Doanh nghiệp thép trở lại "đường đua" đầu tư mở rộng sau 2 năm dịch bệnh

Điểm danh những dự án thép chục nghìn tỷ đồng

Theo Người đồng hành, trong 2 năm dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã có nhiều lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh bị ảnh hưởng. Đối với ngành thép đây là cơ hội để bứt phá. Có rất nhiều danh hiệu đã tận dụng thời điểm thuận lợi để có thể tích lũy lợi nhuận và cải thiện sức khỏe tài chính. 

Việc hưởng thành quả đầu tư từ các năm trước kèm bối cảnh ngành thuận lợi, Hòa Phát (HoSE:HPG) đã ghi nhận tổng lợi nhuận 2 năm vừa qua đạt 48.000 tỷ đồng bằng cả 10 năm trước đó cộng lại. Đối với Nam Kim (HoSE:NKG) ghi nhận đạt hơn 2.500 tỷ đồng lợi nhuận trong giai đoạn năm 2020 - 2021 vượt xa con số tổng của cả thập kỷ trước. Còn các doanh nghiệp lớn khác như Hoa Sen (HoSE:HSG), Thép SMC (HoSE: SMC) cũng ghi nhận kết quả tương tự. Những thành quả này chính là nền tảng để cho doanh nghiệp thép hướng đến cột mốc phát triển xa hơn và bất chấp bối cảnh ngành sau dịch bệnh chững lại, được dự đoán sẽ gặp nhiều khó khăn. 

Và sau thành công của Dung Quất 1, Tập đoàn Hòa Phát đã có kế hoạch đầu tư tiếp nhà máy Dung Quất 2 với công suất 5,6 triệu tấn HRC (sản phẩm thép thượng nguồn - thép cuộn cán nóng) từ đó nâng tổng sản lượng hệ thống lên khoảng 14 - 15 triệu tấn các sản phẩm thép. Theo đó, tổng đầu tư cho dự án khoảng 80.000 tỷ đồng. Ông Trần Đình Long - Chủ tịch HĐQT Hòa Phát chia sẻ, vào tháng 5 tập đoàn đã ký toàn bộ hợp đồng đấu thầu lớn cho các dự án. Không chỉ dừng lại ở đó, vị chủ tịch này còn hé lộ tham vọng đầu tư nhà máy thép Dung Quất 3 với công suất là 6 triệu tấn/năm, một phần sản xuất HRC và phần còn lại là thép U, thép Y. Dự án này cũng sẽ được triển khai sau năm 2025. Như thế, tổng công suất của Tập đoàn Hòa Phát có thể sẽ đạt 21 triệu tấn - mức này ngang với nhu cầu tiêu thụ thép hiện tại của Việt Nam.

Thời điểm đầu tháng 4, Thép Nam Kim hé lộ kế hoạch đầu tư dự án nhà máy Tôn Nam Kim Phú Mỹ với quy mô 1,2 triệu tấn/năm với tổng vốn đầu tư là 4.500 tỷ đồng. Khác với Hòa Phát tập trung vào sản phẩm thượng nguồn thì Nam Kim lại lựa chọn tăng tốc cho các sản phẩm hạ nguồn như tôn cán nguội, thép cuộn, tôn mạ mẽ, tôn mạ hợp kim nhôm kẽm,... 

Hiện, Nam Kim đang có 3 nhà máy với tổng công suất thiết kế là 1 triệu tấn/năm chuyên sản xuất tôn lạnh, tôn lạnh màu, tôn kẽm và ống thép. Nếu như hoàn thành thêm nhà máy mới thì công suất của toàn hệ thống sẽ tăng gấp 2,2 lần lên 2,2 triệu tấn/năm. 

Nếu như trong năm 2021, Nam Kim mới chỉ tối ưu hóa nền tảng nội tại để có thể tăng công suất hay Hòa Phát đang trong quá trình chuẩn bị thủ tục đầu tư thì Thép SMC đã tăng tốc đầu tư và dự kiến bước đầu sẽ gặt hái được thành công trong năm nay. Doanh nghiệp cũng thực hiện đầu tư mới cụm dự án 9,7ha SMC Phú Mỹ tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2, Bà Rịa Vũng Tàu với mức tổng công suất hơn 1.000 tỷ đồng. 

Dự án này sẽ bao gồm 1 liên doanh giữa SMC và Samsung C&T cùng 2 công ty con do SMC sở hữu 100% vốn hình thành nên trung tâm gia công thép - coil center lớn nhất nước với tổng công suất thiết kế là 300.000 tấn thép cùng 10 triệu sản phẩm/năm. Dự án cũng đã cơ bản hoàn thành và đầu tư hoàn chỉnh giai đoạn 1 đã đi vào khai thác hoạt động. 

Đối với nhà máy cơ khí chính xác SMC Phú Mỹ - đây là đơn vị chuyên gia công đột dập, định hình sản phẩm thép chất lượng cao cung cấp cho các nhà máy sản xuất điện tử, điện gia dụng với tổng công suất thiết kế 10 triệu sản phẩm/năm và đã hoàn thành đầu tư giai đoạn 1 công suất là 2 triệu sản phẩm/năm. Từ thời điểm tháng 2, dự án cũng đã hoàn thành chạy thử và chính thức tham gia vào chuỗi cung ứng trên toàn cầu. Liên doanh Công ty TNHH VSSC Steel Center - đơn vị chuyên gia công các sản phẩm thép chất lượng cho tập đoàn Samsung đã hoàn tất việc đầu tư xây dựng và đưa vào vận hành ổn định từ đầu năm. Cũng trong năm nay, Thép SMC đã đề ra ngân sách đầu tư 350 tỷ đồng cho việc mở rộng nhà máy gia công thép SMC Đà Nẵng, nhà máy ống thép Sendo, nhà máy cơ khí chính xác SMC Phú Mỹ giai đoạn 1 và đầu tư mới nhà máy thiết bị và tự động SMC Phú Mỹ. Mới đây, một doanh nghiệp mới thành lập Vina Roma vừa đề xuất việc đầu tư dự án Khu liên hợp Gang thép Quảng Trị trong Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị với tổng mức đầu tư khoảng 47.810 tỷ đồng. Dự án cũng hướng tới việc sản xuất thép xây dựng, thép hình và thép tấm cán nóng với công suất là 4,5 triệu tấn thép/năm, phân kỳ đầu tư thành 3 giai đoạn với tiến độ đầu tư dự kiến trong thời gian 5 năm. Đứng sau dự án chính là các doanh nghiệp sở hữu hoạt động trong lĩnh vực thiết bị vận chuyển, vật liệu xây dựng, dây chuyền công nghiệp, đầu tư dự án cùng cá nhân liên quan các doanh nghiệp này.

Tiến hành đầu tư trên cơ sở thận trọng và có chọn lọc 

Tư giai đoạn trước năm 2018, bài học đầu tư sử dụng đòn bẩy lớn đã để lại cho doanh nghiệp thép kinh nghiệm sâu sắc. Chính vì thế, với phương án mở rộng đầu tư lần này, ban lãnh đạo các công ty cũng bày tỏ sự thận trọng nhất định. Nổi tiếng với quan điểm ăn chắc mặc bền, người đứng đầu Tập đoàn Hòa Phát cũng đã có chia sẻ về nguồn tiền đảm bảo cho kế hoạch đầu tư đầy tham vọng của Dung Quất 2. Và trong số vốn 80.000 tỷ đồng, doanh nghiệp chỉ vay 35.000 tỷ đồng và phần còn lại sẽ tự cân đối. Cũng theo ông Long, mức tiêu thụ thép tại Việt Nam vẫn còn tương đối thấp khoảng 240kg/ đầu người - con số này được dự báo sẽ có thể tăng lên 350 - 400 kg/ đầu người nên việc tăng sản lượng sẽ không gây ra dư cung, vấn đề là Hòa Phát có cạnh tranh được tốt hay không. Song song với đó, Tập đoàn cũng đặt định hướng tập trung vào sản phẩm thép thượng nguồn (HRC) cho nhà máy Dung Quất 2 và 3. Đây chính là nguyên liệu thép quan trọng trong nước đang còn thiếu nhiều, mỗi năm vẫn phải nhập hàng tỷ USD. Không chỉ thị trường nội địa mà Hòa Phát còn hướng đến mục tiêu quốc tế hóa, mở rộng nhà máy ở nước ngoài. 

Trong khi đó thì Nam Kim lại hướng đến những sản phẩm thép ở phân khúc cao cấp đồng thời đẩy mạnh thị trường xuất khẩu cho kế hoạch mở rộng. Tổng giám đốc Võ Hoàng Vũ cho biết, tổng công suất của các nhà máy sản xuất tôn trong nước đều đã dư nên phải hướng đến thị trường xuất khẩu. Ngoài ra, phân khúc cao cấp cũng chưa được khai thác nhiều. Hơn thế, Nam Kim cũng có định hướng sản xuất sản phẩm ứng dụng cho hàng gia dụng. Lãnh đạo doanh nghiệp cũng tiết lộ trong thời gian 2 năm qua đã tiến hành hợp tác với các đối tác để nghiên cứu tạo ra những sản phẩm mới - đó chính là hợp kim tương đối khác biệt. Doanh nghiệp cũng dự kiến sẽ cho ra mắt cuối quý II và đầu quý II trong năm nay.

Đối với SMC, các kế hoạch đầu tư đều hướng tới mảng gia công, thâm nhập vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Vào tháng 8/2020, công ty đã công bố tham gia vào chuỗi cung ứng nguyên liệu cho Samsung tại thị trường Việt Nam. Đến đầu năm 2021, Samsung C&T và SMC đã tiến hành ksy hợp đồng lập liên doanh coil center (trung tâm gia công thép) tại khu công nghiệp Phú Mỹ 2, Bà Rịa Vũng Tàu. SMC lý giải, việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua Tập đoàn Samsung đã đánh dấu bước tiến mới từ đó khẳng định được năng lực và chất lượng, hướng đến việc tham gia vào khai thác nhóm khách hàng mới chính là các doanh nghiệp FDI dịch chuyển đầu tư từ thị trường Trung Quốc.