GS.TSKH Võ Đại Lược: Nhìn lại năm 2022, Việt Nam là điểm sáng với tăng trưởng tốt

Việt Nam “lội ngược dòng”

Có thể thấy, chỉ còn ít ngày nữa là năm 2022 đã khép lại. Và với GDP 9 tháng tăng 8.83% - đây là mức cao nhất cùng kỳ trong giai đoạn năm 2011 - 2012, kinh tế của Việt Nam cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng so với các quốc gia khác ở trong khu vực. Và theo báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 của Chính phủ thì ước tính cả năm, tăng trưởng GDP của nước ta cũng có thể đạt khoảng 8%, vượt mục tiêu đề ra (6 - 6,5%).

Theo GS.TSKH Võ Đại Lược, không chỉ tăng trưởng tốt mà Việt Nam còn là điểm sáng khi duy trì được nền kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát cũng được kiểm soát tốt trong bối cảnh của nền kinh tế ở trên thế giới có nhiều bất ổn. Đó cũng là một điều đáng kể và không quốc gia nào cũng làm được. 

Và từ đầu năm nay có hàng loạt nước phương Tây, Mỹ đã chìm vào bão lạm phát. Tại Việt Nam, mặc dù giá cả có nhấp nhỏm nhưng về cơ bản thì lạm phát cũng sẽ được kiểm soát ở mức 4% như chỉ tiêu mà Quốc hội đặt ra. Điều này cũng có thể coi là một thành công ở trong việc điều hành kinh tế trong năm qua. 

Có một điểm khác thể hiện niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường Việt Nam là vốn giải ngân cũng đã tăng khá mạnh, ước đạt mức gần 11,57 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 10,2% và cũng được coi là số vốn FDI thực hiện cao nhất của 7 tháng trong thời gian 5 năm qua.

GS.TSKH Võ Đại Lược nhấn mạnh rằng: “Việt Nam luôn duy trì được vị thế là địa chỉ đầu tư hấp dẫn và nhất là xét trong mục đích tái cơ cấu cũng như thực hiện dịch chuyển dòng vốn trên phạm vi toàn cầu đang diễn ra”. 

Theo nhiều chuyên gia thì tổ chức quốc tế uy tín cũng đã dùng đến cụm từ "lội ngược dòng" để nói về câu chuyện kinh tế của Việt Nam trong năm 2022. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận xét về Việt Nam thời điểm cuối tháng 9 rằng: "Việt Nam ngược dòng giảm tăng trưởng của châu Á". 

Trong khi đó thì từ Financial Times cũng đã nhận định Việt Nam là 1 trong 7 quốc gia nổi bật, bên cạnh với Indonesia, Ấn Độ, Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Saudi Arabia, Nhật Bản với tiêu đề bài báo là "7 kỳ quan kinh tế trong một thế giới đầy lo lắng". Và tác giả của bài báo là chủ tịch của Rockerfeller International và là cựu chiến lược gia tại Công ty quản lý Quỹ đầu tư Morgan Stanley - ông Ruchir Sharma. Ông Ruchir Sharma cũng từng xuất bản cuốn sách "Quốc gia thăng trầm" đồng thời cũng đã lý giải sự thăng trầm của nền kinh tế thế giới từ cuối thập niên 1990 cho đến đầu những năm 2000.

Cũng theo ông Ruchir Sharma, 7 quốc gia nêu trên đã nổi bật ở trong bối cảnh kinh tế giới đang nghiêng về suy thoái cũng như lạm phát gia tăng. Điểm chung của các nền kinh tế này, trong đó bao gồm Việt Nam chính là tăng trưởng tương đối cao và lạm phát vừa phải hay lợi nhuận thị trường chứng khoán cũng cao hơn so với các nền kinh tế khác. 

Chìa khóa tăng trưởng là gì?

Cũng theo GS.TSKH Võ Đại Lược, có một lợi thế của Việt Nam được nhắc đi nhắc lại trong thời gian dài đó chính là môi trường kinh doanh đầu tư hay tình hình kinh tế chính trị ổn định hàng đầu trên thế giới. Và trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động như thời gian qua, cũng có thể nói rằng duy trì được sự ổn định như Việt Nam là hiếm hoi. Nhà đầu tư lúc này cũng có thể yên tâm làm ăn và kinh doanh. 

Cũng theo đó, Việt Nam là một trong số các nước ký hiệp định thương mại tự do nhiều nhất trên thế giới. Vào Việt Nam không chỉ có thị trường Việt Nam mà còn có thể tiếp cận được với nhiều thị trường khác. Hơn thế, giữa được sự ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát kiểm soát tốt cũng chính là chìa khóa để cho nền kinh tế Việt Nam có thể "lội ngược dòng" thành công. Nếu như điều hành không tốt, lạm phát bùng lên thì thành quả kinh tế cũng khó giữ được chứ chưa nói đến sự tăng trưởng thần kỳ. 

Nhìn chung thì với thuận lợi cơ bản, Việt Nam vân có luồng FDI lớn đổ vào và tạo lực đẩy tăng trưởng từ đó góp phần lan tỏa kinh tế. Cũng cần phải nhắc đến Việt Nam có chính sách an sinh xã hội tốt, không để xảy ra những biến động về xã hội lớn, duy trì được trật tự xã hội. Dù cho công tác giáo dục đào tạo vẫn còn nhiều hạn chế thì đâu đó vẫn còn có những phàn nàn về năng suất lao động hay tay nghề lao động. Tuy nhiên, về cơ bản thì Việt Nam vẫn có thể đáp ứng được cơ bản nguồn cung ứng lao động dành cho doanh nghiệp. 

Còn một yếu tố khác cũng có thể được coi là chìa khóa tăng trưởng đó chính là sự đầu tư đồng bộ, mạnh mẽ về kết cấu hạ tầng. Có một số tổ chức uy tín quốc tế còn nhận định rằng, bằng cách đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và Việt Nam đang tăng trước tốc độ nhanh nhất trên thế giới. Thực tế thì nhiều địa phương cũng đang thay da đổi thịt nhờ vào chiến lược đẩy mạnh tài ba hạ tầng giao thông vận tải kỹ thuật xã hội tốt. Chính điều này cũng tạo điều kiện thuận lợi dành cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước phát triển. 

Gợi ý giúp kinh tế Việt Nam "lội ngược dòng"

Có thể thấy, những yếu tố tích cực là thế, tuy nhiên nỗi lo, khó khăn cũng như thách thức cũng nhiều. Nhiều người cũng lo lắng, dự cảm về ám ảnh suy thoái kinh tế. Và tính riêng tháng 11/2022, cả nước đã có 10.523 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 11,7%, trong đó có 4.006 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 13,7%.

Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh cũng đã nhận định, ngoài các tín hiệu tích cực thì những yếu tố bất định như gia tăng cũng đã tác động không hề nhỏ đến tâm lý của người dân cũng cũng doanh nghiệp trong thời gian vừa qua. 

Có thể thấy, tình hình kinh tế trên thế giới có nhiều biến động phức tạp ví dụ như giá năng lượng, hàng hóa cũng đã cơ bản tăng mạnh chuỗi cung ứng cũng đã bị gián đoạn, lạm phát tăng cao ở nhiều quốc gia và đối tác lớn của nước ta, xung đột Nga - Ukraine cũng khiến cho xu hướng mua sắm của người tiêu dùng ở trên thế giới có sự giảm mạnh đã tác động đến quá trình phục hồi của nền kinh tế thế giới sau thời gian hơn 2 năm bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch . 

Và điều này cũng đã khiến cho cộng đồng doanh nghiệp đối mặt với khó khăn bởi đứt gãy chuỗi cung ứng và chuỗi sản xuất hay thiếu hụt nguồn tiền dành cho việc khôi phục sản xuất cũng như duy trì hoạt động kinh doanh,... Chính vì thế đã có nhiều doanh nghiệp đã phải lựa chọn giải pháp tạm ngừng hoạt động hoặc là giải thể. 

Thực tế, thuận lợi có nhưng thách thức cũng nhiều. Trong năm 2023, nhiều dự báo đã cho thấy bức tranh tăng trưởng cũng sẽ có nhiều khó khăn. Trong đó thì dễ thấy nhất đó là khi các nền kinh tế lâm vào suy thoái, các thị trường xuất khẩu cũng bị ảnh hưởng khi tiến hành thắt chặt chi tiêu và nhu cầu giảm đi. Cũng theo đó, tăng trưởng xuất khẩu cũng có thể sẽ giảm tốc bởi suy giảm kinh tế của các đối tác nhập khẩu điển hình như Mỹ, EU và Trung Quốc. 

Thứ hai chính là đầu tư công vẫn là điểm nghẽn rất lớn. Gần hết năm nhưng việc giải ngân vốn đầu tư công bị đánh giá là quá chậm so với yêu cầu. Cuộc chiến chống tham nhũng cũng đã mang lại những kết quả vô cùng tích cực nhưng đi kèm với đó cũng là tình trạng "sợ sai không dám làm" gây trì trệ và ách tắc. 

Mặc dù năm 2022 có hồi phục, nhưng về cơ bản doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn chưa thực sự khỏe mạnh, tỷ trọng trong GDP chỉ dưới mức 10%. Thị trường bất động sản vốn được coi là một trong những trụ cột của nền kinh tế nhưng trầm lắng và chậm phục hồi. 

Ở trên thế giới, nguy cơ xung đột về chính trị, những bất ổn kinh tế vĩ mô trầm trọng hơn, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và thời tiết cũng như thiên tai khắc nghiệt vẫn đang là những thách thức lớn. Nhìn chung, trước những biến động khó lường cả về kinh tế lẫn chính trị, xã hội của thế giới cùng những vấn đề mang tính nội tại, nếu như không có nỗ lực và quyết tâm thì tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể gặp nhiều khó khăn.

GS.TSKH Võ Đại Lược thông tin: “Năm 2023, tôi cho rằng cần phải tiếp tục giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Cụm từ "ổn định kinh tế vĩ mô" được nhắc đi nhắc lại nhiều năm qua, nghe có vẻ "nhàm chán" nhưng nếu không giữa được, thì "hỏng" cả”. 

Thứ hai chính là cần phải tiếp tục đẩy mạnh việc sửa chữa các điểm nghẽn lớn hiện nay chính là đầu tư công. Tiền có rồi thì phải làm sao tiêu được.

Cuối cùng chính là phải có những giải pháp tích cực hỗ trợ cho doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam. Trong đó thì bên cạnh việc khơi thông nguồn vốn, tạo ra môi trường lành mạnh thì cũng cần phải chú trọng đến "tinh thần không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự...". 

Và điều quan trọng nhất chính là hoàn thiện thể chế và hạn chế tình trạng tham nhũng bằng kiểm soát quyền lực từ đó đảm bảo an toàn để người ta hoạt động. Cũng theo đó cần phải tránh chuyện "sợ không dám làm" rồi kéo theo bộ máy trì trệ từ đó ảnh hưởng đến người dân cũng như doanh nghiệp.