Google bước sang tuổi 25 với đầy bất ổn, có thể mất tỷ USD với Samsung và Apple

Theo Nhịp sống thị trường, Giám đốc điều hành Sundar Pichai mới kỉ niệm sinh nhật lần thứ 25 cho Google vào thứ 3 tuần trước. Nhờ hàng tỷ lượt truy vấn tìm kiếm hàng ngày, nền tảng này chính là một phần quan trọng với mỗi chúng ta trong suốt 20 năm qua.

Ông Sundar Pichai viết: “Vào những năm 2000, người ta thắc mắc website liệu có thể tồn tại? Đến những năm 2010, mọi người lại tự vấn liệu chúng tôi có thể thích ứng với kỷ nguyên điện toán di động hay không? Liệu trình duyệt tìm kiếm có đến hồi kết thúc? Mỗi lần như vậy, chúng tôi đều trả lời bằng cách quay trở lại mạnh mẽ hơn”.

Và chỉ sau khi bài đăng được chia sẻ một tuần, Google đã gặp bài toán khó về tương lai. Đó là một cuộc chiến chống độc quyền mang tính thế hệ, được xem là có thể gây nên tiếng vang lớn trong lĩnh vực công nghệ.

Sau 3 năm tiến hành các thủ tục tiền xét xử, vụ kiện giữa Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) và Google chính thức diễn ra với điểm trọng tâm là cáo buộc từ phía chính phủ nhận định rằng Google đã duy trì thế độc quyền trong mảng tìm kiếm trực tuyến và các thị trường quảng cáo có liên quan vì cho dù người dùng sử dụng Samsung hay iPhone hoặc bất kỳ thương hiệu nào khác thì tất cả các hoạt động duyệt web đều chủ yếu được triển khai qua Google Search. Đó là sản phẩm hàng đầu của Google và quảng cáo chiếm phần lớn trong doanh thu.

Google đã bỏ ra hàng tỉ USD để các phần mềm trình duyệt Internet hay nhà sản xuất điện thoại như Mozilla, Samsung hay Apple xem mình là công tụ tìm kiếm mặc định. Theo ước tính của WSJ năm 2020, thỏa thuận giữa Apple và Google rơi vào khoảng 8-12 tỷ USD. Đến năm 2021, Google đã phải trả cho đối tác gần 15 tỷ USD. Con số là 18-20 tỷ USD vào năm 2020. Thỏa thuận này được cho là bất hợp pháp, ngoài ra khiến các đối thủ cạnh tranh như Bing (Microsoft) ít được sử dụng và không thể thu đủ dữ liệu để cải thiện.

Nguồn tin cho biết việc thay đổi trong chính sách quyền riêng tư Apple hồi năm 2021 sẽ khiến các nhà sản xuất ứng dụng và quảng cáo gặp khó khi theo dõi hành vi của người dùng, qua đó khiến Facebook đối mặt với nguy cơ mất 10 tỷ USD doanh thu vào năm 2022. Google không chịu ảnh hưởng lớn, bởi một phần vì thương vụ ngầm có trị giá hàng tỷ USD, một phần vì hoạt động kinh doanh quảng cáo tìm kiếm không phụ thuộc vào dữ liệu thu thập từ ứng dụng và trang web mà phụ thuộc vào hành vi khách hàng.

Năm 2018, Donald Polden, đại diện Theo vụ kiện ban đầu của Bộ Tư pháp Mỹ, ông Pichai và CEO Tim Cook của Apple đã gặp nhau nhằm thảo luận cùng hợp tác để tăng cường doanh thu: “Đây sẽ là một cuộc chiến lớn diễn ra trong bối cảnh thị trường hiện đại và sôi động. Đây là khoản đầu tư lớn đầu tiên từ chính phủ liên bang”.

Vào thời điểm đó, phía DOJ cáo buộc gần ½ lưu lượng tìm kiếm của Google đến từ các thiết bị của Apple. Thỏa thuận đó rất quan trọng, tới mức Google xem việc mất chúng ngang với kịch bản đáng báo động.

Đại diện DOJ nói: “Các thỏa thuận mặc định của Google làm tăng chi phí chuyển đổi người dùng và do đó duy trì sự độc quyền của Google trong các dịch vụ tìm kiếm nói chung. Họ làm như vậy bằng cách thúc đẩy lợi thế quy mô và làm giảm khả năng cạnh tranh của các đối thủ tìm kiếm”.

Về phía mình, Google nhận định rằng Apple tự tìm tới mình bởi công cụ này có tính ưu việt, mà không phải là họ bị ép phải chia sẻ doanh thu hay những lý do khác.

Giám đốc pháp lý Kent Walker phản bác: “Các thỏa thuận phản ánh sự lựa chọn của trình duyệt và nhà sản xuất thiết bị dựa trên chất lượng dịch vụ của chúng tôi và sở thích của người tiêu dùng. Việc đó mang lại rất nhiều lợi ích và được hỗ trợ bởi luật chống độc quyền của Mỹ”.

Forbes cho biết phiên tòa diễn vào đúng lúc Google đang lo ngại trước sự nổi lên của ChatGPT. Theo khẳng định của Google, Open AI và Amazon chính là những đối thủ cạnh tranh rất lớn, dù chính phủ liên quan nhìn nhận rằng quyền lực độc quyền của tập đoàn đem đến những lợi thế lớn chưa từng có.

Trong nhiều năm, Google đã vượt qua những lời chỉ trích tương tự như vậy và giải quyết khoảng 90% các hoạt động tìm kiếm trực tuyến tại Mỹ. Thị phần lớn chính là nền tảng cho hoạt động kinh doanh quảng cáo khủng vốn đem lại phần lớn doanh thu và hỗ trợ Google đạt mức vốn hóa thị trường 1,7 nghìn tỷ USD.

Hồi đầu năm nay, DOJ kiện Google để phá vỡ thế độc quyền, phần lớp tập trung vào hoạt động quảng cáo kỹ thuật số. Ở một mặt khác, Google cũng đang chịu sự giám sát chặt chẽ tại EU sau khoản phạt hàng tỷ USD bởi lạm dụng quảng cáo.

Nhiều giám đốc điều hành từ Microsoft, Apple và một số công ty mới nổi khác sẽ đứng ra làm chứng. Phiên tòa sẽ các định xem Google liệu có phải chịu trách nhiệm về pháp lý với các vi phạm luật chống độc quyền hay không.

Google có thể sẽ bị áp một số giới hạn kinh doanh nếu thua kiện, ví dụ như vô hiệu hóa các thỏa thuận nêu trên với Samsung, Apple… Trong tương lai, tập đoàn này có nguy cơ ở tình cảnh tương tự như Microsoft vào năm 1998. Đó là thời điểm mà Bộ Tư pháp giành chiến thắng vụ kiện chống độc quyền. Microsoft đã gặp khó khăn vì thất bại, sau đó bị Facebook và Google vượt mặt.