Doanh nghiệp Việt lên sàn ngoại gọi vốn: Không dễ thực hiện dù cơ hội rộng mở

Các hãng xe có khả năng huy động vốn lớn

Theo đó, nếu như thực hiện IPO thành công ở Mỹ và đưa cổ phiếu lên niêm yết ở trên sàn Nasdaq Global Select Market thì VinFast cũng được xem là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên thực hiện IPO cũng như niêm yết trực tiếp ở trên sàn quốc tế. 

Đưa ra đánh giá về thông tin trên, ông Nguyễn Hoàng Hải - Phó chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho hay, đây chính là thông tin tích cực không chỉ riêng cho VinFast hay Vingroup mà là cho cả thương hiệu Việt Nam ở trên thị trường quốc tế. Và mục tiêu lớn nhất của các doanh nghiệp khi niêm yết ở trên sàn chứng khoán dù cho ở đâu cũng nhằm để huy động vốn cho quá trình kinh doanh. Cũng từ đó sẽ thúc đẩy công ty có thể hoàn thiện hơn, lớn mạnh hơn. Và các sàn như Singapore hay Hồng Kông đều được xem là trung tâm tài chính của khu vực thì đến Mỹ cũng đã là trung tâm tài chính thế giới.

Và một khi mà doanh nghiệp được Ủy ban Giao dịch chứng khoán Mỹ (SEC) chấp thuận hồ sơ để thực hiện việc IPO cũng như niêm yết ở trên sàn Nasdaq Global Select Market cũng chứng tỏ được đáp ứng đầy đủ các quy định theo tiêu chuẩn cao nhất của quốc tế hiện nay. Khi đó thì khả năng các doanh nghiệp cũng sẽ huy động được nguồn vốn lớn cũng như giá bán cổ phần sẽ cao hơn nhiều so với thị trường trong nước. 

Ông Hải lấy ví dụ, có những doanh nghiệp khi tiến hành IPO ở Mỹ cũng có khả năng sẽ huy động được vài tỷ USD hay thậm chí là lên đến vài chục tỷ USD. Số tiền này ở trong nước và nhất là với quy mô của thị trường chứng khoán của Việt Nam hiện tại không thể nào đạt được. Thậm chí có nhiều doanh nghiệp lớn ở các thị trường Trung Quốc, Hồng Kông,… cũng đều đến Mỹ để thực hiện việc IPO bởi giá chào bán cao hơn phát hành trong nước.

Ông Nguyễn Hoàng Hải chia sẻ thêm rằng: “Tôi cho rằng các doanh nghiệp lớn, kinh doanh ở lĩnh vực có tiềm năng thì khi  tiến hành IPO và niêm yết ở sàn ngoại cũng sẽ thu hút được dòng vốn quốc tế tham gia. Lúc này, các quỹ đầu tư lớn ở trên thế giới cũng sẽ đánh giá cơ hội khi tiến hành rót vốn vào một đơn vị nào đó mặc dù giai đoạn đầu vẫn đang lỗ và nhất là những công ty công nghệ nhờ gọi vốn đầu tư thành công đã phát triển mạnh sau này. Còn các công ty Việt Nam cũng có thể tính toán theo bài toán chi phí và hiệu quả của quá trình này nhưng nói chung đều khuyến khích”.

Cũng đồng tình với ý kiến trên, Phó tổng giám đốc điều hành bộ phận phân tích và nghiên cứu thị trường - Công ty quản lý quỹ VinaCapital, ông Ismael Pili nói rằng những lợi ích của việc IPO cũng như niêm yết ở nước ngoài chính là khả năng tiếp cận thị trường lớn hơn. Mỹ cũng chính là thị trường lớn nhất trên thế giới, ghi nhận chiếm khoảng 60% vốn hóa thị trường thế giới với nhiều quỹ đầu tư lớn nhất trên thế giới đặt ở nước này. Cũng theo đó, việc các doanh nghiệp niêm yết ở trên các thị trường lớn hơn cũng sẽ được các nhà đầu tư biết đến cũng như tăng khả năng thanh khoản của công ty nhiều hơn. Có nhiều quốc gia cũng như công ty đã tiến hành huy động trái phiếu bằng ngoại tệ và điều đó cũng được thể hiện được sự phát triển tự nhiên. 

Khuyến khích các doanh nghiệp lên sàn ngoại, nâng tầm sàn nội

Theo tìm hiểu, trước VinFast thì cũng có một số doanh nghiệp lớn của Việt Nam cũng có giấc mơ thực hiện IPO và niêm yết cổ phiếu ở nước ngoài nhưng vẫn chưa có kết quả. Ví dụ như Hãng hàng không Vietjet Air, Công ty VNG hay Công ty sữa Vinamilk,... hay thậm chí là vào năm 2008, Vinamilk tùng nhận được chấp thuận của Sở Giao dịch chứng khoán Singapore về việc phát hành cũng như niêm yết một phần vốn trên sàn này. Mặc dù vậy thì đến năm 2011, kế hoạch niêm yết cổ phiếu ở trên sàn Singapore của Vinamilk đã chính thức bị hủy bỏ, thay bằng việc phát hành ở trong nước. Hay như VNG thì dù cho đã ký biên bản ghi nhớ với sàn chứng khoán Nasdaq để có thể chuẩn bị các bước cho đợt IPO cũng như niêm yết trên sàn này. Tuy nhiên, hiện nay cũng đang chuẩn bị đưa cổ phiếu niêm yết ở trong nước. 

Có thể thấy, từ trước đến nay, Việt Nam mới chỉ có 2 doanh nghiệp niêm yết chứng khoán ở nước ngoài đó là Tập đoàn Vingroup (VIC) niêm yết trái phiếu chuyển đổi tại Thị trường chứng khoán Singapore vào năm 2012 và Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAG) niêm yết chứng chỉ lưu ký ở thị trường chứng khoán London vào năm 2011 nhưng sau đó cũng đã hủy bỏ việc niêm yết tại các thị trường nêu trên.

Cũng theo ông Nguyễn Hoàng Hải, đến thời điểm hiện tại thì vẫn còn có một số rào cản đối với việc doanh nghiệp niêm yết ở trên sàn ngoại. Và đó cũng chính là quy định về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài đối với một số ngành nghề kinh doanh chỉ ở mức 35% hay là 49%. Và việc bị giới hạn này cũng khiến cho doanh nghiệp sẽ khó có thể thực hiện việc phát hành cổ phiếu cũng như niêm yết ở nước ngoài. Và việc bị giới hạn này cũng khiến cho doanh nghiệp sẽ khó thực hiện phát hành cổ phiếu cũng như niêm yết ở thị trường nước ngoài. Hay như theo Nghị định 58/2012, các doanh nghiệp cũng chỉ được niêm yết phần phát hành dành cho nhà đầu tư nước ngoài ra sàn ngoại. Trong khi đó thì khi phần vốn huy động ở trong nước vẫn phải tuân thủ theo quy định của thị trường chứng khoán trong nước. Chính vì thế mà ông Hải cho rằng: “Bộ Tài chính cần rà soát và xem xét lại để chỉnh sửa các quy định pháp lý theo hướng cởi mở hơn, để giúp các doanh nghiệp trong nước có cơ hội tiếp cận với các thị trường tài chính ngoại”. 

Mặc dù vậy thì theo Phó trưởng khoa Tài chính (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM) - TS Lê Đạt Chí cho biết, rào cản lớn nhất dành cho các doanh nghiệp Việt ra IPO và niêm yết ở trên sàn ngoại vẫn là khó có thể đáp ứng được các quy định cũng như tiêu chuẩn của các thị trường chứng khoán sở tại. Trong đó khó khăn nhất chính là quy định về chuẩn mực kế toán và kiểm toán cũng như quản trị doanh nghiệp. Ngoài ra thì quy mô của các doanh nghiệp trong nước vẫn còn quá nhỏ nên chưa thể được các nhà đầu tư lớn quan tâm. Đó là chưa kể chi phí để có thể thực hiện quy trình IPO cũng như niêm yết ra nước ngoài cũng khá cao.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp ở trong nước nếu như muốn IPO và niêm yết ra nước ngoài thì sẽ vướng phải quy định về đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Chính vì thế mà VinFast đã phải thành lập công ty ở Singapore để có thể hoàn tất hồ sơ IPO cũng như niêm yết mà không phải là công ty đăng ký tại Việt Nam. Chính vì thế, cơ hội để tiếp cận thị trường tài chính quốc tế như Mỹ là “khá xa vời” đối với các doanh nghiệp Việt.