Đâu là yếu tố chính gây áp lực dồn dập lên lãi suất ngân hàng?

Lãi suất ngân hàng trong những ngày đầu tháng 7 đang phải chịu áp lực rất lớn. Hàng loạt ngân hàng đã đồng loạt tăng lãi suất huy động vốn trong đó có cả sự tham gia của những "ông lớn" quốc doanh. Hiện tại mức lãi suất ở nhiều nơi đã vượt mức lên trên 7%/năm.

Tại ngân hàng Agribank, mức lãi suất huy động cho các kỳ hạn 12 – 24 tháng đã lên mức 5,6%/ năm, tức là tăng thêm 0,1 điểm %. BIDV cũng không ngoại lệ khi điều chỉnh tăng 0,1 điểm % lãi suất lên mức cố định 5,6%/ năm ở tất cả các kỳ hạn dài từ 12 tháng trở lên. 

Ngoài ra, các ngân hàng tư nhân như Techcombank, MB, ACB, SCB,... cũng đã tăng lãi suất tiền gửi lên đáng kể. Cụ thể tại SCB, mức lãi suất đang trả lên đến 7,55%/năm.

Trên sàn chứng khoán, lãi suất huy động của Vietcombank (VCBS) trong tháng 5 vừa qua đã tăng nhích ở mức trung bình 10-20 điểm, tại các ngân hàng thương mại cổ phần. Đặc biệt tại kỳ hạn 12 tháng có mức tăng cao cá biệt là 70 điểm, đồng thời lãi suất huy động đã tăng 0,3 - 0,6 điểm % kể từ đầu năm đến nay.

Theo các chuyên gia phân tích, hiện nay những áp lực dồn lên lãi suất đồng tiền là rất lớn. Nguyên nhân được cho là do các chính sách lãi suất của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed), lạm phát cũng như nhu cầu tín dụng đang dần phục hồi. 

So với cuối năm ngoái, giá trị đồng USD đã tăng thêm 9,44%. Điều này khiến cho các đồng tiền khác trên thế giới giảm giá đáng kể. Ngay như đồng VND của nước ta cũng đã mất giá 1,74% so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù đây là một trong những đồng tiền có giá trị ổn định nhất so với USD.  

Fed thắt chặt chính sách tiền tệ dẫn đến lãi suất cho vay tăng cao

Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách tiền tệ, ông Phạm Chí Quang cho biết, ngân hàng trung ương trên thế giới nói chung, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nói riêng đều đang có xu hướng tăng lãi suất ngay từ những tháng đầu năm 2022.

Con số cụ thể chỉ ra rằng, trong năm 2021, các ngân hàng trung ương trên thế giới đã có 113 lượt tăng lãi suất. Trong khi chỉ  5 tháng đầu năm nay, con số này đã tăng lên 144 lượt. Theo ông, đây là một trong những yếu tố khiến lãi suất ngân hàng tăng mạnh. 

Cũng theo các chuyên gia của VNDirect nhận định trong báo cáo phân tích mới đây, việc Fed tăng lãi suất có thể sẽ gây tác động lớn đến nền kinh tế Việt Nam trong thời gian tới. Fed thắt chặt chính sách tiền tệ dẫn tới tăng lãi suất cho vay (bằng đồng USD), khi đó từ nhu cầu tiêu dùng của người dân cũng sẽ giảm và nhu cầu mở rộng đầu tư của các doanh nghiệp cũng theo đó mà suy yếu.

Dự báo VNDirect đưa ra đến cuối năm 2022, lãi suất tăng và áp lực lạm phát tại Việt Nam tăng cao dẫn đến lãi suất huy động cũng sẽ tiếp tục tăng cao. Các chuyên gia về chứng khoán ước tính: "Vào cuối năm 2022, lãi suất tiền gửi cho kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại có thể tăng lên 6-6,2%/năm".

Nếu lạm phát gia tăng, ngân hàng nhà nước sẽ ra sao?

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng tại phiên chất vấn Quốc hội cho biết, trong 5 tháng đầu năm nay, chính sách điều hành lãi suất đã phải chịu áp lực rất lớn. Nguyên nhân là do các sự tác động của các yếu tố bên ngoài như lạm phát và chính sách tiền tệ từ các nước trên thế giới.

Ở nước ta, mặc dù lạm phát vẫn được kiểm soát tốt ở mức 2,25% trong 5 tháng đầu năm nhưng ngân hàng nhà nước đã nhận định, nửa cuối năm 2022 và năm 2023  độ mở của nền kinh tế cao sẽ khiến lạm phát chịu áp lực rất rất lớn. Tiến sĩ Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng Cục Thống kê (GSO) cũng có nhận xét tương tự. 

Cũng bởi lý do trên, ngân hàng UOB đã dự báo rằng tỷ lệ lạm phát chính trong năm 2022 ở mức 3,7% và có thể tăng lên đến 5% trong năm 2023.

TS. Cấn Văn Lực một chuyên gia kinh tế cho biết, do áp lực về lạm phát và nhu cầu chuyển dịch kênh đầu tư của người dân dẫn đến lãi suất huy động có khả năng sẽ tiếp tục tăng trong năm nay. Ngoài ra, để thu hút dòng tiền gửi vào các ngân hàng vẫn phải tăng lãi suất huy động. Điều này khiến cho áp lực lãi suất đầu vào và lãi suất cho vay đều sẽ tăng cao.

Ông Lực cũng cho biết thêm, hiện nay lạm phát ở nước ta cũng đang gia tăng, khiến ngân hàng nhà nước rơi vào thế khó. Từ đó ngân hàng nhà nước cũng đưa ra yêu cầu đối với các ngân hàng thương mại về việc giảm lãi suất để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Nếu thời gian tới lạm phát vẫn tăng cao thì chắc chắn mặt bằng lãi suất không thể duy trì đc ở mức thấp như hiện nay.

Áp lực lên lãi suất càng lớn khi tăng trưởng tín dụng tăng cao

Tổng Cục Thống kê (GSO) vừa công bố số liệu tính đến thời điểm 20/6, ở nước ta việc tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt mức 8,51%. Mức tăng trưởng tín dụng cao gấp đôi so với mức tăng trưởng huy động cũng là một trong những nguyên nhân gây áp lực lên lãi suất tiền gửi trong nửa đầu năm 2022.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc ngân hàng OCB cho rằng, trong suốt thời gian qua mặt bằng lãi suất tiết kiệm đã giảm xuống mức thấp, nên việc tăng trở lại trong năm nay là điều dễ hiểu. Lãi suất tiết kiệm có chiều hướng gia tăng sẽ tác động trực tiếp lên chi phí của ngân hàng, nhất là khi nhu cầu tín dụng và đầu tư của người dân tăng cao. Tuy nhiên, trước áp lực lạm phát trong nước tăng cao, lãi suất tiền gửi sẽ khó giảm xuống.    

Bên cạnh đó, theo nguyên lý chung, khi nhu cầu tín dụng ngày càng tăng trong khi mức cung giảm khi các ngân hàng đều đã gần cạn "room" thì giá cả (tức lãi suất cho vay) sẽ càng có xu hướng tăng.