bởi vì thời điểm đó không có thị trường cho lĩnh vực thiết kế cảnh quan và mình phải tự tạo dựng thị trường. Anh Long cảm thấy thời điểm còn trẻ, bản thân rất tự tin vào bản thân vì nghĩ mình có thể làm được. Hơn thế, anh cũng sợ thiếu việc, tôi nghĩ mình có thể thiết kế nhà dân, lấy ngắn nuôi dân. Trên thực tế, khi bắt đầu anh được rất nhiều đàn anh giúp đỡ, hợp tác và giới thiệu các công trình thiết kế sân vườn. Anh cũng đã tự nghiên cứu về cảnh quan. Anh Long cho hay: "Tôi tự nghiên cứu và chọn một con đường không bài bản. Tôi cũng học hỏi nhiều từ nước ngoài. Tôi nghiên cứu các loại sách, công trình, cập nhật kiến thức mới nhất về ngành này. Tất nhiên sẽ mất thời gian hơn nhưng có một lợi thế của việc tự học đó là, vì không được học hành bài bản nên ngôn ngữ thiết kế của tôi sau này "đặc sệt" tính bản địa".
Dù thế thì anh Long chưa bao giờ nghĩ đến việc bỏ cuộc thì gần như không có những giai đoạn công ty phải đối diện với khủng hoảng. Đối với anh, đây chính là thời điểm khủng hoảng của thị trường bất động sản năm 2012. Thời điểm đó, những dự án đã ký hợp đồng đều đóng băng hết. Anh Long nói thêm: "Nói thật, khi đó, tôi lại không tham, không ôm đồm và khá linh hoạt. Lúc khủng hoảng, tôi lại quay về làm sân vườn rồi bỏ tiền tích góp ra để duy trì hoạt động công ty. Nhiều bạn bè tôi phải đóng cửa còn tôi đã may mắn hơn". Khi phải nhìn nhận rằng, thị trường lên xuống sẽ có chu kỳ thì anh Long nghĩ rằng sau cơn mưa trời lại sáng, lúc trời sáng sẽ là cơ hội cho bản thân anh. Chính vì thế nên anh đã cố gắng duy trì hoạt động công ty đến năm 2014.
Để phát triển, sẵn sàng từ chối đối tác không hợp tiêu chí
Bí quyết thuyết phục chủ đầu tư của anh Long chính là công ty không đi ngược lại với thị trường. Đối với anh Long, tinh thần bản địa chính là một trong những tinh thần cốt lõi khi gia nhập vào một không gian, tổ chức nào đó. Mình phải có bản sắc, mình hòa nhập chứ không hòa tan. Ví dụ như xu hướng xã hội thích cảm hứng từ Địa Trung Hải. Nhưng khi theo cảm hứng này, nhưng khi theo cảm hứng này thì người thiết kế phải khéo léo lồng ghép cả tinh thần bản địa, nghiên cứu để có thể phù hợp với môi trường, văn hóa, khí hậu của địa phương cũng như vùng miền. Còn nếu như một chủ đầu tư đi theo phong cách Pháp, họ đã xây dựng nhà theo phong cách Pháp trên cả nước. Họ làm như vậy không sai bởi vì việc dẫn dắt và vai trò của kiến trúc sư nhưng việc lựa chọn là khách hàng. Dẫn dắt là sự chủ quan từ công ty anh Long và sự lựa chọn của khách hàng mới là khách quan. Việc xây dựng nhà theo phong cách Pháp không có nghĩa là mang nguyên một cái nhà ở Pháp về Việt Nam mà phải nghiên cứu, lựa chọn và điều chỉnh hay cải tiến để nó phù hợp với tỷ lệ, phong cách, khí hậu cũng như điều kiện kinh tế của Việt Nam cũng như con người Việt Nam. Đó chính là một phần lý do mà công ty anh Long sẵn sàng từ chối một số dự án nhà ở pha tạp văn hóa nước ngoài thái quá. Anh Long nói thêm: "Với những dự án du lịch, chúng tôi không quá đặt nặng vấn đề này vì quần thể du lịch sẽ đáp ứng nhiều nhu cầu đa dạng từ nhiều nhóm du khách. Du khách đến rồi lại đi. Còn dự án nhà ở, chúng tôi ưu tiên làm những cái mang đậm tính bản địa nhiều hơn".
Nói về lý do khiến anh Long từ chối dự án, vị KTS này cho hay: "Nói thật, không phải cứ có tiền là chúng tôi sẽ nhận. Chúng tôi có những nguyên tắc của mình và lựa chọn đối tác dựa trên nhiều tiêu chí. Đầu tiên, đối tác muốn làm phải nghiêm túc, có tiêu chuẩn về thẩm mỹ ở mức độ cao. Nếu đối tác quan điểm làm hời hợt, cho có, cho xong thì tôi không làm'.
Anh Long cho biết bản thân rất thích tư tưởng của Sun Group. Mặc dù làm việc với họ vất vả nhưng anh vẫn theo đuổi bởi vì họ có tư tưởng duy mỹ và có niềm tự hào dân tộc. Họ cũng muốn có sản phẩm đẹp và sẵn sàng chi tiền cho việc làm chuẩn chỉ. Anh Long cho hay, nhiều người nghĩ là kiêu nhưng không phải mà đó là sinh tồn. Phẩm chất của những nhân sự công ty của anh Long là làm chuẩn. Bản thân anh cũng tự hào vì công ty là đơn vị có tiêu chuẩn về ngành cảnh quan tại Việt Nam. Công ty cũng thuyết phục được các chủ đầu tư lớn, khó tính dù bản thân doanh nghiệp là tư vấn nội địa.
Đến thời điểm hiện tại, anh Long cùng công ty đã có dự án tại 2/3 tỉnh thành được trải dài từ Bắc đến Nam. Anh cũng tự nhận đứa con tinh thần của mình vẫn còn nhiều lỗi. KTS Lê Tuấn Long tâm sự: "Mình là người thiết kế, mình không được thỏa mãn với những gì mình đã làm ra. Mình càng làm nhiều thì càng có nhiều cái sai. Mình liên tục thể nghiệm để sửa chữa, dù có những cái sai nhỏ, cái sai ở góc khuất chỉ có mình nhìn thấy mà xã hội không biết". Do đó, một người KTS nỗ lực và chấp nhận sai sót của bản thân nhưng cũng cần phải nỗ lực để có thể làm tốt hơn nữa. Anh Long gọi đó là biết người biết ta chứ không phải là cầu toàn.
Ngành thiết kế cảnh quan phụ thuộc rất lớn vào sự thăng trầm của thị trường địa ốc. Trong trường hợp thị trường bất động sản đi xuống, dự án hợp tác sẽ đóng băng như thời điểm cách đây 10 năm. Nhận định về dự án này, anh Long cho biết bản thân cảm thấy bình thường, sẽ quay lại như thời xưa. Khi không có dự án lớn thì anh sẽ đi thiết kế cảnh quan vườn tược và lại lấy tiền nuôi công ty. Nói về kế hoạch trong tương lai, anh Long cho hay: "Bên cạnh thiết kế cảnh quan, chúng tôi sẽ tiếp tục làm quy hoạch".
Đưa ra lý giải về việc muốn quay lại quy hoạch cho các dự án bất động sản mà trước đây chính lúc đang rực rỡ nhất lại quyết định bỏ, anh Long bộc bạch: "Như đã nói, khi bước vào ngành cảnh quan, tôi đã xây dựng 1 lộ trình trong vòng 15 - 20 năm. Gốc của tôi làm quy hoạch, nhưng thời đó, cơ sở pháp lý, nhận thức xã hội không đáp ứng được mong mỏi của tôi. Tôi chuyển sang làm cảnh quan và coi nó là bước nền tảng. Nhờ có nền tảng cảnh quan mà tôi đã có tầm nhìn khác về quy hoạch".
Ở trong lĩnh vực cảnh quan, anh Long đã đạt được những dấu ấn và có đội ngũ chất lượng. Anh Long dự tính sẽ quay lại quy hoạch nhưng không có nghĩa là từ bỏ cảnh quan mà với anh quy hoạch cũng là cảnh quan và ngược lại. Anh Long cho biết thêm, tại sao phải điều chỉnh khi có thể làm mọi thứ tốt ngay từ đầu. Trong thời gian 20 năm kinh nghiệm anh đã luôn tâm niệm về việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa 3 bộ môn là Quy hoạch - Cảnh quan - Marketing. Anh Long nhấn mạnh: "Tôi muốn kết hợp giữa quy hoạch – cảnh quan – marketing để tạo ra những chất riêng cho công việc của mình. Tôi coi việc quay trở lại quy hoạch là một bước tiến mới phù hợp với thực tiễn và đã được chuẩn bị kỹ lưỡng".